Σαν σήμερα 12 Σεπτεμβρίου: Το 1940 ανακαλύπτεται το Σπήλαιο Λασκώ - Χαρακτηρίστηκε η «Καπέλα Σιξτίνα των τοιχογραφιών» - Τα μοναδικά προϊστορικά του σχέδια.
Μια από τις συναρπαστικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις έγινε σαν σήμερα το 1940 και οφείλεται σε τέσσερις Γάλλους εφήβους και πιθανώς έναν σκύλο.
Οι εκδοχές της ιστορίας διαφέρουν στις λεπτομέρειες, αλλά γεγονός είναι ότι οι Μαρσέλ Ραβιντάτ, Ζακ Μαρσάλ, Ζορζ Ανιέλ και Σιμόν Κενκάς βρήκαν μια τρύπα στο έδαφος σε δάσος της νοτιοδυτικής Γαλλίας. Το αν είχαν μαζί τους ένα σκυλί που ονομάζεται Ρομπότ και κυνήγησε ένα κουνέλι στην τρύπα είναι αβέβαιο.
Αυτό που εντόπισαν οι νεαροί ήταν το σπήλαιο Λασκώ, ένα από τα πλέον σημαντικά σπήλαια με παλαιολιθικής εποχής τοιχογραφίες, ιδιαίτερα διακρινόμενες όχι μόνον ως προς τον αριθμό τους αλλά και ως προς την αισθητική τους. Έχει αποκληθεί η «Καπέλα Σιξτίνα των τοιχογραφιών», «Βερσαλλίες της Προϊστορίας», καθώς και «Γαλλική Αλταμίρα».
Το σπήλαιο βρίσκεται κοντά στο χωριό Μοντινιάκ στην κοιλάδα του ποταμού Βεζέρ στον νομό Ντορντόνι στην περιοχή της Νέας Ακουιτανίας. Αποτελεί μια από τις προϊστορικές τοποθεσίες ζωγραφισμένων σπηλαίων της κοιλάδας του Βεζέρ, οι οποίεες από το 1979, έχουν χαρακτηριστεί ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO.
Το σπήλαιο Λασκώ εμφανίζει σαφή υπεροχή απέναντι σε παρόμοια σπήλαια της Γαλλίας και της Ισπανίας, καθώς, εκτός του ότι είναι πολύ μεγαλύτερο από τα υπόλοιπα, οι τοιχογραφίες του είναι πολύ καλύτερα διατηρημένες.
Τα τοιχώματα του Λασκώ είναι καλυμμένα με έγχρωμες εικόνες και χαρακτικά ζώων, τα οποία βρίσκονται σε ύψος που δύσκολα τα φθάνει κανείς. Οι μελετητές υπολόγισαν ότι το έδαφος του σπηλαίου πριν από 17.000 χρόνια είχε διαφορετική διαμόρφωση και έτσι ο προϊστορικός καλλιτέχνης μπορούσε να φθάνει τα τοιχώματα. Το έδαφος του σπηλαίου βαθμιαία καταβυθιζόταν, με συνέπεια τα ευρήματα σήμερα να είναι δυσπρόσιτα.
Celestial maps are older than human civilisation itself.
The Lascaux Cave Paintings in France, from 15,000 B.C., *might* be the oldest we have found. pic.twitter.com/FZnphq6Eho
Το σπήλαιο ανακαλύφθηκε τυχαία από τους τέσσερις εφήβους στις 12 Σεπτεμβρίου 1940. Οι νεαροί μπήκαν στο σπήλαιο κρατώντας μια απλή λάμπα και χρειάστηκε να φθάσουν στο πρώτο στενό σημείο του περάσματος για να διακρίνουν τις τοιχογραφίες.
Επανήλθαν τις επόμενες ημέρες αλλά στο μεταξύ η ανακάλυψη έγινε γνωστή στο χωριό Μοντινιάκ και κατέφθασαν εκεί πολλοί χωρικοί. Αποφάσισαν να καλέσουν τους κορυφαίους ερευνητές της εποχής: Αρχικά ήλθε ο αβάς Ανρί Μπρέιλ και ακολούθησαν οι δρ. Σεϊνιέ, οι αδελφοί Μπουισονί και αργότερα ο Ντενί Πεϊρονί και ο Κόμης Μπεγκουέν.
