Γυμναστική για το πρόσωπο, όπως για το σώμα: ενεργοποίηση μυών, μικροκυκλοφορία, φυσική ανόρθωση - Τι έμαθα από τη Face Yoga
Είχα ανυπομονησία για το μάθημά μας, μαζί με μια διαίσθηση. Τον τελευταίο καιρό, καθώς παρατηρούσα τα σημάδια του χρόνου στο πρόσωπό μου και μια φυσική τάση χαλάρωσης μετά τα 50, και γνωρίζοντας πως η γυμναστική —ειδικά από μια ηλικία και μετά— είναι κάτι εντελώς απαραίτητο πρώτα απ’ όλα για την υγεία μας, αλλά και για την ομορφιά μας, άρχισα να αναρωτιέμαι αν η face yoga θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν ένα φυσικό λίφτινκγ. Η απάντηση, πέρα από κάθε προσδοκία, ήρθε έπειτα από δύο μαθήματα με την Αρετή Καφαντάρη και έναν μήνα ενδιάμεσα, κατά τον οποίο έκανα επιμελώς τις ασκήσεις μου — ένα σετ 7 λεπτών, μερικές φορές και δύο φορές τη μέρα, μετά την ενυδάτωση. Το δέρμα μου είναι πιο λαμπερό. Τα ζυγωματικά μου έχουν τονιστεί. Κι όσο περίεργο κι αν ακούγεται, πιάνω συχνά τα μάγουλά μου για να βεβαιωθώ: οι μύες έχουν σφίξει.
Αυτό που άρχισα να καταλαβαίνω σιγά σιγά —η Αρετή σου εξηγεί τι ακριβώς συμβαίνει, ανατομικά και λειτουργικά— είναι ότι το πρόσωπο, όπως και το σώμα, έχει μυς. Και αυτοί οι μύες, όσο δεν τους χρησιμοποιούμε συνειδητά, χαλαρώνουν. Κι αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με την εμφάνιση· έχει να κάνει με το πώς στηρίζεται το πρόσωπό μας εσωτερικά. Είναι λάθος να το σκεφτόμαστε σαν κάτι που πρέπει να «ανεβάσουμε» ή να «διορθώσουμε», αυτό που χρειάζεται είναι να ξυπνήσουμε ξανά τους μυς που το στηρίζουν.
Στη δεύτερη διαδικτυακή μας συνάντηση-μάθημα έμαθα ότι η Αρετή έχει σπουδάσει Διοίκηση Επιχειρήσεων και Marketing και έχει MBA στο Ανθρώπινο Δυναμικό. Δούλεψε για χρόνια σε πολυεθνικές στον χώρο των καλλυντικών και τότε γεννήθηκε η βασική της απορία: «Πώς γίνεται η γυμναστική να σταματάει στον λαιμό και για το πρόσωπο η λύση να είναι μόνο κρέμες και μπότοξ;» Σε ένα ταξίδι στο Λονδίνο ήρθε σε επαφή με τη face yoga, κάτι που της άλλαξε τη ζωή. Εκπαιδεύτηκε στην Αγγλία, στην Αμερική και στην Ιαπωνία, ασχολήθηκε με τον βελονισμό, το μασάζ και άλλες τεχνικές, ενώ παράλληλα ολοκλήρωσε και μεταπτυχιακές σπουδές στη Διατροφολογία στο Καποδιστριακό. Σήμερα είναι Face Yoga Expert και έχει δημιουργήσει τη δική της μέθοδο, τη Face Yoga for All. Θα σας διηγηθώ τα πράγματα με τη σειρά.
