8o Beyond Borders Festival: 7 ντοκιμαντέρ που κάνουν πρεμιέρα στο Καστελλόριζο

Έλαβε 835 συμμετοχές από 93 χώρες και για οκτώ βράδια μας προσκαλεί να πάρουμε ξανά θέση μπροστά από τη μεγάλη οθόνη, πλάι στη θάλασσα, στην ανατολικότερη εσχατιά της Ελλάδας για να μας συστήσει 30 ντοκιμαντέρ σε παγκόσμια, διεθνή και πανελλαδική πρώτη, 18 στο Επίσημο Διαγωνιστικό Τμήμα και 24 ταινίες τεκμηρίωσης μικρού μήκους. Από τις 20 έως τις 27 Αυγούστου το Beyond Borders Film Festival επανακάμπτει στο ακριτικό Καστελλόριζο, εστιάζοντας τον φακό του σε ιστορίες προσωπικές που δύνανται να μιλήσουν για το συλλογικό, σε αφηγήσεις με επίκεντρο τη γέννηση, τη φυγή, την επιστροφή, την αιώνια σιωπή, που μας προσκαλούν να σκεφτούμε εάν αυτά που μας ενώνουν είναι περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν, σε διηγήσεις για μεγάλες εξελίξεις και την επίδρασή τους στις σύγχρονες κοινωνίες και την καθημερινότητά μας.

Το βραβευμένο «Γελαστό παιδί» του Άλαν Γκίλσελαν –σχετικά με τις αναπάντεχες μεταμορφώσεις του γνωστού τραγουδιού, που γράφτηκε από τον Ιρλανδό συγγραφέα Μπρένταν Μπίαν ως φόρος τιμής στον Μάικλ Κόλινς και γνώρισε μια δεύτερη ζωή στην Ελλάδα ως αριστερός ύμνος της αντίστασης στη Χούντα, αλλά και για την πολυτάραχη Ιστορία των δύο λαών– θα σημάνει την έναρξη της φετινής διοργάνωσης, σε μια βραδιά που θα ολοκληρωθεί με συναυλία της Φωτεινής Δάρρα. Η αυλαία θα πέσει με την ταινία «Tricks on the Dead» του Τζόρνταν Πάτερσον, που ξετυλίγει το νήμα του πρώτου μαζικού μεταναστευτικού ρεύματος των Κινέζων εργατών στην Ευρώπη, αλλά και μουσικά με τους Ελένη Τσαλιγοπούλου, Γιώργο Ανδρέου και Κορίνα Λεγάκη. Τι νέο φέρνει, όμως, στις σινεφιλικές αποσκευές του το φεστιβάλ; Να κάποιες από τις πρεμιέρες που μας υπόσχεται στις πλατείες της Μεγίστης.

8o Beyond Borders Festival: 7 ντοκιμαντέρ σε πανελλήνια πρεμιέρα στο Καστελόριζο

Audrey Napanangka (Αυστραλία, 2022, διάρκεια: 84΄)

Εκείνη, φύση καλλιτεχνική και δεμένη με τις ρίζες της, ανήκει στην φυλή Warlpiri των Αβορίγινων, ενώ ο σύζυγός της είναι Σικελός. Όταν πηγαίνουν μαζί στο σούπερ μάρκετ ο Σάντο βάζει στο καλάθι με τα ψώνια ελιές και η Όντρεϊ ουρές καγκουρό. Ζευγάρι επί 37 χρόνια έχουν μεγαλώσει μαζί περισσότερα από 30 θετά παιδιά στην έρημο της κεντρικής Αυστραλίας, επικεντρώνοντας στον πολιτισμό, τη γλώσσα και το δίκαιο στη ζωή τους. Έχοντας μακρά φιλία με την Napanangka, η Penelope McDonald παρακολουθεί την διαδρομή τους επί μία δεκαετία προσφέροντάς μας ένα βλέμμα στη ζωή μιας ασυνήθιστης, μικτής οικογένειας.

