Είναι καλοκαίρι και τον επόμενο μήνα το κολυμβητήριο θα κλείσει για τρεις εβδομάδες, οπότε βγήκαμε για μια μπίρα με την προπονήτριά μας προχθές — και ήταν ωραία. Και έτσι βρίσκω ευκαιρία —άλλο που δεν ήθελα— για να θυμίσω γιατί η κολύμβησηείναι η πιο ολοκληρωμένη και ήπια άσκηση για τον καθένα (υπάρχουν τμήματα πολύ μικρών παιδιών, που το απολαμβάνουν), αλλά και για την αναζωογόνηση του σώματος, την προστασία της καρδιάς, και τη διατήρηση της πνευματικής διαύγειας για άτομα που είναι από «μια ηλικία» και πάνω. Όχι σαν την Ακρόπολη, αλλά κάπου εκεί.
Τα βασικά οφέλη της κολύμβησης, λοιπόν, είναι:
Ολική αναζωογόνηση χωρίς καταπόνηση: Η κολύμβηση γυμνάζει ολόκληρο το σώμα αρμονικά, χωρίς κραδασμούς και πίεση στις αρθρώσεις. Το νερό μειώνει το βάρος του σώματος, επιτρέποντας στις αρθρώσεις να «αναπνέουν» και ενεργοποιώντας μυς που άλλες ασκήσεις δεν μπορούν να τους πλησιάσουν καν.
Προστασία της καρδιάς: Θεωρείται «έξυπνη» αερόβια άσκηση που βελτιώνει τη μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού, έναν ισχυρό δείκτη καρδιαγγειακής υγείας. Οι τακτικοί κολυμβητές έχουν έως και 50% χαμηλότερο κίνδυνο θνησιμότητας σε σύγκριση με τα άτομα που κάνουν καθιστική ζωή.
Πνευματική διαύγεια και μείωση του στρες: Η κίνηση μέσα στο νερό προάγει την ηρεμία και τη συγκέντρωση, μειώνοντας τα επίπεδα της κορτιζόλης (ορμόνη του στρες) και αυξάνοντας τις ενδορφίνες. Έχουμε να κάνουμε, όπως λέγεται, με ένα «συναισθηματικό reset». Μέσα στο νερό, νιώθεις πως μεταφέρεσαι σε μια άλλη, πολύ πιο ήρεμη, μεριά του κόσμου.
Ενίσχυση των «ορμονών της νιότης»: Η κολύμβηση πυροδοτεί την απελευθέρωση της ανθρώπινης αυξητικής ορμόνης (GH), που μειώνεται με την ηλικία, πράγμα που βοηθά στη διατήρηση της μυϊκής μάζας και στην ενίσχυση του μεταβολισμού.
Ενδυνάμωση των οστών και πρόληψη πτώσεων: Αν και δεν είναι άσκηση «υψηλής πρόσκρουσης», καθώς δεν περιλαμβάνει έντονες κινήσεις και προσκρούσεις (μία από τις αγαπημένες μου κουβέντες είναι το «γλυκό κολύμπι»), η κολύμβηση βοηθά στη διατήρηση της οστικής υγείας και βελτιώνει τον συντονισμό και τα αντανακλαστικά μας, μειώνοντας τον κίνδυνο πτώσεων.
Βελτίωση της ποιότητας του ύπνου: Η κολύμβηση βοηθά στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος μετά την προπόνηση, στέλνοντας σήμα στον εγκέφαλο ότι είναι ώρα για ξεκούραση. Αυτό οδηγεί σε βαθύτερο και πιο αναζωογονητικό ύπνο.
Καύση θερμίδων: Μετά από ήπια άσκηση μίας ώρας, έχεις κάψει αρκετές θερμίδες για να αισθάνεσαι κάτι παραπάνω από ικανοποιημένος. (Για κάποιον σαν κι εμένα, γύρω στις 600 θερμίδες κατά μέσο όρο κάθε φορά).
Δεν νομίζουμε να χρειάζεται να τονίσουμε ότι όλα αυτά τα οφέλη μεγιστοποιούνται όταν η τεχνική μας είναι σωστή, δηλαδή όταν κολυμπάμε υπό την επίβλεψη προπονητή και σε μια σταθερή βάση, π.χ. 3 φορές την εβδομάδα.
