Σύγκρουση αξιών στα τέλη της κομμουνιστικής Σοβιετικής Ένωσης σε μια παράσταση που σπάει ταμεία δίνοντας την ευκαιρία στην Αριέττα Μουτούση να κάνει το ρόλο ζωής με τις σκηνοθετικές οδηγίες της Ελένης Σκότη.
Ελένη Σκότη (σκηνοθέτρια) & Γιώργος Χατζηνικολάου
Πώς δικαιολογείται τη μεγάλη επιτυχία της «Ωραίας Ελένα»;
«Το γεγονός πως αυτή η παράσταση άρεσε εξίσου και πριν από 15 χρόνια όταν πρωτοπαίχτηκε από εμάς, σημαίνει πως η επιτυχία της δεν είναι θέμα συγκυρίας. Εκτός του ότι προφανώς διαπραγματεύεται διαχρονικά θέματα, η δραματουργική ταυτότητα του έργου ταιριάζει με τις κατευθύνσεις και τους τρόπους που προσεγγίζει τα θεατρικά έργα η ομάδα μας. Ο ρεαλισμός, τα στοιχεία ψυχολογικού θεάτρου, οι κοινωνικές αναφορές, ακόμη κι οι κορυφώσεις-εκρήξεις, είναι κάποια από τα χαρακτηριστικά των έργων που επιλέγουμε και στην “Αγαπητή Ελένα” συνυπάρχουν με αριστοτεχνικό τρόπο. Οπωσδήποτε ανταπόκριση βρίσκει και λόγω των θεμάτων που θίγει. Ασχολείται με τη σχέση καθηγητή-μαθητών και την εύθραυστη σχέση μεταξύ των γενεών, ενώ σημαντικό επίσης είναι ότι οι σχέσεις αυτές εγγράφονται σε ένα πολιτικοκοινωνικό τοπίο που έλκει το ενδιαφέρον μεγάλου μέρους του ελληνικού κοινού τις τελευταίες δεκαετίες –αναφέρεται στο τέλος της σοβιετικής (κομμουνιστικής) εποχής– και άρα περιγράφει καταστάσεις σύγκρουσης σε εποχές σύγχυσης και κρίσης, όπως αυτή που ζούμε. Εντωμεταξύ η ίδια η Ελένα, που ως δασκάλα καλείται να υπεραμυνθεί των ιδεωδών του καθεστώτος που καταρρέει με τα οποία έζησε όλη της τη ζωή, θα μας συγκινήσει με την ανθρωπιά –ακόμη και την αφέλεια– των οραμάτων της που κατά βάθος έχουν περισσότερο ηθικό έρεισμα παρά ιδεολογικό, όπως κάποιος θα περίμενε».
«Άγριος σπόρος» του Γιάννη Τσίρου
Η επιστροφή της ομάδας ΝΑΜΑ (παραγωγή) και της σκηνοθέτριας Ελένης Σκότη στο ελληνικό δραματολόγιο μ’ ένα έργο που έχει ήρωα έναν καντινιέρη σε μια ελληνική παραλία, και που μια μυστηριώδης εξαφάνιση ενός Γερμανού τουρίστα θα τον φέρει υπόλογο για όλα τα «κακά» που συμβαίνουν εκεί. Από τις 8/11.
