Αφιέρωμα στην ευγένεια: Οι άγραφοι κανόνες ευγένειας μέσα στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς
Η φήμη ότι οι Έλληνες δεν είμαστε ευγενικός λαός, δεν είναι καινούργια. Φιλότιμοι, εγκάρδιοι, καλοπροαίρετοι ναι, αλλά μήπως όχι ευγενείς στο σύνολο μας; Πριν από πέντε περίπου μήνες, στο ελληνικό Reddit κάποιος ρώτησε: «Γιατί οι Έλληνες είναι τόσο αγενείς με τους υπαλλήλους service, σε εστιατόρια/βενζινάδικα/σούπερ μάρκετ;» Οι απαντήσεις αμέτρητες. Κάποιοι πιστεύουν ότι η ρετσινιά μάλλον μας βγήκε κατά τη διάρκεια της κρίσης. Ο «Άτλαντας Ευτυχίας 2018» άλλωστε, υποστήριζε πως οι Έλληνες βρίσκονταν στην τελευταία θέση στην Ευρώπη (μετά από την Αλβανία) σε ό,τι αφορά τον βαθμό ικανοποίησης από τη ζωή τους. Πώς να είσαι ευγενής αν είσαι δυστυχισμένος;
Οι άγραφοι κανόνες ευγένειας μέσα στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς
Περίπου 8 χρόνια μετά, και την ώρα που ο διάλογος στη χώρα μας έχει ανοίξει περισσότερο από ποτέ γύρω από τις αρετές της ενσυναίσθησης, της συμπερίληψης και του σεβασμού προς τον άλλο, αναρωτιόμαστε αν η ευγένεια απουσιάζει σε καθημερινές πτυχές του δημόσιου βίου. Μια από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι η συμπεριφορά μας στον δρόμο, στην οδήγηση, στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς.
Για παράδειγμα, όταν έρχεται η στιγμή να επιβιβαστούμε στο λεωφορείο, μοιάζει σαν να μην επιβιβαζόμαστε απλώς, παρά τον χρόνο που περιμέναμε, μαζί με 20 ακόμα άτομα, προκειμένου να πάμε στον προορισμό μας, αλλά σε ένα διαφορετικό σύμπαν, όπου ο χρόνος μοιάζει να παγώνει, μαζί του και κάθε ευγενική διάθεση προς τον άλλον.
Η αλήθεια είναι ότι δεν έχει εκδοθεί κάποια επίσημη χάρτα με κανόνες καλής συμπεριφοράς μεταξύ των επιβατών στα MMM, υπάρχει όμως ένας άγραφος κώδικας για να κάνουμε την παραμονή μας στο λεωφορείο, το μετρό, το τρόλεϊ, τον ηλεκτρικό και το τραμ όσο το δυνατόν πιο βιώσιμη. Για να πάρουμε μια γεύση, συζητήσαμε με τον Φώτη Νικολακόπουλο, Γ.Γ. συνδικάτου εργαζομένων ΟΑΣΑ, για τον κανονισμό δικαιωμάτων των επιβατών αλλά και τους κανόνες τυπικής ευγένειας που «ποδοπατιούνται» κι αυτοί μαζί με εσένα στο εσωτερικό των ΜΜΜ.
Παραχώρηση θέσης Τι συμβαίνει: Στην προσπάθειά μας να καθίσουμε, αδιαφορούμε για όλους τους άλλους, ακόμα και για εκείνους που βρίσκονται σε ανάγκη. «Οι επιβάτες αγνοούν τον άνθρωπο που πραγματικά έχει ανάγκη να καθίσει, σε σημείο που οι οδηγοί σηκώνονται και ζητούν οι ίδιοι την κατανόηση, προκειμένου να τους παραχωρηθεί θέση», επισημαίνει ο κ. Νικολακόπουλος.