Συνέβησαν δύο πράγματα μαζί. Έβλεπα στον υπολογιστή μια ταινία με ξύλο, όπου ένας τύπος έδινε δέκα, είκοσι, εκατό —δεν τις μέτρησα— γροθιές στον κακό που είχε ήδη πέσει στο πάτωμα, και ταυτόχρονα διάβαζα το εξής απόσπασμα σε ένα μυθιστόρημα που μιλούσε, ανάμεσα σε άλλα, για την πυγμαχία με γυμνά χέρια, για το Bare-Knuckle Boxing:
Αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα στο άθλημά μας, άλλωστε: τα δάχτυλα. Δεν κερδίζεις και δεν χάνεις από τη δύναμη με την οποία χτυπάς τον άλλον. Κερδίζεις ή χάνεις ανάλογα με το πόσο αντέχουν τα χέρια σου να χτυπάνε. Και δεν αντέχουν πολύ, μά τον Θεό.Ή, για να το πω αλλιώς: δεν είναι όπως στις ταινίες. Φίλε, δεν υπάρχει καμία σχέση. Εκεί μπορείς να δεις έναν τύπο να ρίχνει πέντε, δέκα, είκοσι, εκατό γροθιές στη μούρη ενός πεσμένου στο πάτωμα ή στο έδαφος άντρα, που πιθανότατα είναι νεκρός εδώ και ώρα, μέχρι που το πρόσωπό του γίνεται μια μαυροκόκκινη μάζα χωρίς μάτια, στόμα ή μύτη, χωρίς κανένα χαρακτηριστικό και κανένα εξόγκωμα.Γελάω όποτε βλέπω κάτι τέτοιο. Γελάω, και πονάω μαζί. Πονάνε τα χέρια μου, οι αρθρώσεις μου, τα δάχτυλά μου. Γιατί αυτό το πράγμα απλά δεν γίνεται. Ήδη με το τέταρτο ή πέμπτο άτσαλο χτύπημα τα χέρια σου θα έχουν διαλυθεί, τα δάχτυλά σου θα έχουν εξαρθρωθεί, δύο ή τρεις φάλαγγες θα έχουν σπάσει και ο πόνος θα σου έχει τρυπήσει το μυαλό. Τα δάχτυλα σπάνε. Πρήζονται, μαυρίζουν και κρέμονται σαν λουκάνικα. Δεν μπορείς να χτυπάς κάποιον έτσι. Μόνο στις ταινίες. Και η πραγματική ζωή παραείναι σκληρή για να χωράει κάτι τέτοιο. Στην πραγματική ζωή απλώς αποφεύγεις να χτυπήσεις κάποιον με γυμνά χέρια.
Η παραπάνω περιγραφή είναι απολύτως ακριβής και αναδεικνύει τη θεμελιώδη διαφορά μεταξύ της κινηματογραφικής φαντασίας και της σκληρής πραγματικότητας. Ας δούμε τι ισχύει στην πραγματικότητα. Και πρώτα-πρώτα, τις δύο δομές που συγκρούονται:
Το Ανθρώπινο Χέρι: Είναι ένα θαύμα πολυπλοκότητας, σχεδιασμένο για επιδεξιότητα. Αποτελείται από 27 μικρά και σχετικά εύθραυστα οστά (τα καρπιαία, τα μετακάρπια και τις φάλαγγες), που συγκρατούνται από ένα περίπλοκο δίκτυο συνδέσμων και τενόντων. Δεν είναι σχεδιασμένο για να λειτουργεί σαν συμπαγές όπλο κρούσης.
Το Ανθρώπινο Κρανίο: Είναι μια από τις πιο σκληρές και ανθεκτικές οστέινες δομές στο σώμα. Ο πρωταρχικός του σκοπός είναι να προστατεύει τον εγκέφαλο από ισχυρά χτυπήματα. (Γιατί τον θέλουμε. Ασχέτως τού εάν τον χρησιμοποιούμε πάντα). Η επιφάνειά του είναι καμπυλωτή, ανώμαλη και εξαιρετικά σκληρή.