Glimmer (Λουξεμβούργο, 2022, διάρκεια: 15΄)

Μεγάλωσε στον νότο του Λουξεμβούργου όταν ακόμα η περιοχή «φλεγόταν» από τη δραστηριότητα της χαλυβουργίας και στον ορίζοντα ορθώνονταν όλο και περισσότερες και μεγαλύτερες υψικάμινοι. Η αποβιομηχάνιση άφησε πίσω της τσιμεντένια κουφάρια και ζωές σημαδεμένες από τις επικίνδυνες συνθήκες εργασίας. Σ’ αυτά τα παροπλισμένα αλλά κατάφορτα από μνήμες ζωής μεγαθήρια μπαίνει ο Ken Rischard και καταγράφει, εν είδη «memento mori», τον χαμένο κόσμο των εργατών, αναπολώντας τι σήμαινε η βιομηχανία για την ανθρωπότητα.

The hidden children of colonization (Γαλλία-Βέλγιο, 2022, διάρκεια: 58΄)

Την άγνωστη ιστορία ενός στοχευμένου διαχωρισμού, θύματα του οποίου υπήρξαν αρκετές χιλιάδες παιδιά στο Κονγκό, τη Ρουάντα και το Μπουρούντι κατά τη διάρκεια της βελγικής αποικιοκρατίας, φέρνει στο προσκήνιο ο Γάλλος κινηματογραφιστής Dominique Regueme. Γεννημένα από Βέλγο πατέρα και Αφρικανή μητέρα, μετά από κρατική παρέμβαση αποχωρίστηκαν τις οικογένειές τους και μεγάλωσαν σε εξειδικευμένα οικοτροφεία ή ακόμα και σε ανάδοχες οικογένειες στο Βέλγιο. Εξήντα χρόνια μετά, επιδιώκοντας να αντιμετωπίσουν το τραύμα, έξι από αυτά τα παιδιά αναζητούν τις ρίζες και την ταυτότητά τους.

Radji (Βέλγιο, Νορβηγία, Σουηδία, Κροατία, Λιθουανία, 2021, διάρκεια: 70΄)

Μια σύγκρουση για τη γη και τα σύνορα που φαίνεται να μην έχει τελειωμό παρακολουθούν στον βορρά της Σουηδίας και την Νορβηγίας με την κάμερά τους ο Georg Götmark και ο John Erling Utsi. Ο Simon και η Beatrice Marainen και τα τρία παιδιά τους είναι μέλη της ημινομαδικής κοινότητας των αυτοχθόνων Σάμι κτηνοτρόφων, που παραδοσιακά κυκλοφορούσαν ελεύθερα στην περιοχή ακολουθώντας την κίνηση των κοπαδιών τους. Σήμερα, όμως, ο εθνικισμός, η γραφειοκρατία και η πολιτική απειλούν τον τρόπο ζωής τους.

Scenes with my father (Ολλανδία, 2022, διάρκεια: 47΄)

Με βραβεία από το Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Τεργέστης, το ZagrebDox και το SEEfest του Λος Άντζελες φθάνει στα μέρη μας το αυτοβιογραφικό ντοκιμαντέρ της Biserka Šuran. Αντιμέτωπη με τον πατέρα της σ’ ένα άδειο εργοστάσιο, ξεκινούν ένα θεραπευτικό οδοιπορικό μνήμης που τους οδηγεί στην χώρα καταγωγής που χρειάστηκε να αφήσουν, την πρώην Γιουγκοσλαβία. Ανασκάπτοντας την οικογενειακή ιστορία, συζητούν για την εθνικότητα, την ταυτότητα, την αγάπη, τα όνειρα και τις τύψεις.

