Air India: Μυστήριο με τους διακόπτες καυσίμου - Η συμπεριφορά των πιλότων εγείρει ερωτήματα
Οι ερευνητές έκαναν μια ανατριχιαστική ανακάλυψη στην προκαταρκτική έρευνα για τη συντριβή της πτήσης 171 της Air India, που κόστισε τη ζωή σε 260 ανθρώπους τον Ιούνιο.
Λίγα δευτερόλεπτα μετά την απογείωση, και οι δύο διακόπτες ελέγχου καυσίμου του Boeing 787 Dreamliner ηλικίας 12 ετών μετακινήθηκαν απότομα στη θέση «cut-off» (αποκοπή), στερώντας από τους κινητήρες το καύσιμο και προκαλώντας ολική απώλεια ισχύος. Η θέση «cut-off» χρησιμοποιείται συνήθως μόνο μετά την προσγείωση.
Η ηχογράφηση από το κόκπιτ καταγράφει έναν πιλότο να ρωτά τον άλλον γιατί «έκανε την αποκοπή», με τον άλλο να απαντά ότι δεν το έκανε. Η ηχογράφηση δεν ξεκαθαρίζει ποιος είπε τι. Κατά την απογείωση από την Ινδία, το αεροσκάφος το πιλοτάριζε ο συγκυβερνήτης, ενώ ο κυβερνήτης παρακολουθούσε.
Η πτήση 171 της Air India έμεινε στον αέρα λιγότερο από 40 δευτερόλεπτα πριν συντριβεί σε μια πυκνοκατοικημένη γειτονιά στην πόλη Αχμενταμπάντ της δυτικής Ινδίας, αποτελώντας μια από τις πιο αινιγματικές αεροπορικές τραγωδίες της χώρας.
Οι ερευνητές εξετάζουν τα συντρίμμια και τα καταγραφικά δεδομένα του κόκπιτ για να καταλάβουν τι πήγε στραβά αμέσως μετά την απογείωση. Το αεροσκάφος ανήλθε στα 625 πόδια σε καθαρό καιρό πριν χαθεί το σήμα τοποθεσίας 50 δευτερόλεπτα μετά, σύμφωνα με το Flightradar24. Η 15σέλιδη αναφορά του Σαββάτου δίνει τις πρώτες ενδείξεις.
Η έρευνα — που διεξάγεται από τις ινδικές αρχές με ειδικούς από τη Boeing, την General Electric, την Air India, ινδικούς ρυθμιστικούς φορείς και συμμετέχοντες από ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο — εγείρει πολλά ερωτήματα.
Γιατί είναι απίθανη η τυχαία ενεργοποίηση των διακοπτών
Οι ερευνητές λένε ότι οι διακόπτες καυσίμου με μηχανισμό κλειδώματος είναι σχεδιασμένοι ώστε να αποτρέπουν την τυχαία ενεργοποίηση — πρέπει να τραβηχτούν προς τα πάνω για να ξεκλειδώσουν πριν περιστραφούν, ένα χαρακτηριστικό ασφαλείας που υπάρχει από τη δεκαετία του 1950. Κατασκευάζονται με αυστηρές προδιαγραφές και είναι εξαιρετικά αξιόπιστοι. Επιπλέον, προστατευτικά καλύμματα εμποδίζουν τυχαία χτυπήματα.
Αυτό είναι που κάνει την υπόθεση της Air India τόσο ξεχωριστή.
Γιατί να γυρίσει κάπιος πιλότος τους διακόπτες στη θέση off;
Αν κάποιος πιλότος ευθύνεται για το κλείσιμο των διακοπτών, σκόπιμα ή μη, «τίθεται το ερώτημα: γιατί να γυρίσει τους διακόπτες στη θέση off;», δήλωσε ο Σον Προυχνίκι, πρώην ερευνητής αεροπορικών ατυχημάτων και ειδικός αεροπλοΐας στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο.
Ο Πίτερ Γκέλζ, πρώην διευθύνων σύμβουλος του αμερικανικού NTSB, εξέφρασε παρόμοια άποψη: «Το εύρημα είναι πολύ ανησυχητικό — ότι ένας πιλότος έκλεισε το διακόπτη καυσίμου μέσα σε δευτερόλεπτα από την απογείωση.»
«Μάλλον υπάρχει πολύ περισσότερο υλικό στο καταγραφικό ήχου απ’ ό,τι έχει δημοσιευθεί. Μια μοναδική φράση όπως ‘γιατί έκανες την αποκοπή’ δεν αρκεί», είπε.
