Φώτα, κάμερα, πάμε: H Στέλλα Κάλτσου φωτίζει την όπερα της Κίνας

Βρίσκεσαι στο θεωρείο της Όπερας «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» και παρακολουθείς την συγκινητική ιστορία που ο Σαίξπηρ εμπνεύστηκε πριν από 421 χρόνια. Ο έρωτας των δύο νέων αποτελεί την πιο διαχρονική ιστορία αγάπης και μέχρι σήμερα πρωταγωνιστεί σε θέατρα και μουσικές σκηνές όλου του κόσμου. Τι είναι αυτό που κάνει έναν παλιό έρωτα να μοιάζει σύγχρονος; Η ταλαντούχα φωτίστρια Στέλλα Κάλτσου βρίσκεται στο Χονγκ Κονγκ για να φωτίσει την παράσταση «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» σε διασκευή του Σαρλ Γκουνώ και μας αποκαλύπτει τα μυστικά του Σαίξπηρ επί σκηνής και της δουλειάς της.

Βρίσκεσαι στο Χονγκ Κόνγκ για την παράσταση «Ρωμαίος και Ιουλιέτα». Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία;

Με τον σκηνοθέτη, Αρνώ Μπερνάρ, συνεργαστήκαμε για πρώτη φορά τον περασμένο Νοέμβριο στην όπερα «Καπουλέτοι και Μοντέκοι» με την Εθνική Λυρική Σκηνή στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Η συνεργασία και η επικοινωνία μας ήταν εξαιρετική και έτσι μου πρότεινε να δουλέψουμε μαζί στην Όπερα του Χονγκ Κονγκ.

Η Όπερα του Χονγκ Κονγκ

Αν ρωτήσεις κάποιον εκτός χώρου τι είναι θεατρικός φωτισμός, θα καταλήξει στο απλουστευμένο συμπέρασμα πως πρόκειται για τα φώτα μιας παράστασης. Στην πραγματικότητα ο φωτισμός είναι αυτός που ελέγχει την κίνηση και επηρεάζει τα αισθήματα των θεατών. Το τεχνικό μέρος μιας παράστασης μπορεί τελικά να αναστήσει έναν έρωτα του 1595 επί σκηνής και να μας συγκινήσει. «Το φως δημιουργεί την ατμόσφαιρα, διαμορφώνει τον χώρο, αναδεικνύει το σκηνικό και τους ίδιους τους ηθοποιούς. Το φως καλείται να δώσει ζωή στην παράσταση, να τονίσει ακόμη και τον ρυθμό της» μάς εξηγεί η Στέλλα.

Τι είναι για σένα το φως;

Το φως είναι μαγεία. Με γοητεύει ότι μπορείς να δημιουργήσεις χώρο, ατμόσφαιρα, να αλλάξεις την όψη των πραγμάτων, να προκαλέσεις συναισθήματα και να πεις μια ιστορία χρησιμοποιώντας κάτι που δεν είναι υλικό. Το φως είναι ζωγραφική.

Ως φωτίστρια, τι καλείσαι να κάνεις σε μια παράσταση και τι σε ξεχωρίζει;

Ξεκινώντας από στενή συνεργασία με τον σκηνοθέτη διαμορφώνω τις φωτιστικές εικόνες που στη συνέχεια μεταφέρω στη σκηνή. Γενικά μου αρέσει να πειραματίζομαι με καινούργιες ιδέες. Μου αρέσουν οι αντιθέσεις και χρησιμοποιώ φωτιστικές πηγές από διαφορετικές γωνίες. Συχνά παίζω με τα χρώματα και με δελεάζει η υπονόμευση μιας κατάστασης μέσα από κάποιο συγκεκριμένο χρώμα.

Ανατρέχοντας στο βιογραφικό της, θα βρει κανείς μια σειρά συνεργασιών που την ανέδειξαν σήμερα σε μια από τις πιο σπουδαίες νέες φωτίστριες, εντός και εκτός συνόρων. Η Λυρική σκηνή, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, το ΚΘΒΕ, το φεστιβάλ Αθηνών, το Θέατρο Τέχνης, το Φεστιβάλ Αιγαίου και φυσικά, δεν θα μπορούσε να λείπει ένα πέρασμα από τον κινηματογράφο. Τα φώτα της Στέλλας βλέπουμε και στην ταινία «invisible».