The Soldier's Opinion (Ισραήλ, 2022, διάρκεια: 57΄)

Μετά το βραβευμένο (το 2015 στο DocAviv Film Festival) «Against your will», ο Assaf Banitt εστιάζει την κάμερά του στην ισραηλινή στρατιωτική λογοκρισία. Επί πενήντα χρόνια, όταν ακόμα δεν υπήρχε η δυνατότητα επικοινωνίας μέσω κινητών τηλεφώνων, και με πρόσχημα την εθνική ασφάλεια η σχετική υπηρεσία αντέγραφε κρυφά τις προσωπικές επιστολές των στρατιωτών και τις απόψεις τους για επίμαχα κοινωνικά ζητήματα. Τα ευρήματα παρουσιάζονταν σε μια απόρρητη έκθεση με τίτλο «Η γνώμη του στρατιώτη». Η ταινία σκιαγραφεί την εναλλακτική ιστορία του Ισραήλ που προσφέρει η έκθεση αποκαλύπτοντας και τις ενέργειες αυτών που την διάβασαν. 

Uncanny Me (Γερμανία, 2022, διάρκεια: 45΄)
Μετά το DOK της Λειψίας και το IDFA του Άμστερνταμ, η ταινία της Katharina Pethke ξεδιπλώνει και στα μέρη μας προβληματισμούς για το ψηφιακό μέλλον που είναι ήδη εδώ, διερευνώντας τους μηχανισμούς και τις συνέπειες της δημιουργίας ενός εικονικού σωσία. Η ηρωίδα της, η Λάλε, είναι ένα σκληρά εργαζόμενο μοντέλο που σκέφτεται να καταφύγει στη λύση ενός ψηφιακού άβαταρ. Πριν κάνει, όμως, το βήμα, έχει δεύτερες σκέψεις. Τι σημαίνει, στην πραγματικότητα αλλά και σε νομικό και ηθικό πλαίσιο, να φέρνει κανείς ένα εικονικό αντίγραφο του εαυτού του στον κόσμο; 

8o Beyond Borders Festival: το παράλληλο πρόγραμμα

«Παιδί» του Ελληνικού Ιδρύματος Ιστορικών Μελετών (ΙΔΙΣΜΕ) και της ιστορικού Ειρήνης Σαρίογλου το φεστιβάλ, που διοργανώνεται σε συνεργασία με την Ecrans des Mondes, δεν περιορίζεται στις προβολές, αλλά ξετυλίγει και μια σειρά από παράλληλες δράσεις. Καθημερινά, το Critics’ Corner θα γίνεται βήμα συζήτησης για τις ταινίες που προβάλλονται με μέλη της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου - FIPRESCI, επαγγελματίες του χώρου, αλλά και το κοινό να παίρνουν τον λόγο. Θα πραγματοποιηθούν, επίσης, εργαστήρια για μεγάλους και μικρούς, βιβλιοπαρουσιάσεις σε συντονισμό του δημοσιογράφου και συγγραφέα Παύλου Μεθενίτη και εικαστικές εκθέσεις της Γεωργιάννας Νταλάρα και έκθεση του Αλέξανδρου Ζυγούρη.

Για τους νέους δημιουργούς στη φετινή διοργάνωση θεσμοθετήθηκε το «Beyond Storytelling», ένα κινηματογραφικό εργαστήρι που θα επικεντρώνεται κάθε χρόνο σε ένα θεματικό πυρήνα συνυφασμένο με το Καστελλόριζο και θα «μυεί» τα μέλη του σε όλα τα στάδια της κινηματογραφικής παραγωγής. Δεν θα λείψουν τα επιμορφωτικά σεμινάρια (masterclasses) με τους Ζαν Κριστόν Καρόν (επικεφαλής του τμήματος Ντοκιμαντέρ του Phoenix), την Αφροδίτη Καϊράκη, τον ηθοποιό, συγγραφέα και πρωταγωνιστή της ταινίας «Mediterraneo» Giuseppe Cederna και τον Σταύρο Παπαγεωργίου, καλλιτεχνικό διευθυντή του AEI Cyprus Film Festival. Αναπόσπαστο τμήμα του φεστιβάλ είναι και το διήμερο Audiovisual Pitching Lab, με επικεφαλής συντονίστρια την Claudia Schreiner (Documentary Campus Masterschool, Γερμανία), όπου παρουσιάζονται 10-12 πρότζεκτ.