Τι θα έπρεπε να συμβαίνει: Υπάρχει μέριμνα ώστε τα μέσα να διαθέτουν ειδικές θέσεις για τους ηλικιωμένους και τους υπερήληκες, τις έγκυες, τα νήπια με τους συνοδούς τους και τους ΑμεΑ. Τα παραπάνω εμποδιζόμενα άτομα, βάσει στατιστικών, ανέρχονται στο 42.5% του ελληνικού πληθυσμού. Πολλές φορές, από λεπτότητα, προτιμούν να ταλαιπωρηθούν παρά να απαιτήσουν τη θέση που τους αναλογεί.
Αποβίβαση Τι συμβαίνει: Από την ανυπομονησία μας να επιβιβαστούμε στο μέσο, που ενδεχομένως περιμέναμε για ώρα, αγνοούμε αυτούς που θέλουν να κατέβουν στη στάση και πολλές φορές τους σπρώχνουμε ακόμα πιο μέσα, για να περάσουμε πρώτοι.
Τι θα έπρεπε να συμβαίνει: Για την ομαλή ροή της εισόδου και της εξόδου, προτείνεται αρχικά να εξέλθουν όσοι βρίσκονται στο εσωτερικό και έπειτα να γίνει η επιβίβαση των υπολοίπων. Χωρίς σπρωξιές, αγκωνιές και φωνές.
«Δεν απαγορεύεται να μιλάς στο κινητό, απαγορεύεται όμως η οχλαγωγία και κυρίως όταν αυτό συμβαίνει ακριβώς πίσω από τον άνθρωπο που οδηγεί και θέλει να είναι συγκεντρωμένος στην πορεία του. Πολλές φορές οι οδηγοί έχουν σταματήσει την οδήγηση, ζητώντας από κάποιον επιβάτη που κάθεται ακριβώς πίσω τους να χαμηλώσει τον τόνο της φωνής του», λέει ο κ. Νικολακόπουλος.
Τι θα έπρεπε να συμβαίνει: Πέρα από τις τηλεφωνικές συνομιλίες και τις συζητήσεις με την παρέα μας, οι ήχοι από παιχνίδια στο κινητό, τραγούδια και βίντεο στο YouTube, ενδέχεται να ενοχλούν, γι’ αυτό και προτείνεται η χρήση ακουστικών.
Φαγητό στα ΜΜΜ Τι συμβαίνει: Δεν συναντάς συχνά ανθρώπους να μασουλάνε στα ΜΜΜ. Βέβαια, καθημερινά συναντάς πολλούς με έναν καφέ στο χέρι, που με οποιοδήποτε απότομο φρενάρισμα μπορεί να χυθεί.
«Οι άνθρωποι με καφέ και τρόφιμα είναι κυρίως νεαρής ηλικίας, οι οποίοι μπαίνουν από την πίσω πόρτα και δεν γίνονται αντιληπτοί. Όχι απλώς γεμίζουν με ψίχουλα τις θέσεις και φέρνουν σε δύσκολη θέση αυτόν που θα καθίσει αργότερα, αλλά πολλές φορές βάζουν τα πόδια τους πάνω στα καθίσματα».
Τι θα έπρεπε να συμβαίνει: Η κατανάλωση φαγητού, όπως και το κάπνισμα, απαγορεύονται ρητά στα ΜΜΜ, με βάση τον κανονισμό δικαιωμάτων των επιβατών, που μπορεί να βρει κανείς και στη σελίδα του ΟΑΣΑ. Το λεωφορείο δεν είναι το σπίτι μας αλλά δημόσιο αγαθό και οφείλουμε να το διατηρούμε σε μια αξιοπρεπή κατάσταση. Για τον ίδιο λόγο, δεν πετάμε σκουπίδια στο εσωτερικό του.
Κανόνες υγιεινής Τι συμβαίνει: Βήχουμε και φτερνιζόμαστε απροκάλυπτα ανάμεσα στους συνεπιβάτες μας. Ενδεχομένως να είμαστε άρρωστοι, παρ’ όλα αυτά μπορεί να χρησιμοποιήσουμε τα ΜΜΜ, αδιαφορώντας για την υγεία των υπόλοιπων.
