Ουζερί η Λέσβος: σαν να μην πέρασαν 65 χρόνια από πάνω του!

Είναι κάποια μέρη που τα έχεις στην καρδιά σου, και τα θυμάσαι όταν έρχεται η στιγμή που τα θέλεις όλα: να συναντήσεις τον παράδεισο που λέγεται τσίπουρα με καλή παρέα, χαλαρή χαρά και κυρίως θαλασσινό μεζέ που να μοσχοβολά ιώδιο, μεζέ που να σε επιστρέφει στην παράδοση, στο νησί, σε μνήμες από θαλασσινές διακοπές. Το ουζερί Η Λέσβος είναι η απάντηση που ποτέ δεν θα σε προδώσει, εμπειρία τσεκαρισμένη που κρατά από την ιουράσια περίοδο που ήμουν φοιτήτρια, μέχρι σήμερα που έχω κόψει την κορδέλα των εξήντα.

Ήταν πρόσφατα, βράδυ Σαββάτου, που επέστρεψα στα, προστατευμένα κάτω από τη φιλόξενη εξαρχειώτικη στοά, τραπεζάκια της. Και αυτό που έζησα ήταν μια επιστροφή στα παλιά, στη σιγουριά μιας νόστιμης αγκαλιάς που δεν καταδέχεται να αλλάξει μέσα στο χρόνο αλλά ταυτόχρονα ζει και μια νέα εποχή, γεμάτη νεανική φρεσκάδα. Τα παλιά χρόνια, η Λέσβος ήταν στέκι δικηγορίστικο, σημείο συνάντησης μεσημεριανό μετά τις δίκες στην Ευελπίδων και πριν την επιστροφή στα γύρω γραφεία. Ανάμεσα στο νομομαθές κοινό, το ουζερί ανακάτευε στη μαρμίτα της φοιτητές, συγγραφείς, εκδότες και καλλιτέχνες, των παλιότερων Εξαρχείων που διέπρεπαν κυρίως ως γειτονιά της διανόησης και μιας εναλλακτικής άποψης για τη ζωή.

Η ιστορία πίσω από το ουζερί Λέσβος

Πριν και από αυτή την εποχή, που αφορά τις δεκαετίες μετά το ’80, υπάρχει και η προϊστορία, που ξεκινά το 1960, όταν ανοίγουν εδώ το ουζερί τους, οι αδελφοί Γραμμέλη, ο Χρήστος και ο Στράτος. Μερακλήδες που φέρνουν από την πατρίδα τα άπαντα του ξακουστού μυτιληνιού μεζέ, μαζί και παρατεταγμένα στο ράφι, τα ούζα όλων των παραγωγών της Λέσβου. Όστρακα, ψάρια, καραβίδες και καλαμάρια έφταναν καθημερινά από τον Πολύχνιτο, το ουζερί πέρα από τις ηδονές της γεύσης, για χρόνια λειτούργησε σαν γέφυρα με το νησί και σαν σταθμός προσαρμογής, εδώ ερχόντουσαν αποστολές και πακέτα αλλά και οι νεόφερτοι που αναζητούσαν μια δουλειά, γνωριμίες, συντοπίτες να σκοτώσουν με ούζα και κουβέντες τη νοσταλγία της πατρίδας.

Λάτρεις του αυθεντικού, ερχόταν και η Μελίνα αλλά και ο Ζαμπέτας με τη Σωτηρία Μπέλου. Όταν μεγάλωσαν οι Γραμμέληδες, αναζήτησαν διάδοχο και βρήκαν τον ιδανικό στο πρόσωπο του επίσης Μυτηλινιού, Μιχάλη Γιανέλλη. Ο οποίος, τίποτα δεν πείραξε από την αύρα του μαγαζιού. Το μόνο που φροντίζει, χρόνια τώρα, είναι να κυνηγάει τη σκόνη του χρόνου, να λουστράρει το πράσινο μωσαϊκό, να ξεσκονίζει το παλιό τζουκ-μποξ, το πιάνο, τις παλιές φωτογραφίες και το χαρακτηριστικό ποδήλατο που αιωρείται πάνω από τα κεφάλια των θαμώνων και κυρίως, να συντηρεί την κομψοτέχνημα επιγραφή πάνω στο τζάμι, με τη «Λέσβο» να κολυμπάει ανάμεσα σε μια καραβίδα κι ένα χταπόδι.

