30 χρόνια πολιτισμού, παιδείας και προσφοράς στον Πειραιά: η Κατερίνα Λασκαρίδη μιλάει για το έργο του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη
Στη συμβολή της 2ας Μεραρχίας με την Ακτή Μουτσοπούλου, στον Πειραιά, δεσπόζει το νεοκλασικό Μέγαρο Στρίγκου, ένα από τα πιο χαρακτηριστικά δείγματα της αστικής αρχιτεκτονικής του Mεσοπολέμου, που σήμερα στεγάζει το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη. Το επιβλητικό διώροφο οίκημα, χτισμένο στις αρχές του 20ού αιώνα και πλαισιωμένο παλαιότερα από μικρό προκήπιο, υπήρξε για δεκαετίες σημείο αναφοράς του πειραϊκού μετώπου. Ανήκε στον επιχειρηματία Γεώργιο Στρίγκο, που γεννήθηκε το 1878 στο Κρανίδι και εγκαταστάθηκε σε νεαρή ηλικία στον Πειραιά, όπου αναδείχθηκε σε σημαντική μορφή της τοπικής οικονομίας, δραστηριοποιούμενος στο εμπόριο, τη ναυτιλία, τη βιομηχανία και τις τράπεζες. Το μέγαρο δεν λειτούργησε μόνο ως κατοικία αλλά και ως χώρος επαγγελματικής δράσης, ακολουθώντας τη ζωή του ιδιοκτήτη του και την αστική άνθηση της εποχής.
Με το πέρασμα των δεκαετιών, το κτίριο υπέστη αλλοιώσεις και προσαρμογές, χωρίς να χάσει τον αρχιτεκτονικό του χαρακτήρα. Μετά τον πόλεμο, εκεί στεγάστηκε η Λέσχη Αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού και αργότερα το Παράρτημα του Γαλλικού Ινστιτούτου, ύστερα από πρωτοβουλία του φιλέλληνα Οκτάβιου Μερλιέ. Το 2006 αγοράστηκε από την οικογένεια Λασκαρίδη, η οποία το αποκατέστησε με σεβασμό στην αρχική του μορφή και το ανέδειξε σε ζωντανό κύτταρο πολιτισμού. Από το 2009 φιλοξενεί την Ιστορική Βιβλιοθήκη και τη Ναυτική Συλλογή του Ιδρύματος Λασκαρίδη, διατηρώντας έτσι την ιστορική του ταυτότητα ως γέφυρα ανάμεσα στο παλιό εμπορικό μεγαλείο του Πειραιά και τη σύγχρονη πολιτιστική του αναγέννηση.
Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη: 30 χρόνια πολιτισμού, παιδείας και προσφοράς στον Πειραιά
Η Βιβλιοθήκη «Καίτη Λασκαρίδη», που ιδρύθηκε το 1993 από τον Κωνσταντίνο Λασκαρίδη στη μνήμη της συζύγου του, υπήρξε ο προάγγελος του σημερινού Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη. Η Καίτη Λασκαρίδη, γυναίκα με έντονη κοινωνική δράση, υπήρξε ιδρυτικό μέλος της ΧΕΝ Νέου Φαλήρου και στήριξε με αφοσίωση προσφυγοπούλες από τις ανατολικές χώρες, υπηρετώντας για χρόνια και τη ΧΕΝ Ελλάδος. Μετά τον θάνατό της, η βιβλιοθήκη που δημιουργήθηκε προς τιμήν της εξελίχθηκε σε έναν δυναμικό χώρο γνώσης χάρη στη συνέχιση του έργου από τη νύφη της, Μαριλένα Λασκαρίδη, η οποία –μαζί με την Καλή Κυπαρίσση– ανέπτυξε εξωστρεφείς εκπαιδευτικές δράσεις και αποστολές σε ακριτικές περιοχές της χώρας.
Από έναν ήσυχο χώρο στο Νέο Φάληρο, η βιβλιοθήκη αυτή επεκτάθηκε και, το 2007, με τη συμμετοχή και του Πάνου Λασκαρίδη, εξελίχθηκε σε ένα Ίδρυμα με ευρύτερη αποστολή τη διάδοση της γνώσης, την προώθηση του πολιτισμού και τη διαφύλαξη της ναυτικής κληρονομιάς. Σήμερα, στεγάζεται σε δύο ανακαινισμένα νεοκλασικά κτίρια στον Πειραιά –μεταξύ αυτών και το ιστορικό Μέγαρο Στρίγκου–, τα οποία λειτουργούν ως ζωντανοί χώροι μελέτης, εκπαίδευσης και δημιουργικού διαλόγου.
Με σπάνιες συλλογές βιβλίων, χαρτών και ναυτικών τεκμηρίων, καθώς και με τη Ναυτική Συλλογή Λασκαρίδη, το Ίδρυμα τιμά τη μακρά ελληνική ναυτική παράδοση και παράλληλα προωθεί τη σύγχρονη έρευνα και εκπαίδευση. Οι δράσεις του εκτείνονται από εκθέσεις και διαλέξεις έως εκπαιδευτικά προγράμματα και επιστημονικά συνέδρια, καθιστώντας τον Πειραιά ανοιχτό κόμβο πολιτισμού, όπου το παρελθόν και το παρόν της ελληνικής θάλασσας και παιδείας συναντιούνται δημιουργικά.