Όταν ο Μπρέιλ εισήλθε στο σπήλαιο, διαπίστωσε ότι στα τοιχώματα υπήρχε ένα παχύ στρώμα κρυστάλλων ασβεστίτη με πολύ καλά διατηρημένες τοιχογραφίες σχεδιασμένες επάνω του. Όλες οι τοιχογραφίες έχουν διατηρηθεί επί χιλιάδες χρόνια, χωρίς να ξεθωριάσουν ή να αλλοιωθούν λόγω της φυσικής ανανέωσης του αέρα που συμβαίνει στο σπήλαιο. Οι τοιχογραφίες χρονολογήθηκαν με τη μέθοδο του άνθρακα - 14, και η ηλικία τους βρέθηκε ότι είναι 17.000 έτη, αν και υπολογίζεται ότι το σπήλαιο ήταν κατοικημένο για μια περίοδο περίπου 6.000 ετών.
Τα ζώα που απεικονίζονται στις τοιχογραφίες ανήκουν σε διαφορετικά είδη: Βοοειδή, βίσωνες και άλογα. Παράλληλα υπάρχουν και ορισμένα ίχνη αναπαράστασης ανθρώπων στις εικόνες. Οι αναπαραστάσεις αυτές δεν έχουν ούτε την λεπτομέρεια ούτε την προσοχή με την οποία δημιουργήθηκαν οι εικόνες των ζώων. Ορισμένα ζώα, όπως κάποια άλογα, έχουν πραγματικά εντυπωσιακή αναπαράσταση στις τοιχογραφίες.
Η «πράσινη ασθένεια» και η φθορά του Σπηλαίου Λασκώ
Το σπήλαιο Λασκώ δεν είναι επισκέψιμο σήμερα, καθώς το 1955 διαγιγνώσκονται τα πρώτα σημεία αλλοιώσεων: Προέρχονται κυρίως από το διοξείδιο του άνθρακα που παράγεται από τους επισκέπτες του σπηλαίου, παρά το γεγονός ότι εκτός από τον τεχνητό φωτισμό έχουν καταβληθεί σοβαρές προσπάθειες για την ορθή ανανέωση του αέρα με την τοποθέτηση κλιματιστικών και η είσοδος φράσσεται από μια μεγάλη χάλκινη θύρα.
Το 1957 εγκαθίσταται σύστημα σταθεροποίησης θερμοκρασίας και υγρασίας, αλλά ο φρενήρης ρυθμός επισκεπτών (περίπου 1.000 άτομα ανά ημέρα) έχει ως αποτέλεσμα σε μια «αίθουσα» του σπηλαίου να παράγονται υπερβολικά πολλά λίτρα διοξειδίου του άνθρακα και υδρατμών.
Το 1960 εμφανίζεται για πρώτη φορά η αποκαλούμενη «πράσινη ασθένεια»: Το διοξείδιο του άνθρακα, η υγρασία και ο τεχνητός φωτισμός αποτελούν ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη φυκών στα τοιχώματα του σπηλαίου. Σχεδόν ταυτόχρονα εμφανίζεται και η «λευκή ασθένεια», που οφείλεται σε αλλοιώσεις του ασβεστίτη από την περίσσεια του διοξειδίου του άνθρακα και εμφανίζει λευκές αποθέσεις σε πολλά σημεία των τοιχωμάτων. Παρά την εγκατάσταση φίλτρων όζοντος και άλλων συσκευών, οι μικροοργανισμοί συνεχίζουν να αναπτύσσονται και, το 1963, ο τότε υπουργός πολιτισμού Αντρέ Μαλρώ αποφασίζει το κλείσιμο του Λασκώ για τους επισκέπτες.
The boys discovered what were to become known as the Lascaux cave paintings – estimated to be between 17,000 to 20,000 years old and excitedly described by experts as “the cradle of art”.
Over 600 parietal wall paintings cover the interior walls and ceilings of the cave. pic.twitter.com/ed6iX9VCFh
Από το 1965 έως το 1967, τροποποιείται η ρύθμιση για την θερμοκρασία του περιβάλλοντος και τον έλεγχο της υγρασίας. Στόχος είναι να αναδημιουργηθούν οι συνθήκες κυκλοφορίας των αερίων μαζών που επέτρεψαν τη διατήρηση του σπηλαίου επί χιλιετίες.
Το 1970 ξεκινά η κατασκευή ενός «αντιγράφου» του σπηλαίου, προκειμένου το αρχικό να παραμείνει στις φυσικές του συνθήκες και να διατηρηθεί. Το αντίγραφο αυτό ονομάστηκε «Λασκώ ΙΙ» και ολοκληρώθηκε το 1983.
Το 2000 παρουσιάζεται νέο πρόβλημα στο σπήλαιο: Διαπιστώνεται ότι στο δάπεδο αναπτύσσεται ένα είδος μύκητα, ο οποίος είναι ιδιαίτερα ανθεκτικός στη φορμόλη που χρησιμοποιήθηκε επί δεκαετίες για την απολύμανση των ποδιών των επισκεπτών.