Το ουζερί σήμερα

Το μικρό κουζινάκι με το ψυγείο μαγειρεύει τις ίδιες νοστιμιές, μπορεί να μην βρίσκεις πια πολλά όστρακα αλλά όλα τα υπόλοιπα είναι στη θέση τους, σαν να μην πέρασε μέρα από πάνω τους. Η γειτονιά, όμως, αλλάζει, τα Εξάρχεια εξελίσσονται σε μια νεανική γειτονιά, που μιλά όλες τις γλώσσες του κόσμου, κάτοικοι προσωρινοί ή ημιμόνιμοι, όλο αυτό το πολύχρωμο, στιλάτο πλήθος, έχει ερωτευτεί το κουλέρ λοκάλ της Λέσβου και γεμίζει τα τραπέζια της. Το Σάββατο που πήγα, στην Αθήνα γινόταν η μεγαλύτερη γαστρονομική Έκθεση της χρονιάς. Με μεγάλη χαρά, συνάντησα παραγωγούς από όλη την επικράτεια, τους ίδιους γνωστούς και φίλους που παλιότερα, μετά από τέτοιες εκθέσεις, προτιμούσαν εστιατόρια μισελινάτα και γαστρονομικά. Κοίτα να δεις, που κάτι άλλαξε μετά από όσα περάσαμε. Όλοι τελικά, προτιμάμε μια οικεία αγκαλιά από μια αβέβαιη περιπλάνηση στις γευστικές πρωτοπορίες.

Η νύχτα προχωρά, και το κοινό, στο τέλος γίνεται μια παρέα, χαμόγελα, κουβέντες, αναπτήρες, τασάκια και κεράσματα γεμίζουν τη σάλα και το πεζοδρόμιο και η Λέσβος βρίσκει μια φρέσκια περπατησιά, την οποία απολαμβάνουν και οι παλιοί, κλασικοί θαμώνες, διότι ποτέ κανείς δεν είπε «όχι» στο φρέσκο αίμα, σε κείνο το ωραίο μπλέξιμο από πολιτισμούς και ηλικίες.

Αλίπαστα, τηγανιτά ψαράκια και ταραμοσαλάτα όπως παλιά

Στο πιάτο του μεζέ, η Λέσβος είναι κυρίως τα αλίπαστά της: η σπιτική, βουτυράτη λακέρδα με το ψιλοκομμένο κρεμμύδι, το καπνιστό σκουμπρί, ο ονειρεμένος μαρινάτος κολιός που σερβίρεται με ροδελίτσες πράσινης πιπεριάς και μπόλικο μαϊντανό. Αλίπαστα που δεν αγοράζονται με χρήμα και που απαιτούν γνώση θαλασσινή για να τα πετύχεις. Μετά, Λέσβος είναι και το τηγάνι της. Τραγανό, αλάδωτο, αυτό που σέβεται τη σάρκα του μικρού ψαριού και ξέρει να σου τη σερβίρει ζουμερή και βελούδινη. Πέρα από τα κλασικά της σαρδέλας και του γαύρου, θα βρεις και ψαράκια που οι περισσότεροι περιφρονούν, αυτά, που τελικά διαθέτουν τη μεγαλύτερη νοστιμιά-για όσους ξέρουν από φρέσκο ψάρι! Ζητήσαμε να μας ψήσουν ένα λούτσο και μια γόπα, κάτι που μπορούν να σου αρνηθούν μερικά μαγαζιά, γιατί είναι πιο εύκολο να ψήσεις ένα πεντάκιλο φαγκρί παρά μια κομψούλα, μικρή γοπίτσα, που όμως, εδώ η ψησταριά την βγάζει άψογη, χωρίς να έχει χάσει ούτε μια σταγόνα από την υγρασία της.

Η Λέσβος, σαν νησί, διαθέτει μια πλούσια γαστρονομική παράδοση, σύνθετη και πολύπλοκη, με τη σφραγίδα όλων όσων πέρασαν από το κομβικό της σημείο. Σ’ αυτήν εδώ τη Λέσβο την εξαρχειώτικη, θα βρεις μόνο την άπαιχτη τηγανητή σουπιά που σβήνει με ξύδι. Μαλακιά σαν βαμβάκι, με την αψάδα του ξιδιού να δίνει σπιρτάδα, διαλύοντας το βάρος του τηγανισμένου λαδιού. Λαχταριστοί κολοκυθοκεφτέδες, με μπόλικα φρέσκα μυρωδικά, ζεστά ζοχάρια με ωραίο ελαιόλαδο, κλασικός μπακαλιάρος σκορδαλιά και ταραμοσαλάτα όπως παλιά, ο μεζές στη Λέσβο κρίνεται από τον καιρό, την εποχή, την ψαριά της ημέρας. Μην μείνεις σε όσα θα σου πει ο κατάλογος. Η σπαρταριστή πραμάτεια είναι η χαρά του σήμερα που δεν προλαβαίνει να τυπωθεί στο χαρτί!

Εμμ. Μπενάκη 38, Εξάρχεια, 2103814525