H Κατερίνα Λασκαρίδη μιλά για το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη
Η αντιπρόεδρος το Ιδρύματος, Κατερίνα Λασκαρίδη, μέσα από την επικοινωνία μας, θέλησε να αναδείξει το όραμα, τις αξίες και τις προτεραιότητες που διαμορφώνουν σήμερα το Ίδρυμα.
Η διαδρομή του Ιδρύματος, όπως περιγράφει η ίδια, ξεκινά από μια οικογενειακή πράξη μνήμης, μέχρι που το Ίδρυμα εξελίχθηκε σε έναν θεσμό με διεθνή ακτινοβολία. Η Κατερίνα Λασκαρίδη συνοψίζει αυτή τη διαδρομή με τον τίτλο «Knowledge Beyond», μια φράση που εκφράζει την αποστολή του Ιδρύματος να κάνει τη γνώση προσβάσιμη σε όλους, πέρα από «φυσικούς, ηλικιακούς, κοινωνικούς και άλλους περιορισμούς». Αφετηρία υπήρξε η βιβλιοθήκη της γιαγιάς της, της Καίτης Λασκαρίδη. «Η μετάβαση σε ένα ίδρυμα ευρύτερης εμβέλειας πραγματοποιήθηκε με σταθερή πυξίδα την προσφορά στον πολιτισμό, την παιδεία και το κοινωνικό σύνολο – μια πορεία που θα έκανε τόσο τη γιαγιά μου όσο και τη μητέρα μου υπερήφανες, τιμώντας παράλληλα και το έργο τους».
Μεγαλώνοντας σε μια οικογένεια όπου «το να προσφέρεις στον συνάνθρωπο είναι το ίδιο φυσικό και αναμενόμενο όσο το να αναπνέεις», η έννοια της προσφοράς δεν την επηρέασε απλώς, αλλά διαμόρφωσε τον χαρακτήρα και τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τον κόσμο. «Η απώλεια της μητέρας μου, μιας χαρισματικής και βαθιά γενναιόδωρης προσωπικότητας, ενίσχυσε το αίσθημα ευθύνης. Υπήρχε μια μεγάλη προσδοκία να συνεχίσω αυτά που είχε ξεκινήσει η ίδια», παραδέχεται, επισημαίνοντας ότι το αποτύπωμα της μητέρας της έχει πια ενσωματωθεί στους δικούς της στόχους και προτεραιότητες.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και το πρόγραμμα ΑΝ (Αναγνωρίζω – Αντιδρώ – Αντιμετωπίζω), μια πρωτοβουλία για την πρόληψη και αντιμετώπιση της παιδικής κακοποίησης, που γεννήθηκε από την ανησυχία της βλέποντας την αλματώδη αύξηση περιστατικών βίας απέναντι σε παιδιά. Βασίζεται στη βαθιά πεποίθησή της ότι «η ευθύνη για τα φαινόμενα αυτά είναι της κοινωνίας – όλοι έχουμε ευθύνη να είμαστε ενήμεροι και να αντιδρούμε». Στόχος του προγράμματος όπως και άλλων δράσεων στον τομέα της ψυχικής υγείας είναι να ενισχύσει ολόκληρες σχολικές κοινότητες, ώστε να αναλαμβάνουν ενεργό ρόλο απέναντι στη βία.
Από όλες τις δράσεις που έχουν πραγματοποιηθεί από το Ίδρυμα τα τριάντα αυτά χρόνια, οι αποστολές σε πυρόπληκτες και δυσπρόσιτες περιοχές είναι αυτή που τη σημάδεψε: επισκέψεις σε σχολεία όπου «υπήρχε έστω ένας μαθητής με δίψα για γνώση και ένας εκπαιδευτικός με πάθος». Αυτή η εμπειρία καθόρισε την πεποίθηση ότι ο πολιτισμός και η παιδεία οφείλουν να φτάνουν παντού – ακόμη και «στον έναν άνθρωπο που πιστεύει ότι δεν τον αφορούν».
Η ισορροπία ανάμεσα στην παράδοση και την καινοτομία είναι το μεγάλο στοίχημα της νέας εποχής. Καθώς οι τεχνολογικές εξελίξεις ανοίγουν νέους δρόμους, η Κατερίνα Λασκαρίδη επαναλαμβάνει ότι το ζητούμενο δεν είναι μόνο η σύγχρονη παρουσίαση της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά το «πώς μέσα σε έναν ψηφιακό κόσμο μπορούμε να κρατάμε τον άνθρωπο και τις αξίες του στο επίκεντρο». Η ίδια βλέπει το Ίδρυμα ως έναν θεσμό που συνομιλεί με το μέλλον, χωρίς να απομακρύνεται από τις ρίζες του.
Τέλος, μιλώντας για τους συνεργάτες του Ιδρύματος, η Κατερίνα Λασκαρίδη επιβεβαιώνει πως το πνεύμα της μητέρας της συνεχίζει να ζει μέσα στην ομάδα: μια ουσιαστική, ανθρώπινη συνοχή που εκείνη είχε καλλιεργήσει και που εξακολουθεί να χαρακτηρίζει το Ίδρυμα «σαν μια δεύτερη οικογένεια».
Αν έπρεπε να συμπυκνωθούν όλα σε μια φράση για ένα παιδί, η απάντηση έρχεται αβίαστα: «Η γνώση είναι δική σου – δικαίωμα όλων και όχι προνόμιο των λίγων. Αναζήτησέ την».
9°