Αρετή Καφαντάρη
Face Yoga: Το πρώτο μας μάθημα
Με την Αρετή συνδεθήκαμε ένα πρωί στο Zoom, εγώ από την Αθήνα κι εκείνη από το Άμστερνταμ. Όπως της εξήγησα, η face yoga ήταν η επόμενη σκέψη μου έπειτα από μια σειρά αλλαγών που εισήγαγα στον τρόπο ζωής μου –διατροφή, καθημερινή άσκηση, ποιοτικός ύπνος– σαν μια επένδυση στην ευεξία και την υγεία μου. «Όταν κάνουμε τις δικές μας “Πρωτοχρονιές” το σημαντικό είναι να γίνουν συνήθεια. Διαφορετικά, λειτουργούν μόνο όσο λειτουργεί η πειθαρχία σου» σχολιάζει. «Πάμε τώρα να καταλάβουμε πώς λειτουργεί το πρόσωπό μας και τι θέλουμε να κάνουμε με τη face yoga».
Μου δείχνει στην οθόνη μια εικόνα με ένα πρόσωπο χωρισμένο στα δύο, κάτι σαν «χάρτη» του εσωτερικού του. «Κάτω από το δέρμα μας υπάρχουν μικροί “σάκοι” λίπους (fat pads). Αυτοί δίνουν στο πρόσωπο τη δομή του: αν έχουμε περισσότερο γέμισμα στα μάγουλα, αν υπάρχει χαλάρωση γύρω από το στόμα, κάτω από τα μάτια... Με τα χρόνια, εξαιτίας της μείωσης του κολλαγόνου και της ελαστίνης, χάνουν τον όγκο τους και ξεκολλούν λόγω της βαρύτητας».
Είναι λάθος να το σκεφτόμαστε σαν κάτι που πρέπει να «ανεβάσουμε» ή να «διορθώσουμε», αυτό που χρειάζεται είναι να ξυπνήσουμε ξανά τους μυς που το στηρίζουν
Η Αρετή εξηγεί ότι αυτή η μετατόπιση –και όχι οι ρυτίδες– είναι το βασικό στοιχείο της χαλάρωσης που βλέπουμε στον καθρέφτη: «Το πρόσωπο και ο λαιμός μας έχουν περίπου 57 μυϊκές ομάδες, τις οποίες πρέπει να γυμνάζουμε ακριβώς με την ίδια λογική που γυμνάζουμε το σώμα μας. Η διαφορά είναι ότι οι μύες του προσώπου είναι σχεδόν κολλημένοι πάνω στην επιδερμίδα μας, με αποτέλεσμα να την παρασύρουν σε κάθε κίνησή τους, κάτι που δεν συμβαίνει με το υπόλοιπο σώμα. Το μάγουλο, για παράδειγμα, είναι ένα πολύ λεπτό στρώμα που περιέχει δέρμα, λίπος, νεύρα, αγγεία, λέμφο και μυϊκό σύστημα – δεν ακουμπάει πάνω στο οστό. Η στήριξή του εξαρτάται αποκλειστικά από τους μυς του προσώπου και τη συνοχή των ιστών, κι όταν αυτοί αδυνατίζουν, τη χάνει».
Αρετή Καφαντάρη
Επιπλέον, στο πρόσωπό μας βρίσκονται η όσφρηση, η όραση, η ακοή, η γεύση, ενώ οι μύες συμμετέχουν στη μάσηση, την ομιλία, τις εκφράσεις μας – κάνουμε περίπου 1,5 εκατομμύριο μικροκινήσεις τη μέρα. Πολλές από αυτές τις κινήσεις γίνονται χωρίς συνειδητό έλεγχο — γι’ αυτό και ονομάζονται «μιμητικές». Αν κάνεις μια έκφραση πολύ συχνά, ο μυς μαθαίνει να συσπάται έτσι από μόνος του. Και όταν το δέρμα αρχίζει να χάνει ελαστίνη, αυτές οι επαναλαμβανόμενες συσπάσεις γίνονται οι «γραμμές έκφρασης». «Όταν συνοφρυώνεσαι, δεν το καταλαβαίνεις. Αν όμως επαναλαμβάνεις την ίδια κίνηση για χρόνια, όταν το δέρμα χάσει την ελαστίνη του, η ρυτίδα μένει. Άρα τι θα κάνουμε σήμερα; Θα ενεργοποιήσουμε το μυϊκό σύστημα – και εδώ βρίσκεται η απάντηση στο γιατί χρειαζόμαστε τη face yoga», μου λέει η Αρετή πριν ξεκινήσουμε το πρακτικό κομμάτι του μαθήματος.