Όταν η γροθιά χτυπά το κρανίο, έχουμε μια σύγκρουση ανάμεσα σε έναν περίπλοκο, ευαίσθητο μηχανισμό και μια φυσική, οστέινη ασπίδα. Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, το χέρι είναι αυτό που θα υποστεί τη μεγαλύτερη ζημιά. Ακόμη και με ένα μόνο, άτσαλο ή πολύ δυνατό χτύπημα σε σκληρή επιφάνεια όπως το μέτωπο ή το πίσω μέρος του κεφαλιού, τα πιθανά αποτελέσματα για τον επιτιθέμενο είναι:
Κάταγμα του Πυγμάχου (Boxer'sFracture): Αυτός είναι ο πιο κλασικός τραυματισμός. Πρόκειται για το σπάσιμο των μετακαρπίων οστών, συνήθως του τέταρτου και του πέμπτου (αυτά που αντιστοιχούν στον παράμεσο και το μικρό δάχτυλο). Αυτά τα οστά είναι τα πιο αδύναμα και συχνά σπάνε όταν η γροθιά δεν προσγειώνεται σωστά με τις δύο πρώτες, ισχυρότερες αρθρώσεις.
Κατάγματα στις Φάλαγγες: Τα ίδια τα δάχτυλα μπορούν να σπάσουν πολύ εύκολα κατά την πρόσκρουση.
Εξαρθρώσεις: Οι αρθρώσεις των δαχτύλων ή του καρπού μπορούν να βγουν από τη θέση τους, προκαλώντας αφόρητο πόνο και παραμόρφωση.
Σχισίματα και Εκδορές: Το δέρμα πάνω από τις αρθρώσεις είναι λεπτό. Με την πρόσκρουση, σχεδόν πάντα σκίζεται, προκαλώντας αιμορραγία και αφήνοντας τα οστά εκτεθειμένα σε μόλυνση. Μετά από μερικά μόνο χτυπήματα, το χέρι θα είναι πρησμένο, μελανιασμένο, παραμορφωμένο και λειτουργικά άχρηστο. Ο πόνος είναι οξύς και διαπεραστικός, καθιστώντας αδύνατη τη συνέχιση της επίθεσης.
Κι εδώ μπαίνουν στη συζήτησή μας τα γάντια στο κανονικό μποξ: ο πρωταρχικός τους σκοπός δεν είναι να προστατεύσουν τον αντίπαλο, αλλά τα χέρια του πυγμάχου. Τα γάντια κατανέμουν τη δύναμη της πρόσκρουσης σε μεγαλύτερη επιφάνεια, σταθεροποιούν τον καρπό και κρατούν τα οστά της γροθιάς σε συμπαγή θέση. Μάλιστα, ακόμα πιο σημαντικά από τα γάντια είναι τα μπαντάζ με τα οποία τυλίγουμε τα χέρια μας πριν φορέσουμε τα γάντια. Λειτουργούν σαν ένας προσωρινός γύψος, κρατώντας όλα τα μικρά οστά και τις αρθρώσεις του χεριού δεμένα σφιχτά μεταξύ τους, μειώνοντας δραματικά τον κίνδυνο κατάγματος ή εξάρθρωσης.
Οι πραγματικοί bare-knuckle fighters γνωρίζουν καλά αυτούς τους κινδύνους. Γι’ αυτό και η τεχνική τους είναι διαφορετική: στοχεύουν συχνά σε μαλακούς ιστούς (όπως τα μάγουλα ή, ακόμη καλύτερα, το σώμα) αντί για το σκληρό κρανίο και χρησιμοποιούν διαφορετικές γωνίες χτυπημάτων για να προστατεύσουν τα χέρια τους. Ακόμα κι έτσι όμως, τα σπασμένα χέρια παραμένουν ο Νο 1 τραυματισμός στο «άθλημα» αυτό. Που γενικά είναι παράνομο και, αν με ρωτήσετε, γελοίο.
Σε κάθε περίπτωση, η ιδέα ότι κάποιος μπορεί να ρίξει δεκάδες γροθιές με γυμνά χέρια σε ένα κεφάλι χωρίς να διαλύσει τα ίδια του τα χέρια ανήκει αποκλειστικά στη σφαίρα της φαντασίας. Και αυτό ήταν που ήθελα να πω. Αν και βέβαια συχνά άλλα θέλουμε να πούμε και τα λέμε αλλιώς.
