Κάπνισμα και τριχόπτωση: Το οξειδωτικό στρες και οι συνέπειες στον θύλακα της τρίχας
Είναι γνωστό ότι το κάπνισμα μπορεί να επηρεάσει τον οργανισμό με διάφορους τρόπους. Βλάπτει πολλά όργανά του, μεταξύ αυτών και το δέρμα, καθιστώντας το θαμπό και με ρυτίδες, λόγω της επιτάχυνσης της γήρανσής του. Δεν είναι πολλοί, όμως, εκείνοι που γνωρίζουν ότι προκαλεί και σημαντική αραίωση ή απώλεια των μαλλιών, επιδρώντας έτσι αρνητικά στην εμφάνιση και κατ’ επέκταση στην ψυχολογία και κοινωνική αποδοχή των πασχόντων - ιδίως των γυναικών. Μια πρόσφατη ανασκόπηση μελετών που δημοσιεύθηκε online αυτόν τον μήνα στο Journal of Cosmetic Dermatology διαπίστωσε ότι οι άνδρες που κάπνιζαν στο παρελθόν ή εξακολουθούσαν να καπνίζουν έχουν σημαντικά περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν ανδρογενή αλωπεκία σε σχέση με εκείνους που δεν είχαν καπνίσει ποτέ. Παρότι πολλές μελέτες έχουν καταλήξει στο συγκεκριμένο συμπέρασμα, οι μηχανισμοί μέσω των οποίων συμβαίνει αυτό εξακολουθούν να διερευνώνται.
«Η ανδρογενής αλωπεκία είναι η πιο συχνή μορφή τριχόπτωσης, η οποία επηρεάζει και τα δύο φύλα, αλλά εκδηλώνεται διαφορετικά στους άνδρες και στις γυναίκες. Είναι μια προοδευτική πάθηση, που έχει ως αποτέλεσμα την σταδιακή αραίωση των μαλλιών και τελικά την απογύμνωση του κεφαλιού σε ορισμένα σημεία ή σχεδόν στο σύνολό του. Εξαρτάται ως ένα βαθμό από τα ανδρογόνα και συχνά αποτελεί ένα γενετικά καθορισμένο φαινόμενο. Παρότι μπορεί να εμφανιστεί από την εφηβεία, με την πάροδο του χρόνου οι πιθανότητες αυξάνονται.
Σύμφωνα με μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην Αυστραλία σε 1.390 άνδρες μεταξύ 40 και 69 ετών για τον προσδιορισμό του επιπολασμού της ανδρογενούς αλωπεκίας, βρέθηκε ότι τα ποσοστά αυξάνονται με την ηλικία. Συγκεκριμένα, τα ευρήματα έδειξαν άνοδο από 31% (ηλικία 40-55) σε 53% (ηλικία 65-69). Υποχώρηση της μετωπικής γραμμής των μαλλιών βρέθηκε στο 25% των ανδρών ηλικίας 40-55 ετών και στο 31% ηλικίας 65-69 ετών.
Εκτός από την ηλικία, την κληρονομικότητα και τις ορμόνες, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου. Το κάπνισμα ευθύνεται τόσο για την εμφάνιση όσο και για την επιδείνωση της πάθησης», επισημαίνει ο Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.
Η αποσαφήνιση της σχέσης μεταξύ του καπνίσματος και της ανδρογενούς αλωπεκίας απασχολεί έντονα τους επιστήμονες, όπως και σχεδόν 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους που πάσχουν από αυτήν, διότι σε αντίθεση με άλλους λόγους εμφάνισής της, ο συγκεκριμένος μπορεί να προληφθεί πλήρως και να απαλλάξει ένα μεγάλο ποσοστό από τα ψυχοκοινωνικά προβλήματα που επιφέρει η πάθηση.
Πράγματι «η τριχόπτωση δεν έχει άλλες συνέπειες παρά μόνο ψυχολογικές. Και αυτό διότι τα μαλλιά παίζουν σημαντικό ρόλο στην εικόνα που έχει κάποιος για τον εαυτό του. Επηρεάζει την κοινωνικοποίησή του, ίσως όχι από δική του υπαιτιότητα αλλά από την μη αποδοχή των άλλων. Οι φαλακροί άνδρες φαίνονται λιγότερο ελκυστικοί στη συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων, όπως έχει αποδειχθεί από δεκάδες μελέτες, ιδίως στις γυναίκες. Όσοι έχουν αραίωση μαλλιών ή φαλάκρα είναι πιθανότερο να βιώνουν θυμό, κατάθλιψη και άγχος από ότι εκείνοι με πλούσια κόμη. Η αποφυγή της τριχόπτωσης δεν είναι εύκολη υπόθεση, καθώς ελάχιστα μπορούμε να κάνουμε προληπτικά. Μεταξύ αυτών είναι και η αποφυγή ή η διακοπή του καπνίσματος σε όσο το δυνατόν νεαρότερη ηλικία», προσθέτει.
