Καθαρά Δευτέρα: Τα κούλουμα, όσο λατρεύουμε να τρώμε στο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας
Αν ζούσαμε σε άλλη εποχή, την Καθαρά Δευτέρα οι νοικοκυρές θα ξύπναγαν αχάραγα. Θα καθάριζαν όλο το σπίτι κι ύστερα η προσοχή τους θα στρεφόταν στην κουζίνα. Επιμελώς, θα καθάριζαν τα μαγειρικά τους σκεύη πλένοντάς τα με στάχτη και ζεστό νερό, να φύγει κάθε ίχνος μυρωδιάς και λίπους από κρέας. Έπειτα, θα τα κρεμούσαν ψηλά γιατί δεν θα τα ξαναχρησιμοποιούσαν μέχρι το τέλος της νηστείας, σαράντα μέρες αργότερα. Όλη αυτή η πάστρα δεν είναι ο μοναδικός λόγος που τούτη η Δευτέρα ονομάστηκε «Καθαρά». Είναι η αρχή της μεγάλης νηστείας, και οι πιστοί οφείλουν να προετοιμαστούν «καθαρίζοντας» σώμα και πνεύμα ώστε αγνοί να οδηγηθούν ως τη Λαμπρή. Το κρέας, το ψάρι και τα γαλακτοκομικά απαγορεύονται, κι όμως αυτή η γιορτή καταφέρνει με τον δικό της τρόπο να παραμένει τόσο πολύ νόστιμη.
Τι είναι τα Κούλουμα;
Την Καθαρά Δευτέρα γιορτάζουμε τα Κούλουμα, δηλαδή τον υπαίθριο εορτασμό της ημέρας. Στην Αθήνα, αλλά και σε όλη την Ελλάδα, οι πιστοί παίρνουν τους… λόφους. Αυτή η κίνηση είναι καθαρά συμβολική σε μια προσπάθεια να βρεθούν πιο κοντά στον Θεό. Ε, και αφού βρεθήκαμε εδώ στην ανοιχτωσιά, να μην πετάξουμε και έναν χαρταετό;
Για το τι ακριβώς σημαίνει η λέξη «κούλουμα» οι απόψεις διίστανται. Ο λαογράφος Νικόλαος Πολίτης λέει ότι η ρίζα τους βρίσκεται στη λατινική λέξη «cumulus», που πάει να πει «αφθονία», «σωρός» αλλά και «επίλογος», σηματοδοτώντας έτσι το τέλος της εορταστικής περιόδου της Αποκριάς με τα πληθωρικά φαγοπότια και τον χορό. Από την άλλη πλευρά, ο ιστοριοδίφης, λογοτέχνης, ακαδημαϊκός και δικηγόρος Δημήτριος Καμπούρογλου, που ασχολήθηκε εκτενώς με την ιστορική καταγραφή της ζωής των Αθηνών, υποστήριξε ότι τα Κούλουμα προέρχονται από την επίσης λατινική λέξη «columna», που σημαίνει «κολόνα», και αυτό γιατί κάποτε οι Αθηναίοι συνήθιζαν να γιορτάζουν την Καθαρά Δευτέρα στις «Kολόνες» ή αλλιώς στις Στήλες του Ολυμπίου Διός.
Χαλβάς. Αν η λαγάνα είναι η βασίλισσα της Καθαράς Δευτέρας, εδώ έχουμε τον ίδιο τον βασιλιά! Ιδανικό γλύκισμα για μια τέτοια μέρα, καθώς δεν περιέχει καθόλου γαλακτοκομικά.
Θαλασσινά. Τραγανά καλαμαράκια και ζουμερό χταπόδι, ξεροψημένες γαρίδες και λεμονάτα όστρακα… Εδώ κρύβεται όλη η δύναμη της Καθαράς Δευτέρας! Τα θαλασσινά ανήκουν στις παραδοσιακές λιχουδιές αυτής της μέρας καθώς δεν περιέχουν αίμα και επιτρέπονται στη νηστεία.
Όσπρια. Μελωμένοι γίγαντες, μαυρομάτικα, ονειρεμένη φάβα και χούμους (που είναι και της μόδας). Φτιάξτε σαλάτα με φακές ή ρεβίθια, βάλτε στην κατσαρόλα οσπριάδα – οι επιλογές είναι ατέλειωτες!
Ελιές, τουρσιά και ντολμαδάκια (γιαλαντζί). Τα συνοδευτικά που απογειώνουν τη νοστιμιά του τραπεζιού με την πιπεράτη, ξιδάτη ή λεμονάτη γεύση τους. Επίσης είναι ιδανικοί μεζέδες του τσίπουρου ή του ούζου.
Τα φρέσκα. Παρότι χειμώνας, η άνοιξη ήδη «μυρίζει» και τα φρέσκα ζαρζαβατικά στολίζουν το τραπέζι. Κρεμμυδάκια, σκόρδα, ραπανάκια, μαρούλια, ρόκες και αγκινάρες, όλα τους ωμά, με λίγο αλάτι, ξίδι, λεμόνι ή και σκέτα χαρίζουν τη δροσιά δίπλα στους υπόλοιπους μερακλίδικους μεζέδες.
Αθάνατα ελληνικά αποστάγματα. Τι δεν λείπει από καμία ελληνική γιορτή; Μα τα ποτήρια που τσουγκρίζουν, φυσικά! Το ούζο και το τσίπουρο είναι ιδανικοί σύντροφοι σε όλες ανεξαιρέτως τις λιχουδιές της Καθαράς Δευτέρας και ο λόγος που όλοι όσοι καθόμαστε γύρω από το τραπέζι ερχόμαστε πιο κοντά…
Στο φυσικό κατάστημα στη Βίτωλη Φθιώτιδας έχετε τη δυνατότητα να δοκιμάσετε βραβευμένα μέλια, αλείμματα, γύρη, βασιλικό πολτό, πρόπολη αλλά και παστέλι.
14°