Frieze of the Small Horses, Axial Gallery, Lascaux cave. c. 15.500 BC. Lascaux is often called the Sistine Chapel of Prehistory because of its richness of pictures. There are more than 600 paintings –mostly of animals -on the cave's interior walls in impressive compositions. pic.twitter.com/9jpWPnMqof
— Archaeology & Art (@archaeologyart) July 4, 2022
Το 2002 το γαλλικό υπουργείο πολιτισμού δημιουργεί μια ειδική διεθνή επιστημονική επιτροπή, η οποία αναλαμβάνει τη διαχείριση των προβλημάτων του σπηλαίου, τα οποία ωστόσο δε σταματούν εδώ: Το 2007 εμφανίζονται μαύρες κηλίδες, που οφείλονται σε δύο μύκητες. Η Επιτροπή προτείνει μια βιοκτόνο διαδικασία, η οποία έχει αποτέλεσμα σε εννέα από τα έντεκα σημεία που εμφανίστηκαν οι κηλίδες.
Το 2008 το σπήλαιο αφήνεται ολοσχερώς χωρίς καμία παρέμβαση επί τρίμηνο. Ο στόχος των ειδικών είναι να φέρουν εκ νέου το σπήλαιο στις συνθήκες που το διατήρησαν σχεδόν ανέπαφο επί δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Το ίδιο έτος η UNESCO δεν θέλησε να προσθέσει το σπήλαιο στον κατάλογο των μνημείων που βρίσκονται σε κίνδυνο.
Στις 21 Ιανουαρίου 2010, ο υπουργός Πολιτισμού Φρεντερίκ Μιτεράν ανακοινώνει ότι ο παλαιοανθρωπολόγος Ιβ Κοπέν αναλαμβάνει την προεδρία του επιστημονικού συμβουλίου για τη διατήρηση του σπηλαίου.
490 π.Χ: Ολοκληρώνεται η Μάχη του Μαραθώνα. Οι Πέρσες, υπό τον Δάτι και τον Αρταφέρνη, αφήνουν στο πεδίο της μάχης 6.500 νεκρούς, ενώ οι απώλειες από την ελληνική πλευρά είναι μόλις 192, ανάμεσά τους και ο Καλλίμαχος. Η ακριβής ημερομηνία αμφισβητείται από πολλούς ιστορικούς, οι οποίοι υπολογίζουν ότι η μάχη διεξήχθη στις 13 ή 14 Αυγούστου.
1185: Ο αυτοκράτορας Ανδρόνικος Α΄ Κομνηνός θανατώνεται βάναυσα στην Κωνσταντινούπολη.
1213: Ο Σιμόν ντε Μονφόρ νικά τον Πέτρο Β’ της Αραγωνίας στη μάχη του Μιρέ.
1609: Ο Βρετανός εξερευνητής και θαλασσοπόρος, Χένρι Χάντσον, ανακαλύπτει τον ποταμό που αποτελεί φυσικό σύνορο ανάμεσα στη Νέα Υόρκη και το Νιου Τζέρσι, στον οποίο δίνει το όνομά του.
1683: Συνασπισμός ευρωπαϊκών δυνάμεων νικά τον Οθωμανικό Στρατό στη μάχη της Βιέννης.
1829: Διεξάγεται η μάχη στο στενό Πέτρας ανάμεσα στη Θήβα και τη Λιβαδειά, με περήφανη νίκη των Ελλήνων, η οποία ήταν και η τελευταία της Επανάστασης. Την εποχή εκείνη ήταν μία στενή δίοδος, που σχημάτιζαν οι όχθες της Λίμνης Κωπαΐδας και το βουνό Ζαγαρά. Ήταν η πρώτη και μοναδική φορά κατά τη διάρκεια της Εθνεγερσίας, που μία επίλεκτη τουρκική στρατιά συνθηκολόγησε επί του πεδίου της μάχης.
1848: Η Ελβετία γίνεται ομοσπονδιακό κράτος.
1906: Παραιτείται ο αρμοστής της Κρήτης, πρίγκιπας Γεώργιος, και αντικαταστάτης του αναλαμβάνει ο Αλέξανδρος Ζαΐμης.
1921: Η Τουρκία ζητά να της δοθούν η Σμύρνη και η Αδριανούπολη. Η Ελλάδα απορρίπτει κάθε παρόμοια σκέψη.
1923: Η Νότια Ροδεσία, το σημερινό Ζιμπάμπουε, προσαρτάται από το Ηνωμένο Βασίλειο.