«Οι νέες λεπτομέρειες δείχνουν ότι κάποιος στο κόκπιτ έκλεισε αυτές τις βαλβίδες. Το ερώτημα είναι ποιος και γιατί; Και οι δύο διακόπτες έκλεισαν και μετά άνοιξαν ξανά μέσα σε δευτερόλεπτα. Το καταγραφικό θα δείξει περισσότερα: προσπαθούσε ο πιλότος που πετούσε να ξαναβάλει μπροστά τους κινητήρες ή ο παρατηρητής;»
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το καταγραφικό ήχου του κόκπιτ — που καταγράφει τα μικρόφωνα των πιλότων, τις ραδιοφωνικές κλήσεις και τους ήχους του περιβάλλοντος στο κόκπιτ — κρατά το κλειδί για το μυστήριο.
«Δεν έχουν ταυτοποιήσει ακόμη τις φωνές, κάτι που είναι κρίσιμο. Συνήθως, όταν εξετάζεται το καταγραφικό, παρόντα είναι άτομα που γνωρίζουν τους πιλότους για να βοηθήσουν στην αναγνώριση των φωνών. Μέχρι τώρα δεν ξέρουμε ποιος πιλότος γύρισε τους διακόπτες στη θέση off και μετά on», είπε ο κ. Γκέλζ.
Με λίγα λόγια, οι ερευνητές λένε ότι χρειάζεται σαφής ταυτοποίηση των φωνών, πλήρης απομαγνητοφώνηση με αναφορά των ομιλητών και προσεκτικός έλεγχος όλων των επικοινωνιών από τη στιγμή που το αεροσκάφος απομακρύνθηκε από την πύλη έως τη συντριβή του.
Λένε επίσης ότι αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη για κάμερες στο κόκπιτ, όπως έχει συστήσει το NTSB. Μια κάμερα πάνω από τον ώμο θα έδειχνε ποιο χέρι άγγιξε το διακόπτη αποκοπής.
Πριν επιβιβαστούν στην πτήση 171, οι δύο πιλότοι και το πλήρωμα πέρασαν με επιτυχία το αλκοτέστ και κρίθηκαν κατάλληλοι για πτήση, σύμφωνα με την αναφορά. Οι πιλότοι, που είχαν βάση τη Μουμπάι, είχαν φτάσει στην Αχμενταμπάντ την προηγούμενη μέρα και είχαν επαρκή χρόνο ανάπαυσης.
Όμως οι ερευνητές εστιάζουν και σε ένα ενδιαφέρον σημείο της αναφοράς.
Αναφέρει ότι τον Δεκέμβριο του 2018, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αεροπορίας των ΗΠΑ (FAA) εξέδωσε ειδτικό ενημερωτικό δελτίο (SAIB) τονίζοντας ότι σε ορισμένα Boeing 737 οι διακόπτες ελέγχου καυσίμου είχαν το χαρακτηριστικό κλειδώματος απενεργοποιημένο.
Αν και το ζήτημα σημειώθηκε, δεν θεωρήθηκε τόσο σοβαρό ώστε να απαιτηθεί Οδηγία Πληρωσιμότητας (AD) — μια νομικά δεσμευτική ρύθμιση για την αποκατάσταση μη ασφαλών συνθηκών.
Ο ίδιος σχεδιασμός διακόπτη χρησιμοποιείται και στα Boeing 787-8, όπως το Air India VT-ANB που συνετρίβη. Δεδομένου ότι το SAIB ήταν συμβουλευτικού χαρακτήρα, η Air India δεν πραγματοποίησε τους συνιστώμενους ελέγχους.
Ο κ. Προυχνίκι δήλωσε ότι αναρωτιέται αν υπήρξε πρόβλημα με τους διακόπτες ελέγχου καυσίμου.
«Τι σημαίνει ακριβώς αυτό το σημείο στην αναφορά; Σημαίνει ότι με μία μόνο κίνηση ο διακόπτης θα μπορούσε να κλείσει τον κινητήρα και να κόψει την παροχή καυσίμου; Όταν το χαρακτηριστικό κλειδώματος είναι ανενεργό, τι ακριβώς συμβαίνει; Θα μπορούσε ο διακόπτης να γυρίσει μόνος του στη θέση off και να σβήσει τον κινητήρα; Αν ναι, είναι πολύ σοβαρό. Αν όχι, αυτό πρέπει επίσης να διευκρινιστεί», είπε.
Άλλοι, ωστόσο, δεν πείθονται ότι αυτό είναι το κρίσιμο σημείο.
«Δεν έχω ξανακούσει για αυτό το θέμα, που φαίνεται να είναι χαμηλού προφίλ ενημέρωση από την FAA. Ούτε έχω ακούσει παράπονα [για τους διακόπτες καυσίμου] από πιλότους — που συνήθως είναι οι πρώτοι που θα μιλήσουν. Αξίζει να εξεταστεί αφού αναφέρεται, αλλά ίσως είναι απλώς ένας περισπασμός», δήλωσε ο κ. Γκέλζ.