«Για μένα η face yoga δεν έχει να κάνει μόνο με το πώς θέλω να δείχνει το πρόσωπό μου. Πρώτα έχει να κάνει με την υγεία. Καθώς μεγαλώνουμε και περνάμε στην εμμηνόπαυση χάνουμε οστική μάζα. Και τι λένε οι γιατροί; Για να προστατεύσεις τα οστά σου, πρέπει να κινείς και να δυναμώνεις τους μύες, γιατί αυτοί τα στηρίζουν. Το ίδιο και με το πρόσωπο: αν οι μύες αποδυναμωθούν, σταδιακά αρχίζει να συρρικνώνεται και να “πέφτει”, ακριβώς επειδή χάνουμε οστό και μυϊκή στήριξη. Καθώς μεγαλώνουμε —και ειδικά εμείς οι γυναίκες— περνάμε την περίοδο της εμμηνόπαυσης, όπου ένα από τα βασικά πράγματα που αλλάζουν στο σώμα είναι η απώλεια οστικής μάζας. Αυτό συμβαίνει και στο πρόσωπο. Το οστό της γνάθου, για παράδειγμα, με τα χρόνια λεπταίνει. Και όταν το οστό χάνει όγκο, το πρόσωπο αρχίζει να μαζεύει και να μικραίνει».
Το πρόσωπο και ο λαιμός μας έχουν περίπου 57 μυϊκές ομάδες, τις οποίες πρέπει να γυμνάζουμε ακριβώς με την ίδια λογική που γυμνάζουμε το σώμα μας
Και συνεχίζει: «Τι να τα κάνω τα fillers, όταν δεν υπάρχουν πια τα κόκαλα για να “πατήσει” πάνω τους το αποτέλεσμα; Προσωπικά πιστεύω ότι κάθε ρυτίδα είναι εμπειρία, μνήμη, έκφραση – αλλά αυτό είναι καθαρά προσωπική επιλογή. Όμως η απώλεια οστικής μάζας δεν είναι θέμα αισθητικής, αλλά υγείας. Και εκεί είναι που για μένα η face yoga αποκτά πραγματικό νόημα». Και για μένα!
Χαρτογραφώντας το κάθε πρόσωπο Όλα αρχίζουν να αποκτούν περισσότερο νόημα. Αφού χαρτογράφησε το πρόσωπό μου (όπως κάνει πάντα στο πρώτο μάθημα) κι έκανε τη «διάγνωση» στα πρώτα πέντε λεπτά, μου έδειξε μια σειρά ασκήσεων που κάνουμε μαζί κάθε φορά, για να τις καταλάβω και να τις κάνω σωστά. Τι σημαίνει χαρτογράφηση;
«Δες τι συμβαίνει στο δικό σου πρόσωπο: Έχεις ένα πολύ δυνατό μυϊκό σύστημα στο μέτωπο και ένα λιγότερο ενεργό γύρω από τα μάτια. Γι’ αυτό, όταν σου λέω “άνοιξε τα μάτια”, η κίνηση τραβάει από το μέτωπο. Άρα, θέλουμε να ενεργοποιήσουμε τον μυ γύρω από τα μάτια και, ταυτόχρονα, να εκπαιδεύσουμε το μέτωπο να δουλεύει προς τα πάνω, ώστε να μη σπάει η περιοχή ανάμεσα στα φρύδια».
