Η Δρ Χριστίνα Δάλλα γράφει για το οικογενειακό δίκαιο στην Ελλάδα, τη συνεπιμέλεια, τα νέα δεδομένα γονεϊκότητας και τα δικαιώματα των παιδιών μετά το διαζύγιο.
Ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι, παιδοψυχίατροι, ψυχίατροι ενηλίκων, παιδίατροι, εκπαιδευτικοί, γονείς, όλοι συμφωνούμε ότι τα παιδιά χρειάζεται να περνάνε όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο με τον καθένα από τους δύο γονείς. Είτε οι γονείς είναι διαζευγμένοι, είτε είναι μαζί, πρέπει να συνεργάζονται ώστε τα παιδιά τους να έχουν αρκετό χρόνο τόσο με τη μητέρα όσο και με τον πατέρα τους. Είναι δικαίωμα του παιδιού και υποχρέωση των γονέων, όχι το αντίθετο.
Τι γίνεται όμως σε περιπτώσεις διαζυγίων ή σε παιδιά που έχουν γεννηθεί εκτός γάμου; Πώς μπορεί η νομοθεσία να προάγει τα δικαιώματα του παιδιού και να διασφαλίσει μία όσο το δυνατόν καλύτερη παιδική ηλικία και με τους δύο γονείς ενεργούς στην ανατροφή του;
Όταν οι δύο γονείς καταφέρνουν να συνεννοηθούν, όλα είναι εφικτά. Εναλλασσόμενη κατοικία, από κοινού αποφάσεις για την εκπαίδευση και υγεία του παιδιού, ίσος χρόνος και με τους δύο γονείς. Έχουμε ακόμα και στην Ελλάδα εξέχοντα παραδείγματα ότι αυτό το «μοντέλο» μπορεί να δουλέψει άψογα. Ειδικά όταν υπάρχει πρόγραμμα και υποστήριξη από ειδικούς, έτσι ώστε το παιδί να ζει σε ένα όσο το δυνατόν περισσότερο ασφαλές και προβλεπόμενο περιβάλλον.
Τι γίνεται όμως σε περιπτώσεις αντιδικίας και μη συμφωνίας μεταξύ των γονέων; Είναι οι αλλεπάλληλες, δαπανηρές και χρονοβόρες δίκες και τα ασφαλιστικά μέτρα η λύση; Πώς θα προστατευτούν τα παιδιά από την «εργαλειοποίησή» τους, από την αποξένωση από τον έναν γονέα και από τις ψυχολογικές και νευροβιολογικές επιπτώσεις του στρες σε αυτά αλλά και στους γονείς τους;
Είναι ευθύνη της πολιτείας και του νομοθέτη να προσπαθήσει να προβλέψει και να λύσει αυτό το ζήτημα πριν «φτάσει στα δικαστήρια». Το οικογενειακό δίκαιο στην Ελλάδα του 2020 οφείλει να εκσυγχρονιστεί, να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα γονεϊκότητας και να διασφαλίσει τα δικαιώματα των παιδιών και την ψυχική υγεία όλων. Αν η συνεπιμέλεια, ο ίσος χρόνος και με τους δύο γονείς και η εναλλασσόμενη κατοικία είναι το δεδομένο, τότε όλοι οι εμπλεκόμενοι θα αναγκαστούμε να συνεργαστούμε, με τη βοήθεια του νόμου και των ειδικών για το καλό των παιδιών μας. Οι δίκες και τα ασφαλιστικά μέτρα θα είναι πλέον μόνο για τις εξαιρέσεις και θα επέλθει «ειρήνη». Πιθανώς, αυτή είναι μια αισιόδοξη προσέγγιση, αλλά οφείλουμε να την προσφέρουμε στα παιδιά της χώρας μας, γιατί το αξίζουν. Οφείλουμε να τα προστατέψουμε.
Όπως και σε τόσα άλλα θέματα στην εποχή της πανδημίας, της κλιματικής αλλαγής και της καλπάζουσας (βιο)τεχνολογικής και ιατρικής έρευνας, είναι επιτακτικό η πολιτεία και οι νομοθέτες να συνεργαστούν με τους επιστήμονες: Αυτό είναι το μόνο ηθικό.
Η Δρ. Χριστίνα Δάλλα είναι αναπληρώτρια Καθηγήτρια Φαρμακολογίας, στην Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, President-elect Mediterranean Neuroscience Society, Μέλος ΔΣ Ινστιτούτου Βιολογίας και Ιατρικής του Στρες European Commission expert on Bioethics