Τα ευρήματα της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο Journal of Cosmetic Dermatology έδειξαν ότι οι άνδρες που κάπνιζαν είχαν 1,8 φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν ανδρογενή αλωπεκία, σε σύγκριση με άτομα που δεν είχαν καπνίσει ποτέ. Και ο αριθμός των τσιγάρων φάνηκε να παίζει ρόλο. Όσοι κάπνιζαν 10 τσιγάρα την ημέρα είχαν διπλάσιες περισσότερες πιθανότητες να έχουν τριχόπτωση, συγκριτικά με εκείνους που κάπνιζαν έως 10 τσιγάρα την ημέρα. Διαπιστώθηκε, επίσης, ότι είχαν 1,3 φορές περισσότερες πιθανότητες επιδείνωσης της πάθησης από ήπια (δηλ. στάδια Norwood-HamiltonI-III) σε πιο σοβαρή (στάδια IV-VII) σε σχέση με εκείνους που δεν είχαν καπνίσει ποτέ.
Με τα μέχρι σήμερα δεδομένα οι επιστήμονες πιστεύουν ότι το κάπνισμα προκαλεί οξειδωτικό στρες, αυξάνοντας την παραγωγή ελεύθερων ριζών στο σώμα, οι οποίες δυνητικά μπορούν να γίνουν αιτία βλαβών στο DNA των κυττάρων. Η παραγωγή ελευθέρων ριζών μπορεί να προκαλέσει, επίσης, πρώιμη απόπτωση του θύλακα της τρίχας με αποτέλεσμα την έναρξη της φάσης καταγένεσης (κατά την οποία ο ρυθμός ανάπτυξης της τρίχας επιβραδύνεται σημαντικά προτού πέσει) σε συντομότερο χρόνο. Ένας άλλος λόγος είναι ότι βλάπτει την καρδιά και τα αγγεία και περιορίζει τη ροή του αίματος στο σώμα και ειδικά στα τριχοθυλάκια. Επίσης, προάγει την απελευθέρωση κυτοκινών, οι οποίες μπορούν να αυξήσουν τη φλεγμονή και να προκαλέσουν ουλές σε αυτά, καθιστώντας τα πιο επιρρεπή στην πτώση. Το κάπνισμα επηρεάζει και τις ορμόνες, έχοντας επιπτώσεις στον κύκλο ανάπτυξης των τριχών.
«Οι ασθενείς με ανδρογενή αλωπεκία θα πρέπει να γνωρίζουν για τις αρνητικές επιπτώσεις του καπνίσματος και να το περιορίζουν στο ελάχιστο, εάν δεν μπορούν να κόψουν αυτή τη περιττή και άσκοπη συνήθεια. Διαφορετικά θα προσθέσουν άλλον έναν παράγοντα κινδύνου, που μαζί με το στρες που διακατέχει κάθε σύγχρονο άνθρωπο, θα εκτοξεύσει τις πιθανότητες εμφάνισης και επιδείνωσης της πάθησης. Σήμερα, στη διάθεσή μας υπάρχει μόνο περιορισμένος αριθμός θεραπειών. Υπάρχουν τοπικές αγωγές που βοηθούν στην επιβράδυνση της εξέλιξής της ή ακόμα και στη διακοπή της, καθώς και στην ανάπτυξη νέων τριχών. Οι διατιθέμενες φαρμακευτικές θεραπείες έχουν δείξει σημαντική αποτελεσματικότητα, αφού 9 στους 10 ασθενείς βλέπουν να χάνουν τρίχες με πολύ πιο αργούς ρυθμούς και 7 στους 10 να ξαναφυτρώνουν οι τρίχες. Υπάρχουν, επίσης, ορμονοθεραπείες, όταν η τριχόπτωση οφείλεται σε διαταραχή των ορμονών.
Τα τελευταία χρόνια η θεραπεία με αυτόλογους αυξητικούς παράγοντες έχει κερδίσει έδαφος, αφού η συγκεκριμένη τεχνική δυναμώνει το υπάρχον χνούδι, καθώς και τα μη ενεργά ή ακόμα και πρόσφατα εμφυτευμένα τριχοθυλάκια που βρίσκονται σε διαδικασία ανάπτυξης», καταλήγει ο δρ Στάμου.
12°