* * *
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ
Η κεντρική ερώτηση που τίθεται από πολλούς είναι για ποιο λόγο οι δασικές πυρκαγιές φαίνεται να είναι πιο δύσκολο να ελεγχθούν τα τελευταία χρόνια. Φταίει τέλος πάντων η κλιματική κρίση;
Οι δασικές πυρκαγιές είναι ένα από τα πιο πιεστικά περιβαλλοντικά και κοινωνικοοικονομικά προβλήματα σε παγκόσμιο επίπεδο, με ιδιαίτερα έντονες επιπτώσεις σε περιοχές όπως η Μεσόγειος, αλλά όχι μόνο. Η κλίμακα και η συχνότητά τους έχουν αυξηθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια: το 2017 εξακολουθεί να είναι το χειρότερο έτος δασικών πυρκαγιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση από την έναρξη της παρακολούθησης μέσω του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφόρησης για τις Δασικές Πυρκαγιές (EFFIS) το 2000, και το 2022 το δεύτερο χειρότερο.
Η κεντρική ερώτηση που τίθεται από πολλούς είναι για ποιο λόγο οι δασικές πυρκαγιές φαίνεται να είναι πιο δύσκολο να ελεγχθούν τα τελευταία χρόνια. Φταίει τέλος πάντων η κλιματική κρίση; Από ό,τι καταλαβαίνουμε, αυτό ισχύει πράγματι μέχρι ενός σημείου: οι ολοένα συχνότεροι και εντονότεροι καύσωνες οδηγούν σε εκτεταμένες και παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας, που με τη σειρά τους κάνουν ακόμη πιο πυκνή και εύφλεκτη τη βλάστηση, πράγμα που οδηγεί σε μεγαλύτερες και πιο ενεργές περιόδους πυρκαγιών.
Από την άλλη, μπορεί μεν η κλιματική κρίση να αποτελεί πράγματι τον πρωταρχικό καταλύτη για την επιδείνωση του φαινομένου, ωστόσο υπάρχουν και άλλες αιτίες. Οι κυριότερες, διαβάζουμε, είναι τρεις: η εγκατάλειψη της υπαίθρου και η μείωση των παραδοσιακών αγροτικών και κτηνοτροφικών δραστηριοτήτων, που συντελούν στην επικίνδυνη συσσώρευση βιομάζας, η ανεπαρκής διαχείριση των δασών και της φυσικής βλάστησης, κάτι που έπρεπε να αποτελεί άμεση και διαρκή προτεραιότητα της πολιτείας, και η επέκταση της Ζώνης Διεπαφής Δάσους-Αστικού Ιστού, της περιοχής δηλαδή όπου η άγρια βλάστηση (βλ. δάση) και η ανθρώπινη ανάπτυξη (βλ. σπίτια) συναντώνται ή αναμειγνύονται: ένα σημείο όπου συγκλίνουν οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και οι διαρκείς αστοχίες του χωροταξικού σχεδιασμού.
Εξ ου και απαιτείται μια νέα, πολυδιάστατη, «ολιστική», ολοκληρωμένη προσέγγιση για την επίτευξη αποτελεσματικών μακροπρόθεσμων λύσεων, που να περιλαμβάνει την κλιματική πολιτική, τη διαχείριση της γης, τον πολεοδομικό σχεδιασμό, και την ενεργό συμμετοχή των κοινοτήτων.
Ενώ η πλειονότητα των πυρκαγιών (96%) προκαλείται από ανθρώπινες ενέργειες, ήτοι από αμέλεια, οι αυξημένες συνθήκες κινδύνου που οφείλονται στην κλιματική κρίση επιδεινώνουν σημαντικά την κατάσταση. Αυτή όμως ακριβώς η αυξανόμενη συχνότητα, από τη μία, και το πελώριο μέγεθος των καμένων εκτάσεων, παρά τις όποιες προσπάθειες πρόληψης, από την άλλη, υποδηλώνουν μια ολοκάθαρη «συστημική αδυναμία». Δηλαδή: μεμονωμένες παρεμβάσεις, όπως απλώς η αύξηση του αριθμού των πυροσβεστών, αποδεικνύονται στην πράξη ανεπαρκείς. Εξ ου και απαιτείται μια νέα, πολυδιάστατη, «ολιστική», ολοκληρωμένη προσέγγιση για την επίτευξη αποτελεσματικών μακροπρόθεσμων λύσεων, που να περιλαμβάνει την κλιματική πολιτική, τη διαχείριση της γης, τον πολεοδομικό σχεδιασμό, και την ενεργό συμμετοχή των κοινοτήτων. Ακούγεται σύνθετο και δύσκολο να γίνει, όμως δεν φαίνεται να υπάρχει άλλη δέσμη λύσεων.