«Τώρα, στο κάτω μέρος του προσώπου: από το στόμα ξεκινούν πολλές μυϊκές ομάδες, κυρίως λόγω μάσησης, και δεν στηρίζονται σε οστό, οπότε η ισορροπία τους είναι πολύ σημαντική. Στο δικό σου πρόσωπο, ο μυς που κατεβάζει τις γωνίες των χειλιών (ο καθελκτήρας) είναι υπερ-ενεργοποιημένος, ενώ ο ανταγωνιστής του, ο ανελκτήρας, δουλεύει λιγότερο. Γι’ αυτό, σε μια χαλαρή έκφραση, οι γωνίες των χειλιών τείνουν να πέφτουν προς τα κάτω. Θέλουμε λοιπόν να πάρουμε δύναμη από το στόμα προς τα μάγουλα, μέχρι πάνω».
Αρετή Καφαντάρη
Ο τρόπος που κινούνται αυτοί οι μύες συνδέεται και με τον χαρακτήρα μας
Και ναι, ο τρόπος που κινούνται αυτοί οι μύες συνδέεται και με τον χαρακτήρα μας. «Οι ζυγωματικοί μύες και οι μύες του γέλιου ενεργοποιούνται διαφορετικά αν κάποιος είναι πιο εσωστρεφής, πιο συγκρατημένος ή τυπικά ευγενικός. Όταν συνηθίζεις να “κρατάς” την έκφρασή σου, το πρόσωπο κάνει τη μισή κίνηση – και μόνο απ’ αυτό μπορείς να καταλάβεις πολλά». Εντυπωσιακό.
Η συμφωνία μας ήταν να κάνω ένα σετ πέντε ασκήσεων κάθε μέρα, και να μιλήσουμε ξανά έπειτα από ένα μήνα για να δούμε πώς θα προχωρήσουμε – και έτσι έγινε.
Δεύτερο μάθημα face yoga, ένα μήνα μετά Πολύ γρήγορα, από τη στιγμή που ξεκίνησα, άρχισα να κάνω πιο σωστά τις ασκήσεις, με μεγαλύτερο εύρος, ενεργοποιώντας μυς που στην αρχή δεν καταλάβαινα καν. Δίνοντας την εντολή στο στόμα να χαμογελάσει μπορούσα σταδιακά να κουνάω τα μάγουλά μου, κάνοντας 15-20 επαναλήψεις, όπως και με τις άλλες ασκήσεις. Μέσα σε 2-3 βδομάδες άρχισα να βλέπω διαφορά στο πρόσωπό μου – σαν να είχε αποκτήσει σχήμα και λάμψη. Είναι δυνατόν;
Όταν το λέω στην Αρετή, μετά από αυτόν τον ένα μήνα καθημερινής άσκησης, απαντάει: «Φυσικά! Εγώ το βλέπω». Οι ασκήσεις που έκανα με συνέπεια είχαν αρχίσει να επαναφέρουν τη μορφολογία του προσώπου μου, οι σάκοι λίπους να παίρνουν ξανά τη σωστή τους θέση – για πιο νεανική όψη. Το μυϊκό σύστημα είχε εμφανώς δυναμώσει, στηρίζοντας καλύτερα τα οστά και επιβραδύνοντας την απώλεια οστικής μάζας – μια επένδυση για το μέλλον.
Φαίνεται όντως και πιο λαμπερό, ή είναι η ιδέα μου; ρωτάω. «Συνήθως, με το που ξεκινά κάποιος, λέει “ουάου, κοίτα πόσο φωτεινό και ροδαλό είναι το πρόσωπό μου!” Αυτό οφείλεται στη μικροκυκλοφορία και την αιμάτωση, που μειώνουν και το πρήξιμο από την κούραση της ημέρας». Η Αρετή εξηγεί: ξεκινάς από την αιμάτωση, μετά ενεργοποιείς τους μυς (όπως τα ζυγωματικά), ακολουθεί η ενδυνάμωση και στη συνέχεια η διαμόρφωση του φυσικού σχήματος του προσώπου. Όλα αυτά συμβαίνουν ταυτόχρονα. «Ξεκινάει δηλαδή από κάτι που βλέπεις εσύ στον καθρέφτη, αλλά από μέσα συνεχίζει να λειτουργεί σε επίπεδα που δεν αντιλαμβανόμαστε».