Ο πλοίαρχος Κισόρε Τσίνα, πρώην ερευνητής του Ινδικού Γραφείου Διερεύνησης Αεροπορικών Ατυχημάτων (AAIB), αναρωτιέται αν οι διακόπτες ενεργοποιήθηκαν λόγω προβλήματος στη μονάδα ηλεκτρονικού ελέγχου του αεροσκάφους.
«Μπορούν οι διακόπτες αποκοπής καυσίμου να ενεργοποιηθούν ηλεκτρονικά από τη μονάδα ηλεκτρονικού ελέγχου του αεροσκάφους χωρίς να τους αγγίξει ο πιλότος; Αν οι διακόπτες ενεργοποιήθηκαν ηλεκτρονικά, τότε υπάρχει λόγος ανησυχίας», είπε στο BBC.
Η αναφορά αναφέρει ότι τα δείγματα καυσίμου από τις δεξαμενές ανεφοδιασμού ήταν «ικανοποιητικά». Ειδικοί είχαν προτείνει την πιθανότητα επιμόλυνσης καυσίμου ως αιτία της διπλής αποτυχίας των κινητήρων. Αξιοσημείωτο είναι ότι δεν έχει εκδοθεί προειδοποίηση για το Boeing 787 ή τους κινητήρες GE GEnx-1B, ενώ η μηχανική βλάβη έχει προς το παρόν αποκλειστεί εν αναμονή περαιτέρω έρευνας.
Η αναφορά αναφέρει επίσης ότι ο αεροδυναμικός στρόβιλος Ram Air Turbine (RAT) του αεροσκάφους είχε αναπτυχθεί — σαφής ένδειξη σοβαρής βλάβης συστημάτων — και το σύστημα προσγείωσης βρέθηκε σε «κάτω θέση» ή μη ανασυρμένο.
Ο RAT, μια μικρή έλικα που εκτείνεται από το κάτω μέρος του Boeing 787 Dreamliner, λειτουργεί ως εφεδρική γεννήτρια έκτακτης ανάγκης. Ενεργοποιείται αυτόματα κατά την πτήση όταν και οι δύο κινητήρες χάσουν ισχύ ή αν όλα τα υδραυλικά συστήματα παρουσιάσουν κρίσιμα χαμηλή πίεση, παρέχοντας περιορισμένη ισχύ για τη διατήρηση των βασικών συστημάτων πτήσης.
«Η ανάπτυξη του Ram Air Turbine (RAT) ενισχύει την εκτίμηση ότι και οι δύο κινητήρες είχαν σβήσει», δήλωσε ο κ. Προυχνίκι.
Ένας πιλότος Boeing 787 εξήγησε γιατί πιστεύει ότι το σύστημα προσγείωσης δεν ανασυρθηκε.
«Στις μέρες μας, κάθε φορά που απογειώνομαι με ένα 787, παρατηρώ προσεκτικά τη διαδικασία ανασυρσης του συστήματος προσγείωσης. Μέχρι να τραβηχτεί η λαβή, έχουμε ήδη φτάσει περίπου στα 200 πόδια (60,9 μ.), και όλη η διαδικασία ανασυρσης ολοκληρώνεται περίπου στα 400 πόδια — μέσα σε περίπου οκτώ δευτερόλεπτα, χάρη στο υψηλής πίεσης υδραυλικό σύστημα του αεροσκάφους.»
Ο πιλότος πιστεύει ότι ο κυβερνήτης που πετούσε δεν είχε χρόνο να σκεφτεί.
«Όταν αποτυγχάνουν και οι δύο κινητήρες και το αεροσκάφος αρχίζει να χάνει ύψος, η αντίδραση ξεπερνά το αρχικό σοκ — παγώνεις. Εκείνη τη στιγμή, το σύστημα προσγείωσης δεν σε απασχολεί. Το μυαλό σου είναι σε ένα πράγμα: την πορεία πτήσης. Πού μπορείς να το προσγειώσεις με ασφάλεια; Και σε αυτή την περίπτωση, απλά δεν υπήρχε αρκετό ύψος για να αντιδράσεις.»
Οι ερευνητές λένε ότι το πλήρωμα προσπάθησε να ανακάμψει, αλλά όλα έγιναν πολύ γρήγορα.
«Οι κινητήρες έκλεισαν και μετά ξανάνοιξαν. Οι πιλότοι κατάλαβαν ότι οι κινητήρες έχαναν ώση — πιθανώς επανεκκινώντας τον αριστερό πρώτα και μετά τον δεξιό», είπε ο κ. Προυχνίκι.
«Όμως ο δεξιός κινητήρας δεν είχε αρκετό χρόνο να ανακτήσει ισχύ και η ώση δεν ήταν επαρκής. Και οι δύο τελικά τέθηκαν στη θέση “run”, αλλά με τον αριστερό να σβήνει πρώτος και τον δεξιό πολύ αργά για να ανακάμψει, ήταν απλά πολύ λίγο, πολύ αργά.»
14°