Η συμπεριφορά μιας πυρκαγιάς, λένε οι ειδικοί, καθορίζεται από την περίπλοκη αλληλεπίδραση τριών βασικών παραγόντων: της καύσιμης ύλης, των καιρικών συνθηκών και της τοπογραφίας, του εδάφους όπου εκδηλώνεται η πυρκαγιά. Με άλλα λόγια, όταν μία πυρκαγιά εκδηλώνεται υπό συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών, έντονης ξηρασίας και ισχυρών ανέμων —ένας όχι σπάνιος συνδυασμός πλέον—, κινείται με τέτοια ταχύτητα και ένταση, που πρακτικά είναι σχεδόν αδύνατον να ελεγχθεί αποτελεσματικά. Τα δέντρα εκτοξεύουν φλεγόμενα υλικά, που ο άνεμος τα μεταφέρει σε παρθένες από φωτιά περιοχές, σχηματίζοντας διαρκώς νέες εστίες και αναγκάζοντας τις δυνάμεις πυρόσβεσης να απλωθούν και να διασπαστούν σε ένα πολύ ευρύτερο πεδίο.
Μια μεγάλη πυρκαγιά, επίσης, λέγεται ότι μπορεί να δημιουργήσει ακόμη και το δικό της μικροκλίμα, καθώς υπό ορισμένες συνθήκες μπορούν να σχηματιστούν μεγάλες «συμμεταφορικές στήλες» φωτιάς ή και «πυροστρόβιλοι»: έχουμε να κάνουμε με δυναμικά συστήματα, με άλλα λόγια, που μπορούν να αυτο-οργανωθούν και να ενταθούν — κάτι πολύ ισχυρό και περίπλοκο.
Έτσι, οι παραδοσιακές τακτικές καταστολής, όπως η δημιουργία μιας ενιαίας αντιπυρικής ζώνης, είναι συνήθως αναποτελεσματικές. Γι’ αυτό και υπάρχει επείγουσα ανάγκη για ένα νέο μοντέλο που θα στηρίζεται στη μακροπρόθεσμη πρόληψη, στην προσαρμογή στις υπάρχουσες, ακραίες κλιματικές συνθήκες, και στην ανθεκτικότητα. Για μια προσέγγιση συνεργασίας, έστω για πρώτη φορά. Απλώς δεν υπάρχει άλλος τρόπος.
* * *
ΟΤΖΟΡΤΖΛΟΥΚΑΣΣΤΟ SAN DIEGO COMIC-CON!
Στις 27 Ιουλίου, ο πατέρας όλων μας, Τζορτζ Λούκας, θα εμφανιστεί για πρώτη φορά στο San Diego Comic-Con, σε ένα πάνελ με τον Γκιγιέρμο ντελ Τόρο, τον Νταγκ Τσιανγκ και την Κουίν Λατίφα. Ο λόγος, το υπό κατασκευή Μουσείο Αφηγηματικής Τέχνης Lucas, που θα ανοίξει μέσα στο 2026 στο Exposition Park του Λος Άντζελες.
Εκτός των άλλων, θα στεγάσει την πελώρια συλλογή σχετικών αντικειμένων του Λούκας: πάνω από 100.000 διαφορετικά κομμάτια, από ρωμαϊκά μωσαϊκά και αναγεννησιακούς πίνακες, μέχρι σύγχρονη φωτογραφία και έργα εικαστικών του καιρού μας.