«Δεν έτυχε ποτέ να ανεβάσουμε ως ομάδα ελληνικό έργο, αν και αυτό δεν έγινε συνειδητά. Όπως επίσης δεν ήταν και επί τούτου η επιλογή ενός ελληνικού έργου. Ο “Άγριος σπόρος” μάς γοήτευσε με τη θεατρική γραφή του και τον τρόπο που σχολιάζει μια πτυχή της ελληνικής πραγματικότητας με αυτόν τον εξαιρετικά διεισδυτικό τρόπο. Πρόκειται για ένα έργο που θίγει τις κοινωνικές προκαταλήψεις… χωρίς προκαταλήψεις. Μας δείχνει πως μισές αλήθειες μπορούν να καταλήξουν σε ακράδαντα κατηγορητήρια με συμπλήρωση του άλλου τους μισού με προκαταλήψεις και πως οι άνθρωποι σπεύδουν να δείξουν ο ένας τον άλλο ως φταίχτες των δικών του κακοδαιμονιών. Κάποια στιγμή στις πρόβες η σκηνοθέτρια Ελένη Σκότη ανέφερε πως όλο αυτό της θυμίζει κάτι από τη σκέψη του Άρθουρ Μίλερ (Μάγισσες του Σάλεμ). Όλες αυτές οι παραβάσεις (αυθαιρεσίες κ.λπ.) που έχει κάνει ο καντινιέρης Σταύρος είναι στην ουσία παραβιάσεις συμβατικών κανόνων που αντιβαίνουν στις ανάγκες της προσωπικής του επιβίωσης. Κανόνες που σίγουρα είναι απαραίτητα στοιχεία μιας πολιτισμένης κοινωνίας, κρύβουν όμως συνάμα αντιφάσεις και είναι συνεχώς υπό αίρεση. Δεν μπορούμε να αρνηθούμε πως πίσω από την πληθώρα των νόμων, των διατάξεων και των κανόνων κρύβονται συχνά ο παραλογισμός, οι αντιφάσεις και τα συμφέροντα. Όλες οι κατά σύμβαση αλήθειες δεν είναι παρά αλήθειες υπό συνθήκη και συνήθως οι ανάγκες της καθημερινότητας τις ξεπερνούν. Το έργο βέβαια δεν σχολιάζει την τραγελαφικότητα τέτοιων καταστάσεων αλλά θεωρώντας τες ως δεδομένες στέκεται στις προκαταλήψεις που με βιασύνη και ευκολία δημιουργούνται απέναντι σε ανθρώπους, οι οποίοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν με “πολιτικά ορθό” τρόπο στις εκάστοτε συνθήκες. Έχουμε μάθει να χρεώνουμε σε ανθρώπους που δεν μας αρέσουν –ειδικά του περιθωρίου– τις οποιεσδήποτε στρεβλώσεις του συστήματος στο οποίο ζούμε. Η έννοια του “Άγριου Σπόρου” αναφέρεται στις ρίζες του ανθρώπου, του Σταύρου εν προκειμένω, που προϋπήρχε στη συγκεκριμένη περιοχή της επαρχίας, όπως ένας αυτοφυής ταπεινός θάμνος, πολύ πριν εμφανιστεί ο οποιοσδήποτε, που στη συνέχεια θα πάρει αποφάσεις, θα αναπτύξει θεωρίες κ.λπ. και που θα παραμείνει εκεί όταν αυτές θα έχουν παρέλθει ως ξεπερασμένες. Το θέμα αυτό έχει μακρά ιστορία στον τόπο μας. Βαστάει από την εποχή που το νεοσύστατο ελληνικό κράτος προσπαθεί να δαμάσει την ελληνική κοινωνία και να επιβάλει τους νεωτερικούς μεν, αλλά με αρκετή δόση αυθαιρεσίας, κανόνες του. Το ανθρώπινο όμως είδος, ως ο άγριος σπόρος, κατορθώνει και επιβιώνει εδώ και αιώνες ανεξαρτήτως συγκυριών».
«Aθηνά Χατζηεσμέρ, ετών 17» της Θαλασσιάς Αντωνοπούλου
Με το ρόλο της Αθηνάς, ενός κοριτσιού που οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ και εκτελέστηκε από τους Γερμανούς, η Ηλιάνα Μαυρομάτη, έχοντας στη σκηνή και το μουσικοσυνθέτη Ισίδωρο Πάτερο και υπογράφοντας από κοινού τη σκηνοθεσία μαζί με τη Φαίδρα Σούτου, αναζητά τις συνθήκες και το ήθος που οδήγησαν τότε ανθρώπους στην αντίσταση.
9°
