Volcanic Identity: Το εν εξελίξει έργο της Ίριας Βρεττού στη Σφίγγα
Mε αφηγηματική αφετηρία κάποια ηφαιστειογενή νήσο, η έκθεση της Ίριας Βρεττού επιχειρεί να αποκαλύψει τους μυστήριους συνδέσμους που επιτρέπουν την εκφορά της ηφαιστειακής ταυτότητας ως ερωτικής πολυδιάστατης κατάστασης: ανακαλεί εκρήξεις, μαγματικά ιζήματα, θέρμη και στάχτη, ερημιά και γονιμότητα, χρωματικούς ιριδισμούς και τοξικά αέρια, χρονικές αναταράξεις, πολυσήμαντες εκφράσεις, την επιθυμία και την απόλαυση όταν απελευθερώνονται από τα δεσμά του καπιταλιστικού φαντασιακού και τις ρατσιστικές, αποικιοκρατικές νεκροπολιτικές του.
Εδώ τα ηφαίστεια δεν γίνονται αντιληπτά ως απομονωμένοι γεωλογικοί σχηματισμοί αλλά ως δυναμικά σώματα που βρίσκονται στη βάση καταγωγικών μύθων αλλά και καταστροφικών ιστορικών γεγονότων και κοινωνικοπολιτικών συμβολισμών. Οντότητες μορφοποιητικές, θανατηφόρες και μεταμορφικές, αποτελούμενες από στοιχεία χθόνια και ουράνια, από κρυμμένες υλικότητες και ανεξερεύνητες φύσεις κβαντικής τάξης. Οντότητες που ανήκουν στο σύμπαν των Παζολινικών πολιτικών διεκδικήσεων αλλά και στην ενεργειακή κατάσταση που η επιστήμονας της κβαντικής φυσικής Karen Barad έχει περιγράψει ως την «queer επιτελεστικότητα της φύσης».
Το ηφαίστειο γίνεται αντιληπτό ως το άγριο έδαφος μιας μυθοποιητικής πρακτικής όπου queer οικολογίες αναδύονται, σμίγουν, ρέουν, λιώνουν, κοχλάζουν, εξαερώνονται και διαχωρίζονται, δημιουργώντας και μεταμορφώνοντας απροσδόκητες μορφές συγγένειας. Οι “δαίμονες”, τα ζωγραφικά και animated σώματα της έκθεσης είναι αλλόκοτες πλοκαμοειδείς εκφάνσεις επαναστατημένης σεξουαλικότητας και συνεμψυχωτικής πολυπλοκότητας, μη εξημερώσιμοι μάρτυρες της πραγματικότητας, όπως τους χαρακτηρίζει η καλλιτέχνιδα.
Στην έκθεση, ζωγραφική, χειροποίητο animation, ψηφιακό κολάζ και ηχητικό περιβάλλον και live performances «ερωτοτροπούν» με την υποσυνείδητη συνθήκη της έκρηξης και τον βαθύ χρόνο της ηφαιστειακής ταυτότητας, εκεί όπου αντιθέσεις, ιδέες, προθέσεις τρέχουν παράλληλα σε έναν ιλιγγιώδη αναβρασμό, προς την έκρηξη του ηφαιστείου, την απελευθέρωση του μάγματος, τη δημιουργία του πρώτου εδάφους όπου οι γεωλογικοί σχηματισμοί είναι απόλυτα ρευστοί. Όλα αλλάζουν, είναι εφήμερα, υπαινικτικά ακόμη και στον πιο φοβερό, ηφαιστειακό βρυχηθμό τους.
Στο πρώτο επεισόδιο του έργου Volcanic Identity, με τίτλο States of Eros (Καταστάσεις του Έρωτα) προσεγγίζεται η συνεχώς αναδυόμενη και εναλλασσόμενη φύση του έρωτα, ο τρόπος που νικά κατά κράτος, απόλυτα αλλά όχι δεσμευτικά, καταλύοντας όρια και προβλέψεις. Στην επιτελεστική, αδάμαστη φύση του ηφαιστείου αναγνωρίζονται χαρακτηριστικά του έρωτα, πρωταρχικού γεννήματος του Χάους και της Γαίας. Πρόκειται για καταστάσεις συγγενικές, δυνάμεις καταλυτικές, αναγεννητικές και καταστροφικές, ενέργειες πληθωρικές, αμφιλεγόμενες, ωραίες και τρομακτικές, θηλυκές, οι οποίες λειτουργούν ως εκατέρωθεν αντικατοπτρισμοί στο συγκεκριμένο έργο της Βρεττού.
Επιλέγοντας να ερευνήσει αυτήν ακριβώς τη συνθήκη η νεαρή καλλιτέχνις αναρωτιέται για την ίδια την έννοια της ταυτότητας, τα όρια της αναπαράστασης, τις δυνατότητες της επιτελεστικής και πολυαισθητηριακής σκέψης, τη μεταφορά του εαυτού στο άλλο.
Στο εν εξελίξει έργο της αμφισβητείται δυναμικά, τόσο με μορφοπλαστικά όσο και με εννοιολογικά μέσα, η καταχρηστική απόδοση των όρων «φύση» και «φυσικός» σε ετεροκανονικές, πατριαρχικές συγκροτήσεις και ρατσιστικές, αποικιοκρατικές κατηγοριοποιήσεις. Μια διαδικασία που έχει λειτουργήσει απομειωτικά απέναντι σε ΛΟΑΤΚΙ κοινότητες, γυναίκες, ανθρώπους διαφορετικής καταγωγής και χρώματος, ιθαγενείς πληθυσμούς κ.λπ.
Η Ίρια Βρεττού διεκδικεί ως φυσική την queer επιθυμία και τοποθετεί το πεδίο της εκδήλωσής της όχι σε κάποια ουτοπική κοινωνία ή σε κάποια «πράσινη» ειδυλλιακή συνθήκη αυτοεκπλήρωσης, αλλά εκεί όπου συγκρούσεις, διεκδικήσεις και διαφοροποιήσεις εκρήγνυνται για να ζωοδοτήσουν άλλους, δίκαιους, άγριους και αταξινόμητους τρόπους του κοινωνικού και του κοινού.
Info Επιμέλεια έκθεσης: Βασιλική - Μαρία Πλαβού. Εγκαίνια: Παρασκευή, 9 Ιουνίου 2023, στις 20:00, Σφίγγα, Σφιγγός 45, Αθήνα. Ώρες λειτουργίας 20:00 - 23:00 καθημερινά. Έως 18 Ιουνίου.
Από την αναδρομική του Κυριάκου Μορταράκου και τη μεγάλη έκθεση του Δημήτρη Σεβαστάκη στις επιζωγραφισμένες φωτογραφίες του Κώστα Λάκη και τους καλλιτεχνικούς αλγόριθμους του Τσαρλς Σάντισον
11°