Το έργο έχει προϋπολογισμό 1 δισεκατομμύριο δολάρια, και πρόκειται να είναι το πρώτο παγκοσμίως μουσείο αφιερωμένο αποκλειστικά στην οπτική αφήγηση. Εκτός των άλλων, θα στεγάσει την πελώρια συλλογή σχετικών αντικειμένων του Λούκας: πάνω από 100.000 διαφορετικά κομμάτια, από ρωμαϊκά μωσαϊκά και αναγεννησιακούς πίνακες, μέχρι σύγχρονη φωτογραφία και έργα εικαστικών του καιρού μας. Το κτίριο, σχεδιασμένο από τον Ma Yansong των MAD Architects, θα εκτείνεται σε 5 ορόφους και σε συνολικά 28.000 τετραγωνικά μέτρα. Η κατασκευή θα διαθέτει χαλύβδινο σκελετό επενδυμένο με 1.500 πάνελ ενισχυμένου πολυμερούς με υαλοΐνες, και «πράσινη» στέγη με ηλιακούς συλλέκτες. Το οικόπεδο θα είναι ένα άψογα φροντισμένο δημόσιο πάρκο 45 στρεμμάτων με γκαζόν, λιμνούλες, αμφιθέατρο, κρεμαστό κήπο, πεζογέφυρα, και πάνω από 200 δέντρα. Στο εσωτερικό του κτιρίου, οι επισκέπτες θα περιηγούνται σε περίπου 10.000 τετραγωνικά μέτρα εκθεσιακού χώρου: ανάμεσά τους δύο θέατρα, πολλά εκπαιδευτικά στούντιο, χώροι εστίασης και αίθουσες εκδηλώσεων.
Ο Γκιγιέρμο ντελ Τόρο, επίσης παθιασμένος συλλέκτης —αλλά και εκπληκτικός καλλιτέχνης ο ίδιος, πέρα από σκηνοθέτης—, θα συμμετέχει στο Διοικητικό Συμβούλιο του Μουσείου, συνεισφέροντας την ξεχωριστή του τεχνογνωσία και ματιά στην οπτική αφήγηση, για να συμπληρώσει το όραμα του Λούκας. Ο καινοτόμος καλλιτεχνικός διευθυντής Νταγκ Τσιάνγκ, από την άλλη, που από το 1995 διαμόρφωσε την εμβληματική οπτική γλώσσα του Star Wars, θα συμπληρώσει το τρίο των ομιλητών, γύρω από μια συζήτηση για το πώς οι οπτικές αφηγήσεις συνδέουν τους ανθρώπους και διαμορφώνουν αυτό που λέμε »πολιτισμική κατανόηση». Μια συζήτηση που θα συντονίσει η βραβευμένη με Grammy και Χρυσή Σφαίρα Κουίν Λατίφα: μουσικός, τραγουδίστρια, ηθοποιός, παραγωγός, τα πάντα — άψογη επιλογή.
Ομολογούμε πως θα θέλαμε όσο τίποτε να είμαστε κι εμείς στο Hall H, στις 27 του μηνός.
Ο «Κώδικας τιμής» είναι η φιλόδοξη —και χορταστική: 600 σελίδες— επιστροφή της Lisa Scottoline στην ιστορική μυθιστοριογραφία, μετά την επιτυχία της «Αιώνιας πατρίδας» (μετάφραση Ντόρα Δαρβίρη, Μίνωας 2022). Ερευνά τη γέννηση της μαφίας, συνδυάζοντας τη βαθιά ιστορική έρευνα που έχει κάνει η Σκοτολάιν, με τα στοιχεία του θρίλερ που έτσι κι αλλιώς χαρακτηρίζουν το έργο της.
Η συγγραφέας επισκέφθηκε και περιηγήθηκε για καιρό στη Σικελία πριν γράψει το μυθιστόρημά της, και αυτό φαίνεται στις ζωντανές περιγραφές του τοπίου, της κουλτούρας, αλλά ακόμη και της τοπικής κουζίνας.
Η ιστορία εκτυλίσσεται στη Σικελία των αρχών του 19ου αιώνα και ακολουθεί τέσσερις κύριες αφηγηματικές γραμμές που σταδιακά συγκλίνουν σε ένα δραματικό φινάλε. Περιγράφοντας την ιστορία ενός καλλιεργητή λεμονιών, ενός ιδεαλιστή νεαρού δικηγόρου, μιας νεαρής μητέρας, και ενός μοναχικού Εβραίου κτηνοτρόφου, δημιουργεί έναν πολυσύνθετο κόσμο χαρακτήρων που αντιπροσωπεύουν διαφορετικές κοινωνικές τάξεις και προοπτικές της σικελικής κοινωνίας. Και, όπως ήδη είπαμε, ένα από τα πιο συναρπαστικά στοιχεία του βιβλίου είναι η παρουσίαση της γένεσης της πρώτης μαφιόζικης οικογένειας στη Σικελία. Που δεν γεννήθηκε για τους σκοπούς που θα περίμενε κανείς, όχι σαν μια «συμμορία».