Αρετή Καφαντάρη
Η γυμναστική του προσώπου σημαίνει να μάθεις να εκφράζεσαι σωστά
Κι αυτό όσο ζεις; «Εννοείται!» απαντάει με έμφαση. «Η γυμναστική του προσώπου σημαίνει να μάθεις να εκφράζεσαι σωστά. Αυτό που μας έλεγαν οι μαμάδες μας, “Μη μορφάζεις, θα κάνεις ρυτίδες”, είναι η πιο λάθος συμβουλή. Το πρόσωπο πρέπει να εκφράζεται. Με τη face yoga μαθαίνεις τις σωστές, φυσικές και ανοιχτές εκφράσεις. Για παράδειγμα, εσύ έχεις μάθει να χαμογελάς σταματώντας την κίνηση γύρω από το στόμα – είναι μια μιμητική συνήθεια. Έτσι όμως δημιουργούνται οι ρινοπαρειακές γραμμές. Αν εκπαιδεύσεις το χαμόγελο να απλώνεται μέχρι τα ζυγωματικά, τότε μαθαίνεις στο πρόσωπο να γελάει σωστά. Το ίδιο και για τις γραμμές γύρω από τη μύτη – τα laugh lines».
Τι άλλες λάθος κινήσεις κάνουμε ασυνείδητα; «Το συνοφρύωμα, που εμφανίζεται όταν συγκεντρωνόμαστε ή σκεφτόμαστε κάτι. Το δάγκωμα των χειλιών, που δημιουργεί ένταση γύρω από το στόμα, όπου περνούν 18 μυϊκές ομάδες. Το μισό γέλιο, όταν τα μάτια δεν ανοίγουν αρκετά ή κλείνουν ελαφρώς λόγω μυωπίας. Το πρόβλημα με αυτές τις κινήσεις είναι ότι δεν συνειδητοποιούμε την επανάληψή τους, γι’ αυτό λέγονται μιμητικές. Η face γιόγκα μας δίνει τη δυνατότητα να επαναπρογραμματίσουμε τους μύες, ώστε να εκτελούν τις ίδιες κινήσεις αλλά με σωστό τρόπο. Για παράδειγμα, όταν γελάς, μαθαίνεις να ενεργοποιούνται σωστά οι μύες γύρω από τα ζυγωματικά, αντί να συσπώνται μόνο γύρω από το στόμα. Είναι όπως η γυμναστική του σώματος: αν σηκώσεις κάτι βαρύ χωρίς σωστή στάση, θα καταπονήσεις τη μέση σου. Στο πρόσωπο, οι σωστές κινήσεις μειώνουν τις γραμμές που δημιουργούνται από τις κακές συνήθειες».
Κάνουμε άλλο ένα πέρασμα τις ασκήσεις, διορθώνουμε τυχόν λάθη, και μου δείχνει ένα δεύτερο σετ. Τώρα καταλαβαίνω πιο εύκολα τι πρέπει να κάνω, μπορώ να απομονώνω καλύτερα τους διαφορετικούς μυς, αλλά και να τους συνδέω: τεντώνω το μέτωπο προς τα πάνω δίνοντας εντολή στα φρύδια και γυμνάζω τα ζυγωματικά ξεκινώντας τη σύσφιξη από τα χείλη.