Τι θα έπρεπε να συμβαίνει: Ιδανικά δεν κυκλοφορούμε άρρωστοι, για να μη διασπείρουμε κάποιον ιό. Ωστόσο, αν χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε τα μέσα, δεν ξεχνάμε να φορούμε τη μάσκα μας –σωστά τοποθετημένη–, βήχουμε στο εσωτερικό του αγκώνα μας και έχουμε πάντα στην τσέπη μας χαρτομάντιλα.
Απρεπείς εκφράσεις Τι συμβαίνει: Η πνιγηρή ατμόσφαιρα εντός του συρμού και το μποτιλιάρισμα στον δρόμο, δεν βοηθούν στη διατήρηση της ψυχραιμίας, με αποτέλεσμα τα πνεύματα να οξύνονται με το παραμικρό. Όπως ισχυρίζεται ο κ. Νικολακόπουλος: «Τέτοιου είδους φαινόμενα τα συναντάμε σε όλη την Αθήνα, ειδικά στις γραμμές τις δυτικής Αττικής, όπου οι επιβάτες δεν διαπληκτίζονται απλώς, αλλά πιάνονται στα χέρια. Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν επιτεθεί και στον οδηγό εν κινήσει».
Τι θα έπρεπε να συμβαίνει: Οι προσωπικές επιθέσεις, οι βρισιές, τα ειρωνικά σχόλια και προφανώς κάθε ρατσιστικό υπονοούμενο είναι ανεπίτρεπτα. Σε περίπτωση που παρατηρηθεί κάποια μη ασφαλής συνθήκη στο λεωφορείο, ενημερώνουμε με ψυχραιμία τον οδηγό για να πράξει τα δέοντα.
Καρότσια Τι συμβαίνει: Καρότσια λαϊκής –που ανήκουν συνήθως σε ηλικιωμένους– διάσπαρτα στο λεωφορείο, στηριγμένα πρόχειρα κάπου, τα οποία σε κάθε στροφή πέφτουν, με τα πορτοκάλια να κατρακυλάνε στον διάδρομο.
Τι θα έπρεπε να συμβαίνει: Σχετικά με τα καρότσια λαϊκής, ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός είναι τα 2 για κανονικά και αρθρωτά λεωφορεία και τρόλεϊ και 1 για MIDI, πάντα κατά την κρίση και τις οδηγίες του οδηγού. Όσον αφορά τα παιδικά καρότσια, με βάση τον επίσημο κανονισμό δικαιωμάτων επιβατών, επιτρέπεται 1 ανοιχτό καρότσι ανά όχημα ή 2 για αρθρωτά λεωφορεία και τρόλεϊ στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο, διαφορετικά διπλωμένα, και επίσης πάντα κατά την κρίση του οδηγού. Να σημειωθεί πως η κατανόηση στους ανθρώπους που ανεβάζουν το καρότσι τους στο λεωφορείο είναι δείγμα ανθρωπιάς.
Ποδήλατα - πατίνια Τι συμβαίνει: Οι ποδηλάτες συνήθως είναι καλά ενημερωμένοι σχετικά με τους κανόνες αστικής ποδηλασίας και χρήσης των ΜΜΜ. Επιβιβάζονται στο τελευταίο βαγόνι, συχνά έχοντας περιμένει να περάσει το κατάλληλο τρένο ώστε να μην ξεπερνούν τον επιτρεπόμενο αριθμό ποδηλάτων στο εσωτερικό. Ακόμα και τότε όμως, ανενημέρωτοι επιβάτες εκφράζουν δυσφορία.
