More in Culture

Από τη μυθολογία στην ποίηση και στη φιλοσοφία

Πλάτωνος Φαίδρος, 229 c.

Κωστής Καζαμιάκης
Κωστής Καζαμιάκης
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
Από τη μυθολογία στην ποίηση και στη φιλοσοφία
© Κωστής Καζαμιάκης

Ο Σωκράτης και ο Φαίδρος περπατούν στην καταπράσινη δεξιά όχθη του Ιλισού ( κάπου ανάμεσα στο Βυζαντινό Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών και στη Βασιλέως Κωνσταντίνου).

Ο Φαίδρος ρωτά τον Σωκράτη αν πιστεύει ότι η αρπαγή της Ωρειθυίας από τον Βορέα συνέβη κάπου εκεί που περπατούν.

Ο Σωκράτης του απαντά. Όχι εδώ αλλά δυο τρία στάδια πιο κάτω όπου υπάρχει και ένας βωμός του Βορέα.

Σημείωση: Με τον τοπικό αυτόν προσδιορισμό του ευφυούς Σωκράτη μπορούμε (χωρίς GPS) να έχουμε με μεγάλη ακρίβεια σε ποιο σημείο της δεξιάς όχθης του Ιλισού βρίσκονται.

Φαίδρος: Σωκράτη, μα τον Δία. Πιστεύεις τούτο το μυθολόγημα πείθη αληθές είναι;1.

Σωκράτης: Αν δεν το πίστευα, όπως πράττουν οι Σοφιστές2 τότε δεν θα ήμουν εκκεντρικός και καθόλου δε θα με θαύμαζες. Σκέφτομαι όμως τον μύθο και σου λέω ότι καθώς η κοπέλα έπαιζε με τις φίλες της στην όχθη του Ιλισού, μια μέρα που φυσούσε δυνατός βοριάς, η κοπέλα γλίστρησε και έπεσε στον ποταμό και πνίγηκε. Έτσι δημιουργήθηκε ο μύθος ότι η όμορφη νεαρή κόρη του βασιλιά Ερεχθέα απήχθη από τον δυνατό, φτερωτό Βορέα. Χαριτωμένα όλα αυτά τα μυθολογικά αλλά όποιος τα πιστεύει πρέπει να απαντήσει για το ποια ακριβώς μορφή έχει η Χίμαιρα3, οι Κένταυροι, οι Γοργόνες, οι Πήγασοι και άπειρα άλλα μυθολογικά όντα. Αυτά όλα θέλουν πολύ χρόνο και πολλές γνώσεις. Εγώ ψάχνω τον ίδιο τον βαθύτερο εαυτό μου και διαπιστώνω ότι δεν τον ξέρω όσο πρέπει. Πρέπει πρώτα να γνωρίσω τον εαυτό μου, το είναι μου, όπως αναφέρει η επιγραφή στους Δελφούς4. Τα αφήνω λοιπόν αυτά που είναι ξένα και μακρινά για μένα και προτιμώ να σκέφτομαι και να εξετάζω αν εγώ ο ίδιος έχω ομοιότητες ή διαφορές, είμαι αγριότερος ή ημερότερος, απλούστερος ή πιο πολύπλοκος από τον ανίκητο Τυφώνα5. Προτιμώ να σκέπτομαι και να ερευνώ χωρίς έπαρση και υπεροψία ποια θεία μοίρα κυβερνά τη φύση μου.


Σημειώσεις

1. Αυτή η ερώτηση του Φαίδρου στον Σωκράτη βρίσκεται στις απαρχές και στις ρίζες της φιλοσοφίας αφού τίθενται σε αμφισβήτηση οι μυθολογικές και θρησκευτικές απόψεις που πίστευαν οι αρχαίοι Έλληνες.

2. Oι Σοφιστές ήταν σύγχρονοι του Σωκράτη . Μερικοί από τους Σοφιστές: Πρωταγόρας, Ιππίας, Πρόδικος, Αντιφών, Κριτίας, Γοργίας, Αλκιδάμας, Θρασύμαχος.. H Σοφιστική κίνηση εκδηλώθηκε στα μέσα του 5ου αι. π.Χ. στην Ελλάδα κυρίως όμως στην Αθήνα του Περικλή. Ένα από τα πολλά θέματα που ερεύνησαν ήταν η προέλευση της θρησκείας και η κοινωνιολογική ερμηνεία των θρησκευτικών και μυθολογικών δοξασιών.

3. Ομήρου Ιλιάς, Ραψωδία Π', 327 – 329. Του Σαρπηδόνος σύντροφοι, ακοντιστές γενναίοι υιοί του Αμισώδαρου που έθρεψε το τέρας, τη Χίμαιρα, την φοβερή που σκόρπισε τόσο κακό σε πάμπολλους ανθρώπους.

Ησίοδος, Θεογονία, στ. 319-325. Η Λερναία Ύδρα γέννησε τη Χίμαιρα που εκπνέει ακατάβλητο πυρ. Είναι δεινή, μεγάλη, ταχύτατη και δυνατή. Είχε τρεις κεφαλές. Η μία κεφαλή ήταν λιονταριού με αστραποβόλα μάτια, η δεύτερη άγριας γίδας και η τρίτη ήταν κεφαλή φιδιού - δράκου.. Τη Χίμαιρα την σκότωσε ο μοναδικός Βελερεφόντης με τον Πήγασο.

Ησίοδος, Θεογονία, στ. 304-307. H ολέθρια Έχιδνα ζούσε κάτω από τη γη, νύμφη αθάνατη και αγέραστη στον χρόνο. Ενώθηκε ερωτικά με τον Τυφώνα τον υβριστή, τον άνομο, τον δεινό.

4. Αναφέρεται στην επιγραφή «γνώθι σαυτόν» των Δελφών.

5. Τυφών. Ησίοδος, Θεογονία, στ. 306. Η παρομοίωση του Σωκράτη μα τον Τυφώνα που στριφογυρίζει με μεγάλη ταχύτητα έχει να κάνει με την αεικίνητη ευστροφία του ίδιου του Σωκράτη.

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.

// EMPTY