Λύνοντας απορίες Έχω καταλάβει τα βασικά, είμαι σούπερ-ευχαριστημένη, και λύνουμε κάποιες απορίες. Να ρωτήσω στα γρήγορα;
Αρετή Καφαντάρη
― Έχει πιο καλά αποτελέσματα, όταν κάνεις περισσότερη ώρα;
Το μυϊκό σύστημα του προσώπου είναι πολύ λεπτό, δεν έχει νόημα να το κουράσεις. Σίγουρα, από τα 3 λεπτά, τα 7 είναι καλύτερα, αλλά αν πάμε στα 15, τότε είναι προτιμότερο να κάνεις δύο φορές τη μέρα και με συγκεκριμένες ασκήσεις. Τα εβδομαδιαία μαθήματα που κάνω διαρκούν μία ώρα, αλλά εκεί δουλεύουμε περίπου 20 διαφορετικές ασκήσεις».
Υπάρχουν τα γνωστά τρικ: μπορείς να κάνεις σετ ασκήσεων μετά τον καθαρισμό και την ενυδάτωση του προσώπου σου, ώστε να γίνει μια φυσική συνέχεια της καθημερινής σου φροντίδας – σαν να πλένεις τα δόντια σου ή να βάζεις την κρέμα σου. Όσο πιο σταθερά το κάνεις, τόσο πιο γρήγορα οι μύες μαθαίνουν τις κινήσεις και το πρόσωπο αποκτά καλύτερη στήριξη και μορφή. Η συνέπεια είναι το κλειδί: η face γιόγκα δεν είναι μια στιγμιαία λύση, αλλά μια πρακτική που ενσωματώνεται στη ζωή μας, όπως η καθημερινή γυμναστική ή το skincare. Πολύ σημαντικό: οι ασκήσεις πρέπει να γίνουν σε ενυδατωμένο πρόσωπο για να έχουν αποτέλεσμα, δηλαδή το δέρμα να έχει ελαστικότητα (σ.σ. αν θέλεις συμβουλές για skin care, η Αρετή μπορεί να σου πει ό,τι χρειάζεσαι). Για παράδειγμα, το δικό μου πρόσωπο δεν είναι ότι δεν κάνει ρυτίδες. Αν κάνω γκριμάτσες φυσικά και έχει (τσαλακώνει το πρόσωπό της), αλλά όταν σταματά η κίνηση, σταματούν κι αυτές, γιατί το δέρμα μου έχει ελαστικότητα.
— Η διατροφή παίζει ρόλο;
Τεράστιο! Αν κάνεις τα πάντα, αλλά τρως πίτσες, burger και υπερ-επεξεργασμένα προϊόντα, δεν θα πετύχεις πολλά. Πρέπει να το δεις πιο ολιστικά, ατο πλαίσιο ενός υγιεινού τρόπου ζωής, με ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε ωμέγα-3, λιπαρά ψάρια, αβοκάντο, ξηρούς καρπούς. Και, βέβαια, με σωστό ύπνο.
— Υπάρχει σωστή ηλικία για να ξεκινήσεις face yoga;
Όχι, δεν υπάρχει, απλώς αλλάζουν οι ασκήσεις σε κάθε περίοδο της ζωής σου. Στα 25-35 δουλεύουμε κυρίως πρόληψη και διαμόρφωση: μαθαίνουμε στο πρόσωπο να εκφράζεται σωστά και να τονίζει τις γωνίες του, τα μάτια, το χαμόγελο. Στα 36-50 εστιάζουμε στην αντιγήρανση: λειαίνουμε γραμμές, γεμίζουμε περιοχές που έχουν αρχίσει να αδειάζουν, διατηρούμε την ελαστικότητα των μυών και του δέρματος. Από τα 51 και πάνω, οι ασκήσεις συνδυάζουν αντιγήρανση και χαλάρωση, με ανοδικές κινήσεις που βοηθούν να κρατήσουμε το πρόσωπο σταθερό και φωτεινό – πάντα σε φυσικά και λογικά πλαίσια.