Ποια ήταν η πιο διδακτική σου εμπειρία μέχρι σήμερα;

Μια από τις εμπειρίες που ξεχωρίζω είναι «Η λίμνη των κύκνων» σε χορογραφία Ρενάτο Τζανέλλα. Το σκεπτικό που είχαμε με τον Τζανέλλα ήταν να υπάρχει μόνο φως και χορός, οπότε ήταν μεγάλη πρόκληση για μένα να δημιουργήσουμε τον σκηνικό χώρο της λίμνης μόνο με φώτα σε ένα τόσο κλασικό μπαλέτο. Επίσης ξεχωριστή εμπειρία ήταν και οι δύο παραστάσεις «Βερενίκη» και το «Θέλω μια χώρα» στο Φεστιβάλ Αθηνών. Σε έναν μεγάλο βιομηχανικό χώρο, όπως το κτίριο Δ της Πειραιώς, οι απαιτήσεις είναι τελείως διαφορετικές.

Πώς ήταν για εσένα η εμπειρία να δουλεύεις στον χώρο του κινηματογράφου;

Ο κινηματογράφος έχει μια τελείως άλλη λογική από το θέατρο. Είχαμε γυρίσματα σε πάρα πολλούς χώρους σπίτια, εργοστάσια και πολλά εξωτερικά με βροχή, με αέρα, σε θάλασσα, σε βουνό και συνειδητοποίησα ότι στο σινεμά ο «κόσμος» της ταινίας κατασκευάζεται συνήθως μέσα στον πραγματικό κόσμο. Αυτό το βρίσκω συναρπαστικό, ειδικά όταν συμβαίνει και με έναν σκηνοθέτη που αγαπάει το στυλιζάρισμα και τους περίεργους χώρους, όπως ο Δημήτρης Αθανίτης.

Το ταξίδι εκτός συνόρων για στην Στέλλα, δεν σταματά στο Χονκ Κονγκ, αλλά συνεχίζει στην Λειψία με την όπερα του «Σκιπίωνα». Επόμενος σταθμός, το θέατρο του Γκαίτε στο Φεστιβάλ Μπαρόκ Μουσικής Χάιντελ. Πρόκειται για μια αυστριακή παραγωγή σε σκηνοθεσία της Αγγέλας Σαρόγλου και μουσική διεύθυνση του Γιώργου Πέτρου. «Το θέατρο του Γκαίτε είναι ένα φανταστικό θέατρο-μουσείο και διατηρείται το ίδιο από τότε που το ίδρυσε ο ίδιος ο Γκαίτε, το 1802» μάς πληροφορεί η Στέλλα.

Το θέατρο του Γκαίτε

Πώς αισθάνεσαι που κέρδισες την ευκαιρία να μεταφέρεις την τέχνη σου εκτός συνόρων;

Αισθάνομαι ελευθερία. Δεν πιστεύω στα σύνορα, ούτε στους περιορισμούς. Μου αρέσει να ταξιδεύω και να γνωρίζω διαφορετικούς ανθρώπους, έτσι κι αλλιώς η γλώσσα της τέχνης είναι κοινή για όλους.

Διαφέρουν οι συνεργασίες στο εξωτερικό από την Ελλάδα;

Υπάρχει σίγουρα μεγαλύτερη οργάνωση και προγραμματισμός. Στις όπερες που σχεδιάζω τώρα έχουμε ξεκινήσει την προετοιμασία πολλούς μήνες πριν. Τα πάντα σχεδιάζονται με κάθε λεπτομέρεια, ώστε όταν πια βρεθούμε στο θέατρο να είναι έτοιμα να εφαρμοστούν. Οι συνθήκες εργασίες, σου επιτρέπουν να μπορείς να συγκεντρωθείς στην ουσία του πράγματος, τη δημιουργία.

Τα μελλοντικά σου σχέδια περιλαμβάνουν μόνιμη διαμονή εκτός συνόρων, που θα σου δώσουν περισσότερες ευκαιρίες εξέλιξης;

Οι παραστάσεις που κάνω έξω είναι μεγάλες παραγωγές και τα μέσα που υπάρχουν είναι ανάλογα, για να πετύχεις το επιθυμητό αποτέλεσμα. Για μένα όμως είναι σημαντικό να έχει το φως πρωταγωνιστικό ρόλο. Έχουμε κι εδώ θέατρα πολύ καλά εξοπλισμένα που σου δίνουν τη δυνατότητα να κάνεις αυτό που θες. Μου αρέσει να μένω και να δουλεύω στην Ελλάδα και ταυτόχρονα να ταξιδεύω για δουλειές στο εξωτερικό.

Η ταλαντούντα σχεδιάστρια φωτισμών ανεβαίνει τα σκαλιά της επιτυχίας εντός και εκτός συνόρων και φωτίζει διεθνείς σκηνές διατηρώντας πάντα το προσωπικό της ύφος. «Το μεγαλύτερο όνειρο μου είναι να μπορώ να ονειρεύομαι και να κάνω πράγματα που θέλω, με την ίδια διάθεση και ενέργεια που έχω τώρα και με ωραίους ανθρώπους δίπλα μου» μας εκμυστηρεύεται η Στέλλα Κάλτσου, και εμείς της ευχόμαστε κάθε επιτυχία και πολύ φως.