O Φιλίπ Σολέρς, η Κίνα, ο Μάο και γιατί η κινεζική σκέψη είναι πιο κοντά στον μαρξισμό
Μήπως τελικά η κινέζικη σκέψη και γραφή είναι πιο κοντά στην ουσία του Μαρξισμού-Λενινισμού από τη δυτική σκέψη; Και αν ναι, τι επιπτώσεις έχει αυτό στην εξέλιξη –το «προτσές», για την ακρίβεια- του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος; Ναι, καταλαβαίνω, μπορεί κάποιοι σήμερα να γελάνε και να ειρωνεύονται, αλλά πριν όχι και τόσο πολλά χρόνια, το ζήτημα αυτό αναδείχθηκε αίφνης σε καίριο θέμα των εσωκομμουνιστικών προβληματισμών. (Για να είμαστε ακριβέστεροι το ζήτημα απέκτησε κάποιες διαστάσεις στη Γαλλία –πού αλλού, άλλωστε;- γιατί ειδικά στη χώρα μας τον καιρό εκείνο υπήρχε η χούντα και οι κάθε είδους αριστεροί και κομμουνιστές μπορεί να συγκρούονταν αναμεταξύ τους, ωστόσο και μαζί και χώρια αντιμετώπιζαν τον κοινό εχθρό: τη δικτατορία των συνταγματαρχών. Γεγονός που οδήγησε και σε ομογενείς σχέσεις αλλά και σε υποχρεωτικές συμπτώσεις. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία).
Είμαστε, λοιπόν, το 1971, στις 27 Ιανουαρίου ανήμερα, που δίνεται το εναρκτήριο λάκτισμα αυτού του προβληματισμού: Από το γαλλικό περιοδικό Tel Quel (περιοδικό με ιδιαίτερη διείσδυση στους κόλπους των διανοουμένων και όχι αποκλειστικά της Γαλλίας …) και μάλιστα από την ηγέτη του, το φιλόσοφο Φιλίπ Σολέρς (Philippe Sollers). Όπως, λοιπόν έγραφε ο Σολέρς, μεταφράζοντας την ουσία του άρθρου του:
«Η κινέζικη γλώσσα, όπως ξέρουμε, χρησιμοποιεί περισσότερο από "έννοιες" για να μιλήσουμε κυριολεκτικά, αυτό που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε –υπολογίζοντας τις ιδιαιτερότητες της γραφής της- "κατηριογράμματα" … Έτσι θα μπορούσε να αποδοθεί ο τίτλος του κειμένου του Μάο Τσε-Τουνγκ "Για την Αντίφαση", που προφέρεται "mao dùn lùn" και γράφεται –βλέπε δίπλα- που πάει να πει: "ακόντιο – ασπίδα – δοκίμιο". Το ότι στο "κατηγοριόγραμμα δοκίμιο" διακρίνουμε μια κατασκευή από μπαμπού μαζί με ένα στόμα, που σημαίνει τον τρόπο διάδοσης της είναι φυσιολογικό. Το ενδιαφέρον έγκειται στον τρόπο που αποδίδεται η "Αντίφαση". Για την οποία χρησιμοποιείται το "κατηγοριόγραμμα" ενός πολεμιστή που με το ένα του χέρι κρατάει μιαν ασπίδα που δεν την τρυπάει κανένα δόρυ και με το άλλο του χέρι ένα δόρυ που τρυπάει όλες τις ασπίδες … Ακριβώς γι αυτό η κινέζικη σκέψη είναι πολύ πιο κοντά στο μαρξισμό από οποιαδήποτε δυτική, "εννοιοκρατική" σκέψη».
Αυτά από τον Φιλίπ Σολέρς –και τη γαλλική προβληματική της εποχής, με πολύ λιγότερες εξαιρέσεις.
Δύο απλές παρατηρήσεις: η πρώτη αφορά τη στιγμή που γράφεται το συγκεκριμένο άρθρο:
Βρισκόμαστε στην καρδιά της περιώνυμης «Πολιτιστικής Επανάστασης», που πέρα από τα δεκάδες χιλιάδες θύματα του ολοκληρωτικού κινεζικού καθεστώτος, έχει οδηγήσει και στην οπισθοδρόμηση, για δεκαετίες, της κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης της Κίνας.
Ο Σολέρς αδιαφορεί και για τις δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και για την οπισθοδρόμηση: αυτό που τον νοιάζει είναι να «δημιουργήσει εκ του ασφαλούς νέες ιδέες», που έλεγε ο έχων σώας τας φρένας, την εποχή εκείνη ακριβώς, Ουμπέρτο Έκο. Ή. όπως έγραφε ο ίδιος ο Σολέρς, αναπαράγοντας την κλασική κομμουνιστική άποψη: «να δημιουργηθεί ο Νέος Τύπος ανθρώπου». «Ασχέτως των προφανών θυσιών», όπως υπογραμμίζει ο ίδιος.
Σκέψη δεύτερη: Παρατηρώ πως διάφοροι, αμετανόητοι «κινεζόφιλοι» του παρελθόντος ξαφνικά ξύπνησαν και έχουν τακιμιάσει με διάφορους συριζοφέροντες του παρόντος και τους προσκαλούν να «συμπράξουν» για να «ανατρέψουν το υπάρχον καταπιεστικό σύστημα». (Το παράξενο είναι πως στην κλίμακα «αριστερά – δεξιά» και οι μεν οι δε γέρνουν, αναλόγως των απαντήσεων τους και δεξιά και αριστερά).
Και για να κλείνουμε:
Ομολογώ πως δεν ξέρω με τι ακριβώς θα γελάνε και θα ειρωνεύονται οι επόμενες γενιές σε σχέση με τους προβληματισμούς που αναπτύσσονται στη δική μας εποχή. Προσωπικά πάντως, έμαθα μια καινούργια λέξη: το «όσ@», που απ’ ότι κατάλαβα αντικαθιστά το «όσοι», «όσες», «όσα». Το αν, στον προφορικό λόγο, προφέρεται «όσ-άτ» ή «όσ-παπάκι», αναλόγως με το γούστο του καθενός, δεν το έχω πληροφορηθεί ακόμη. Κυρίως δε δεν έχω πληροφορηθεί αν αυτό το εκπέμπει κάπο@ που κρατάει το δόρυ ή την ασπίδα.
8°
