Ο δημοσιογράφος Χούγκο Ντίξον μιλάει για την επιστροφή Ντόναλντ Τραμπ, την Κίνα, την Ουκρανία, τον Μασκ, την Ευρώπη και τη δημοκρατία
Ο Χούγκο Ντίξον δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις – δημοσιογράφος με μεγάλη διαδρομή σε σπουδαία ΜΜΕ. Πρώην αρχισυντάκτης των Financial Times, κατόπιν ηγήθηκε του Reuters Breakingviews. Ταυτόχρονα, ιδρυτής της πρωτοβουλίας κατά του Brexit «InFacts». Ένας στοχαστικός, καθαρός και απροκατάληπτος αναλυτής – στην Ελλάδα έγινε γνωστός μέσω των πολλών άρθρων του για την οικονομική κρίση.
Τον συνάντησα στους Δελφούς, στο πλαίσιο του 10ου Οικονομικού Φόρουμ, και μιλήσαμε για όλα: την επιστροφή Τραμπ, την Κίνα, την Ουκρανία, τον Μασκ, την Ευρώπη και την εν κινδύνω δημοκρατία. Είναι συγκρατημένα αισιόδοξος. «Δεν πίστευα ότι ο Τραμπ θα αναδιπλωθεί έτσι», λέει. Δύο 24ωρα νωρίτερα, ο Λευκός Οίκος είχε παγώσει τους υψηλούς δασμούς, πλην Κίνας.
Ο Ντίξον, με την τακτική αρθρογραφία του, χτυπούσε συνεχώς το καμπανάκι για τον Τραμπ: «Όχι ότι δεν είχα προειδοποιήσει τα τελευταία χρόνια ότι θα επιστρέψει. Το έλεγα ξανά και ξανά. Ανησυχούσα βαθιά για το ότι θα διαλύσει την παγκόσμια τάξη ή ότι θα τραβήξει το χαλί κάτω από τα πόδια της Ουκρανίας. Όμως δεν είχα προβλέψει τόσο ακραίους δασμούς ούτε ότι θα κάνει τέτοια αναστροφή μετά. Αυτή η αναστροφή είναι μια καλή είδηση, γιατί υπονομεύει την αξιοπιστία του».
Τον ρωτάω αν θεωρεί συνειδητή στρατηγική την αναδίπλωση Τραμπ στους δασμούς, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής σχηματισμού συνασπισμού κατά της Κίνας. «Όχι βέβαια. Κανείς δεν το πίστευε, ούτε οι δικοί του. Οι αγορές πανικοβλήθηκαν. Η Fed φαινόταν ότι θα επέμβει. Η στροφή ήταν απελπισμένη, όχι στρατηγική. Επίσης, κάτι άλλο που θεωρώ σημαντικό είναι ότι συνειδητοποίησε –ή μάλλον υποτίμησε εντελώς– το πώς θα αντιδρούσε η Κίνα. Τους χτύπησε. Αντεπιτέθηκαν. Τους ξαναχτύπησε. Ξαναντεπιτέθηκαν», σημειώνει και υπογραμμίζει τη διάχυτη αβεβαιότητα γύρω από την ισχύ του Τραμπ: «Δεν μοιάζει πια τόσο τρομακτικός. Έχει χάσει μέρος της δύναμής του. Η αναδίπλωση έπληξε την αξιοπιστία του διεθνώς».
Καθόμαστε στο σαλόνι του ξενοδοχείου Αμαλία, όπου διεξήχθη το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Τριγύρω μας έντονη βοή – διαρκής κίνηση. Και οι δύο βρισκόμαστε στο ενδιάμεσο συζητήσεων σε πάνελ: εκείνος συντονίζει, εγώ καλύπτω δημοσιογραφικώς. Έχουμε λίγα λεπτά στη διάθεσή μας. Τον ρωτάω για την Ουκρανία. «Είναι σαφές ότι η κατάσταση είναι επικίνδυνη. Όμως η ενασχόληση του Τραμπ με την Κίνα τού αποσπά την προσοχή. Ίσως να μην του απομένει χώρος να κάνει κάτι ακόμα χειρότερο με την Ουκρανία».