Τι θα έπρεπε να συμβαίνει: Αυτό που ισχύει είναι ότι επιτρέπονται ως και 2 ποδήλατα, με τους οδηγούς τους να εισέρχονται από την τελευταία πόρτα του βαγονιού κάθε συρμού. Σε λεωφορεία και τρόλεϊ επιτρέπονται μόνο πτυσσόμενα ποδήλατα, τοποθετημένα στην ειδική θήκη μεταφοράς τους (μεγ. διάσταση 33x66x80 εκ.). Αντίστοιχα, όσον αφορά τα ηλεκτροκίνητα πατίνια, επιτρέπονται επίσης έως 2 αναδιπλούμενα, με τους οδηγούς τους να εισέρχονται από την τελευταία πόρτα του βαγονιού κάθε συρμού, ενώ σε λεωφορεία/τρόλεϊ επιτρέπονται μόνο σπαστά πατίνια, τοποθετημένα στην ειδική θήκη μεταφοράς τους (μεγ. διάσταση 110x50x20 εκ.). Σε όλες τις περιπτώσεις, οι οδηγοί θα πρέπει να χρησιμοποιούν το ασανσέρ και όχι τις κυλιόμενες σκάλες και να τα μεταφέρουν πεζοί.
Αποσκευές Τι συμβαίνει: Τσάντες στη διπλανή θέση στερούν το δικαίωμα από κάποιον που έχει ανάγκη να καθίσει.
Τι θα έπρεπε να συμβαίνει: Οι διαστάσεις των αποσκευών δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 100x60x25 εκ. και βάρος 25 κιλών, ενώ τα αντικείμενα το 1,70 μ.
Τι ισχύει: Η μεταφορά μικρών ζώων συντροφιάς με οδικά μέσα και μέσα σταθερής τροχιάς επιτρέπεται, με ευθύνη του επιβάτη και κατά την κρίση του οδηγού, αναλόγως και με τις συνθήκες πληρότητας του οχήματος. Σημαντικό είναι τα ζώα να μεταφέρονται σε ασφαλές κλουβί, κλειστού τύπου, διαστάσεων έως 70x40x50 εκ. και ο ιδιοκτήτης τους να φέρει το ατομικό βιβλιάριο υγείας - διαβατήριο του ζώου. Εννοείται πως επιτρέπονται οι σκύλοι οδηγοί τυφλών και οι σκύλοι βοηθοί ατόμων με αναπηρίες.
Κυλιόμενες σκάλες Τι συμβαίνει: Μπλοκάρουμε το πέρασμα στην κυλιόμενη ή τοποθετούμε τις αποσκευές δίπλα μας, ακινητοποιώντας όποιον θέλει να μας προσπεράσει.
Τι θα έπρεπε να συμβαίνει: Στις κυλιόμενες σκάλες η σύσταση είναι να καθόμαστε πάντα δεξιά με την αποσκευή μπροστά μας, δίνοντας το ελεύθερο σε όσους βιάζονται να περάσουν.
ΑΜΕΑ Τι συμβαίνει: Οι άνθρωποι με αναπηρίες αποφεύγουν τα ΜΜΜ. Όπως επισημαίνει ο κ. Νικολακόπουλος: «Υπάρχουν περιπτώσεις που όχι μόνο οι επιβάτες αλλά ούτε καν οι οδηγοί δεν έχουν μπει στη διαδικασία να εξυπηρετήσουν τους ΑμεΑ. Συμβαίνει τα λεωφορεία να κάνουν στάση σε σημείο που δεν μπορεί να ανοίξει η πόρτα για να μπει η ράμπα. Ή σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί κάποιος να έχει παρκάρει το ΙΧ του πολύ κοντά στη στάση, με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται ο οδηγός του λεωφορείου να πλησιάσει».
Τι θα έπρεπε να συμβαίνει: Όταν πλησιάσει και σταματήσει το τρόλεϊ, ο οδηγός είναι υποχρεωμένος να χρησιμοποιήσει την επιγονάτηση ή τη ράμπα. Με τη βοήθεια του συνοδού και των επιβατών γίνεται η επιβίβαση. Όλοι οι οδηγοί έχουν ενημερωθεί ώστε να παρέχουν κάθε διευκόλυνση σε άτομα με αναπηρίες. Εάν αυτό δεν συμβεί, ενημερώνουμε αμέσως τον ΟΑΣΑ στο 2108200887 ή καλούμε στο τηλεφωνικό κέντρο του 11185.
13°