Η συγγραφέας επισκέφθηκε και περιηγήθηκε για καιρό στη Σικελία πριν γράψει το μυθιστόρημά της, και αυτό φαίνεται στις ζωντανές περιγραφές του τοπίου, της κουλτούρας, αλλά ακόμη και της τοπικής κουζίνας. Οι περιγραφές των λεμονόκηπων, των τοπίων και της καθημερινότητας των ηρώων της είναι χαρακτηριστικές και πλούσιες, ενώ οι σελίδες του μυθιστορήματος είναι γεμάτες φλοίσβο, αρώματα λεμονιού, και την αίσθηση των ηλιόλουστων πλακόστρωτων. Μαζί με βία βέβαια: μιλάμε για τις απαρχές της μαφίας εδώ. Και μαζί, επίσης, με μία ανατομία των ψυχιατρικών ιδρυμάτων εκείνης της εποχής…
Ένα βιβλίο που συνδυάζει ιστορική ακρίβεια με στοιχεία περιπέτειας, ο «Κώδικας τιμής» κερδίζει τον αναγνώστη με την ατμόσφαιρά του, την ιστορική του ακρίβεια και τη συναισθηματική του βάση. Ιδανικό για όσους αγαπούν την ιστορική μυθιστοριογραφία με μια δόση θρίλερ — και βέβαια απολύτως κατάλληλο για την εποχή.
Διαβάστε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο:
Οι γονείς του του είχαν πει την ιστορία τόσες φορές που την ήξερε απέξω κι ανακατωτά. Οι Εβραίοι ζούσαν στη Σικελία πολύ πριν από τους χριστιανούς, ήταν εγκατεστημένοι στην ανατολική ακτή, και από εκεί επεκτάθηκαν, ακμάζοντας κάτω από το μουσουλμανικό κράτος. Το Παλέρμο έγινε εβραϊκό κέντρο, αλλά τα πάντα άλλαξαν όταν ανέβηκαν στον θρόνο οι Αραγώνες. Το 1492, ο βασιλιάς Φερδινάνδος και η βασίλισσα Ισαβέλλα της Ισπανίας εξέδωσαν το Διάταγμα της Αλάμπρα, ή Διάταγμα Εκδίωξης, που εξόριζε τους Εβραίους από τα ισπανικά εδάφη, συμπεριλαμβανομένης και της Σικελίας. Οι Εβραίοι της Σικελίας, που αριθμούσαν τριάντα χιλιάδες, τράπηκαν σε φυγή. Οι συναγωγές τους έγιναν εκκλησίες, και οι Εβραίοι που δεν έφυγαν ασπάστηκαν τον χριστιανισμό ή εκτελέστηκαν στο Παλάτσο Κιαραμόντε Στέρι στο Παλέρμο.
Οι πρόγονοι του Αλφρέντο ήθελαν να μείνουν στη Σικελία, αλλά όχι και να αλλαξοπιστήσουν. Επιθυμούσαν να μείνουν στην ύπαιθρο που αγαπούσαν και να λατρεύουν τον Θεό τους. Έτσι κι έγινε. Κράτησαν το μυστικό τους γενιές ολόκληρες.
Η Σικελία δεν είχε ποτέ πριν κονβέρσος ή μαράνος, υποτιμητικούς ισπανικούς όρους για τους κρυφοεβραίους, αλλά πλέον η λατρεία του ιουδαϊσμού αναδείχθηκε σε ζήτημα ζωής και θανάτου. Η οικογένεια του Αλφρέντο τήρησε τον Νόμο όσο καλύτερα μπορούσε χωρίς ραβίνο, Τορά ή χασάπη κόσερ. Οι γονείς του τον προειδοποίησαν να μην ανοίγεται σε κανέναν, από τον φόβο ότι μπορούσε κάποιος να αποκαλύψει το μυστικό του. Πάντα παρακολουθούσαν την κυριακάτικη λειτουργία στην εκκλησία της Μαντόνα ντέι Μιράκολι, στο Μουσομέλι. Ψιθύριζαν τις λατινικές προσευχές και μεκαλάμβαναν. Ήξεραν ότι ο Θεός θα καταλάβαινε.