1943: Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πραγματοποιείται η Επιχείρηση Δρυς. Ο Μπενίτο Μουσολίνι, δικτάτορας της Ιταλίας, διασώζεται από τον κατ’ οίκον περιορισμό στο Γκραν Σάσο στο Αμπρούτσο, από Γερμανούς καταδρομείς υπό τον Ότο Σκορτσένι.
1944: Ο βασιλιάς Γεώργιος αναχωρεί για το Λονδίνο, όπου θα παραμείνει μέχρι ο ελληνικός λαός αποφασίσει με δημοψήφισμα, αν θα επανέλθει στον θρόνο του.
1944: Απελευθερώνεται η Λευκάδα από τον ΕΔΕΣ, ο οποίος εξόντωσε τη γερμανική φρουρά του νησιού.
1948:Αεροπειρατεία εκδηλώνεται σε αεροσκάφος της ΤΑΕ, που εκτελεί το δρομολόγιο Αθήνα – Θεσσαλονίκη. Οι έξι νεαροί αεροπειρατές, μέλη της ΕΠΟΝ, αναγκάζουν τον πιλότο να οδηγήσει το σκάφος στη Γιουγκοσλαβία. Είναι μία από τις πρώτες αεροπειρατείες στην ιστορία της πολιτικής αεροπορίας.
1958: Ο Τζακ Κίλμπι παρουσιάζει το πρώτο ολοκληρωμένο κύκλωμα, ενώ εργάζεται στην Texas Instruments.
1959: Αρχίζουν στις Βρυξέλλες συνομιλίες για την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ.
1959: Η Σοβιετική Ένωση εκτοξεύει το «Luna 2» στη Σελήνη.
1966: Εκτοξεύεται το «Gemini 11», η προτελευταία αποστολή του ομώνυμου προγράμματος της NASA.
1967: Η Αστυνομία και ο δήμος Πειραιώς προβαίνουν στο κλείσιμο των κακόφημων μπαρ και των οίκων ανοχής στην περιοχή της Τρούμπας.
1970: Παλαιστίνιοι τρομοκράτες ανατινάζουν τρία αεροπλάνα στην Ιορδανία, συνεχίζοντας να κρατούν τους επιβάτες ομήρους σε διάφορες μη ανακοινωμένες θέσεις στο Αμάν.
1972: Ισλανδική κανονιοφόρος βυθίζει δυο βρετανικά ψαράδικα στη Βόρεια Θάλασσα. Πρόκειται για τις πρώτες εχθροπραξίες του λεγόμενου και «Πολέμου του Βακαλάου».
1974: Ο αυτοκράτορας της Αιθιοπίας, Χαϊλέ Σελασιέ Α’, ο «Μεσσίας» του κινήματος των Ρασταφάρι, καθαιρείται μετά από στρατιωτικό πραξικόπημα, δίνοντας τέλος σε μία βασιλεία 58 ετών.
1977: Ο Νοτιοαφρικανός ακτιβιστής κατά του απαρτχάιντ, Στίβεν Μπίκο, πεθαίνει ενώ βρίσκεται υπό αστυνομική κράτηση.
1979: Η εθνική Ελλάδας νικά τη Σοβιετική Ένωση με 1-0 στο γήπεδο της Λεωφόρου και προκρίνεται για πρώτη φορά στα τελικά του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου.
1980: Οι στρατιωτικοί αναλαμβάνουν με πραξικόπημα την εξουσία στην Τουρκία. Ο Κενάν Εβρέν ανατρέπει την κυβέρνηση του Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ και αναλαμβάνει επικεφαλής του «Εθνικού Συμβουλίου», που κυβερνά πλέον τη χώρα.
1981: Περίπου 40.000 θεατές συνωστίζονται στο γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας για να απολαύσουν το Ρόρι Γκάλαχερ, σε μία από τις πρώτες ροκ συναυλίες στην Ελλάδα, η οποία θα συνοδευτεί από σοβαρά επεισόδια, ενώ η όλη εκδήλωση έλαβε μυθικές διαστάσεις με το πέρασμα των χρόνων.
1995: Η Παγκόσμια Οργάνωση Μετεωρολογίας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη ραγδαία μείωση του στρώματος του όζοντος, που προστατεύει τη Γη από την υπεριώδη ακτινοβολία.
2013:Επίθεση από 50 μέλη της Χρυσής Αυγής δέχονται λίγο πριν από τα μεσάνυχτα 20 μέλη της ΚΝΕ και του ΚΚΕ, που πραγματοποιούν αφισοκόλληση στο Πέραμα, μερικά μέτρα από την πύλη της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης στη λεωφόρο Δημοκρατίας.
23°