— Κάτι που μου έκανε εντύπωση είναι όταν μου είπες ότι κάνεις μαθήματα με γυναίκες που έχουν περάσει χημειοθεραπείες ή άλλες εντατικές ιατρικές θεραπείες. Θέλεις να μας πεις;
Σε αυτές τις περιπτώσεις, το δέρμα καταπονείται σε μεγάλο βαθμό. Η επιδερμίδα γίνεται πολύ λεπτή, υπάρχει συχνά ασυμμετρία στο πρόσωπο λόγω αφαίρεσης λεμφαδένων ή τραυματισμών, και οι μύες έχουν χάσει τη δύναμή τους. Η face yoga εκεί δεν είναι θέμα ομορφιάς – είναι καθαρά θέμα υγείας και λειτουργικότητας. Με τις σωστές ασκήσεις ενεργοποιείται το μυικό σύστημα, επανέρχεται η λεμφοκυκλοφορία, μειώνονται οι πρηξίματα, και το πρόσωπο ξαναβρίσκει μια ισορροπία που είχε χαθεί. Η διαδικασία είναι απλή αλλά επιστημονικά τεκμηριωμένη: ενεργοποιούμε τους μύες, βελτιώνουμε τη μικροκυκλοφορία, στηρίζουμε τη δομή του προσώπου από μέσα προς τα έξω. Αυτό που είδα προσωπικά στις γυναίκες που συμμετέχουν στα online μαθήματα της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, είναι μαγικά αποτελέσματα: το πρόσωπο φαίνεται πιο ζωντανό, πιο συμμετρικό, οι μύες δυναμώνουν, και παράλληλα η ίδια η αίσθηση του προσώπου γίνεται πιο «ζωντανή» και λειτουργική.
— Τι θα έλεγες σε μια γυναίκα που κάνει επεμβάσεις στο πρόσωπό της;
Ότι για εκείνη είναι ακόμα πιο επιτακτική ανάγκη η face yoga. Ό,τι επεμβατικό κι αν έχω κάνει, τη βάση του μυϊκού συστήματος πρέπει να τη φροντίσω. Και είναι ακόμα πιο επιτακτική όταν υπάρχει μπότοξ, γιατί το μπότοξ “κοιμίζει” τους μύες. Το botox αδρανοποιεί έναν μυ. Και όταν ένας μυς μείνει αδρανής για καιρό, ατροφεί. Όπως όταν σπάσεις το πόδι σου και το βάλεις στο γύψο: όταν βγει ο γύψος, ο μυς είναι πολύ πιο αδύναμος και πρέπει να κάνεις φυσιοθεραπεία για να τον επαναφέρεις. Πολλές γυναίκες που ξεκίνησαν face yoga είτε σταμάτησαν τις επεμβάσεις είτε τις συνεχίζουν πολύ πιο αραιά.
— Έρχονται και άνδρες;
Ναι, φυσικά!
Όταν η Face Yoga γίνεται συνήθεια
Από τη συνάντησή μας πέρασε κι άλλος καιρός, και μπορώ πια να πω με βεβαιότητα: Το πρόσωπό μου είναι ξεκάθαρα πιο λαμπερό και νεανικό – το λέω στις φίλες μου, σαν να έχω βρει έναν θησαυρό που θέλω να τον μοιραστώ. Κάπου κάπου πιάνω τα μάγουλά μου, γιατί μου κάνει εντύπωση που έχουν σφίξει. Έχω βάλει τις ασκήσεις στην καθημερινότητά μου, πρωί και βράδυ, μετά τις κρέμες που, για πρώτη φορά, βάζω με συνέπεια. Πλέον δεν αισθάνομαι ανήμπορη μπροστά στη χαλάρωση που έβλεπα στο πρόσωπό μου, κι όλο αυτό, μαζί με τις άλλες αλλαγές στη ζωή μου, μου δίνει μια αίσθηση ελέγχου. Κι ένα συναίσθημα αισιοδοξίας. Δεν μπορώ να σκεφτώ τίποτα πιο σημαντικό από το να είμαστε και να αισθανόμαστε καλά.
13°
