Δημήτρης Αντωνίτσης - Αριθμητική της Κουνταλίνι: Ο καλλιτέχνης μιλάει στην Athens Voice για την έκθεση που παρουσιάζει στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα
Θεωρεί τα υφαντά του «οξείες πολιτισμικές εννοιολογήσεις της μοναξιάς» και επιστρέφει στα στημόνια και τους αργαλειούς με κάθε ευκαιρία για να εστιάσει στη γλώσσα/γραφή του σώματος –π.χ. στην ενότητα Le fleur du mal (2001), μέρος της οποίας βλέπουμε στο ισόγειο του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης– και να σχολιάσει τη σωματικότητα (όπως στη σειρά Στρατηγική αιώρησης του 2018).
Ο Δημήτρης Αντωνίτσης στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα. Υφαντό από την ενότητα "Αριθμητική της Κουνταλίνι"
Στη νέα ατομική έκθεση του Δημήτρη ΑντωνίτσηστοΚέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα(εγκαίνια: 5 Μαϊου, στις 18:00-22:00), όμως, το βαμμένο ξύλινο πλαίσιο του αργαλειού καδράρει το υφαντό σα σε ζωγραφικό τελάρο. Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά η γνωστή Βερολινέζα ντήλερ GitiNourbakhsch«Το έργο περικλείεται ως ένας πίνακας από το βαμμένο με μεταλλική μπογιά ξύλινο πλαίσιο, το οποίο αυτή τη φορά δεν υποκαθιστά κάποιο αντικείμενο, αλλά χρησιμεύει τόσο ως κορνίζα όσο και ως λειτουργικός αργαλειός με όλα τα απαραίτητα στοιχεία για την ύφανση. Τα πότε αραιά και πότε πυκνά στημόνια αποτελούν και αυτά σημαντικό στοιχείο σύνθεσης. Παρότι είναι μονόχρωμα, συμμετέχουν στη μορφή του υφαντικού έργου, όπως άλλωστε και το μαλλί, που φέρει διαφορετικές εντάσεις στη δύναμη, στην πύκνωση και στο χαρακτήρα του έργου -άσχετα αν άλλοτε αστράφτει και αν άλλοτε παραμένει θαμπό».
Με τίτλο Αριθμητική της Κουνταλίνι, ο Αντωνίτσης σε αυτό το σώμα δουλειάς επινοεί το προσωπικό του «αριθμοόργανο» για την εκτέλεση των βασικών πράξεων (πρόσθεση, αφαίρεση, πολλαπλασιασμός, διαίρεση) «σε μια διανοητική αριθμητική, ψυχαναλυτικού χαρακτήρα», όπως αναφέρει. Άλλωστε, ο ίδιος αντιλαμβάνεται σταθερά την αγαπημένη του υφαντική ως μια γλώσσα διαλογισμού και ενδοσκόπησης και ένα πολύ καλό εργαλείο για εσωτερικό αυτοπροσδιορισμό.
«Η συχνότητα αυτής της άσκησης με οδήγησε σε μια ξεχωριστή εικονογραφία, όπου αριθμοί (στημόνια - υφάδια) και σύμβολα (πουκάμισα φιδιών) υπολογίζονται και συντίθενται σε πρωτόλειους αργαλειούς-άβακες» λέει. «Έτσι, τα έργα αυτά εκλαμβάνονται ως ασκήσεις επανασύγκλησης, διαλογισμού και καλλιγραφίας. Επιχειρώ, λοιπόν, μια προσωπική ανασκόπηση εμπειριών και εγγραμμάτων, παρά τις εγγενείς δυσχέρειες της τρέχουσας εποχής (εγκλεισμός, φόβος). Επιγραμματικά, το σημαντικόεδώ είναι η αναζήτηση της επιθυμίας, αλλάκαι η ταυτότητα της αναζήτησης αυτής».
Ο όρος Κουνταλίνι προέρχεται από την ινδική φιλοσοφία και αναφέρεται στο «πύρινο φίδι» που εδρεύει στη βάση της σπονδυλικής στήλης και που για τους Ινδούς πνευματικούς δασκάλους συνιστά μια σπουδαία έννοια για οποιονδήποτε αναζητά την πνευματική φώτιση. «Το δυναμικό αυτό σύμβολο δεν είναι παρά η πνευματική ενέργεια που συνήθως “κοιμάται” μέσα μας. Αλλά που σίγουρα μπορεί να αφυπνιστεί και ναεπιστρατεύσει τη ζωτική μας ενέργεια, ούτως ώστε να μεταμορφώσουμε τη ζωή μας και να βιώσουμε τη γαλήνη πέρα από κάθε επιθυμία» εξηγεί ο καλλιτέχνης.
Μου αναφέρει ότι αυτή τη φορά επιλέγει την υφαντική ως ψηλάφηση του αισθησιακού/οικείου και διερευνά τη σύγκληση αλλά και τη ρήξη του με το μεταφυσικό. «Σίγουρα τα έργα μου αυτά, παρότι απτικά και χειρονομιακά, αναφέρονται στην αναπαράσταση του πνευματικού εαυτού και στη δυναμική του σώματος. Ταυτόχρονα, όμως, και στημοναξιά της αλληλοπεριχώρησης μεταξύ του υπαρκτού και του επινοημένου,του βιωματικού και του ονειρικού. Συνήθως το μεγάλο έναυσμα στη δουλειά μου είναι η επιθυμία και η προσέγγισή της. Πώς διαλύονται τα όρια του σώματος και της περατότητας της ταυτότητας; Ίσως η λύση αυτών των ορίων και η ένωση με την απεραντοσύνη είναι ό,τι πιο ερωτικό μπορούμε να βιώσουμε».
Από την αναδρομική του Κυριάκου Μορταράκου και τη μεγάλη έκθεση του Δημήτρη Σεβαστάκη στις επιζωγραφισμένες φωτογραφίες του Κώστα Λάκη και τους καλλιτεχνικούς αλγόριθμους του Τσαρλς Σάντισον
14°