Νά και το οπισθόφυλλο:
Ο Φράνκο Φιορβάντι είναι ένας γοητευτικός λεμονοκαλλιεργητής που δουλεύει σκληρά στο κτήμα ενός βαρόνου. Ονειρεύεται να αποκτήσει τον δικό του λεμονόκηπο, αλλά το αυστηρό ταξικό σύστημα της Σικελίας στέκεται εμπόδιο στη φιλοδοξία του. Αποφασισμένος να εξασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον, ο Φράνκο θα κάνει τα πάντα για να αποδείξει την πίστη και την αφοσίωσή του στον βαρόνο. Όταν, όμως, εκείνος του ζητά να απαγάγει ένα μικρό αγόρι, τον Ντάντε, ο Φράνκο παίρνει μια απόφαση που θα του αλλάξει τη ζωή —αλλά και την ιστορία της Σικελίας— για πάντα. Ο Γκαετάνο Καταλάνο είναι ένας νεαρός ιδεαλιστής δικηγόρος του οποίου η πίστη και η αφοσίωση στη δικαιοσύνη μοιάζουν με κάλεσμα. Είναι μέλος των Μπεάτι Πάολι, μιας μυστικής οργάνωσης αριστοκρατών που ερευνά εγκλήματα στο Παλέρμο, την πόλη όπου βασιλεύει η διαφθορά. Ο Γκαετάνο βάζει στόχο να βρει το αγόρι και να τιμωρήσει τον απαγωγέα, ωστόσο, η αποστολή του τον οδηγεί σε ένα μέρος πολύ πιο ερεβώδες απ’ όσο είχε ποτέ φανταστεί. Στο μεταξύ, ο Ντάντε μεγαλώνει σε ένα φρενοκομείο χωρίς να γνωρίζει το επίθετό του. Αμφιβάλλει για την ψυχική του υγεία, μέχρι που γνωρίζει τη Λουτσία, μια κοπέλα με τη δική της τραγική ιστορία. Ερωτεύονται και μαζί ξεκινούν να βρουν τον απαγωγέα του Ντάντε και να μάθουν την πραγματική του ταυτότητα.
Και ένα μικρό βιογραφικό της συγγραφέως:
Η Λίζα Σκοτολάιν είναι Αμερικανίδα συγγραφέας τριάντα τριών μυθιστορημάτων και έχει βραβευτεί με το βραβείο Edgar. Έπειτα από μια επιτυχημένη καριέρα στο δίκαιο, κυκλοφόρησε το 1994 το πρώτο της θρίλερ με τον τίτλο «Everywhere that Mary went». Έκτοτε, δεν σταμάτησε να γράφει μυθιστορήματα, τα οποία έτυχαν θερμής υποδοχής από το κοινό και τους κριτικούς, ενώ έγιναν γρήγορα μπεστ σέλερ. Υπήρξε πρόεδρος της Ένωσης Συγγραφέων Μυστηρίου της Αμερικής, και οι κριτικές της πάνω σε λογοτεχνικά και άλλου είδους βιβλία έχουν δημοσιευτεί στους New York Times, στη Washington Post και στον Philadelphia Inquirer. Σε συνεργασία με την κόρη της, γράφει στην εφημερίδα Philadelphia Inquirer μια εβδομαδιαία στήλη με τίτλο Chick Wit. Είναι αριστούχος της αγγλικής φιλολογίας και της νομικής από το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια. Τα βιβλία της έχουν μεταφραστεί σε τριάντα πέντε γλώσσες και έχουν πουλήσει πάνω από τριάντα εκατομμύρια αντίτυπα.
Βρείτε το στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς σας, ή όπου αλλού σάς αρέσει να προμηθεύεστε τα βιβλία σας.
«Ξυπνάτε από τα μνήματα αδικοσκοτωμένοι / Να δήτε την πατρίδαν σας απελευθερωμένη. / Ξυπνάτε από τα μνήματα, δεν είσθε πια ραγιάδες / Ξυπνάτε κι ήρθ’ η λευθεριά, έφυγαν οι αγάδες»
Ο ναός του Αγίου Δημητρίου είναι σαν χρονοκαψούλα, μέσα του συνυπάρχουν, αλληλεπιδρούν και νοηματοδοτούν η μια την άλλη οι μεγάλες ιστορικές στιγμές που σημάδεψαν τη Θεσσαλονίκη
14°