Εξηγώντας την προσέγγιση Τραμπ σε Πούτιν, ο Ντίξον εκτιμά ότι ο Αμερικανός πρόεδρος δεν ήθελε να τα βάλει ταυτόχρονα με κάθε χώρα στον κόσμο. Στο επιτελείο του Τραμπ «κάποιοι μιλούν για μια στρατηγική που αποκαλούν “αντίστροφος Νίξον” – δηλαδή, όπως ο Νίξον απομάκρυνε την Κίνα από τη Ρωσία, έτσι και ο Τραμπ επιδιώκει να απομακρύνει τον Πούτιν από τον Σι Τζινπίνγκ». Ο Ντίξον είναι κατηγορηματικός: «Δεν το πιστεύω. Ο Πούτιν εξαρτάται σε εξαιρετικό βαθμό από την Κίνα και διατηρεί καλή σχέση με τον Σι Τζινπίνγκ, σε αντίθεση με τους σοβιετικούς ηγέτες της εποχής του Μάο. Επιπλέον, γνωρίζει ότι ο Τραμπ είναι ασταθής κι ότι ίσως να μην είναι στην εξουσία σε τριάμισι χρόνια από τώρα. Γιατί να ποντάρεις στον Τραμπ; Γιατί να κόψεις τους δεσμούς σου με την Κίνα για να του κάνεις το χατίρι;».
Παρά την ανησυχία του για την Ουκρανία, ο Ντίξον εντοπίζει και λόγους συγκρατημένης αισιοδοξίας. «Η περασμένη εβδομάδα έφερε καλά νέα για την Ουκρανία με διάφορους τρόπους», επισημαίνει. «Το πιο σημαντικό είναι ότι η τιμή του πετρελαίου έπεσε δραματικά – κι αυτό είναι η βασική πηγή εσόδων της Ρωσίας. Σε λίγους μήνες η Μόσχα θα χρειαστεί ν’ αρχίσει περικοπές – ίσως ακόμα και στις στρατιωτικές δαπάνες». Ένας δεύτερος λόγος αισιοδοξίας είναι ότι «ο Τραμπ δεν θα επικεντρωθεί πλέον στην Ουκρανία».
Πώς βλέπει την αντίδραση της Ευρώπης; «Υπήρξε ένα τεράστιο ηλεκτροσόκ. Κατάλαβαν ότι δεν μπορούν να βασίζονται στην Αμερική. Αυτό που πρέπει να κάνουν –ίσως τελικά το κάνουν– είναι να ενωθούν περισσότερο, να ενισχύσουν την άμυνά τους και να μειώσουν την εξάρτησή τους από τις ΗΠΑ». Αν και παραδέχεται πως ίσως όλα αυτά έρθουν λίγο αργά και σε ανεπαρκή βαθμό, «όπως πάντα με την Ευρώπη», αφήνει ένα παράθυρο ελπίδας ανοιχτό: «Αν και ίσως όχι αυτή τη φορά. Δεν μπορείς να χτίσεις στρατιωτική ισχύ σε λίγους μήνες, μπορείς όμως να κάνεις αρκετά μεγάλα βήματα αρκετά γρήγορα». Υπενθυμίζει ότι στη διάρκεια της πανδημίας υπήρξε τεράστιος κοινός δανεισμός σε επίπεδο ΕΕ και προσθέτει ότι χρειαζόμαστε μια μετάβαση. Αν και δηλώνει αντίθετος με «μαζικά αντίποινα σε δασμούς προς την Αμερική», διευκρινίζει: «Δεν νομίζω ότι θέλουμε να προκαλέσουμε τον Τραμπ. Είναι πολύ καλύτερο να μείνουμε έξω από τη σύγκρουση ΗΠΑ-Κίνας». Παράλληλα, τονίζει την ανάγκη να επιταχύνουμε την ενίσχυση της άμυνάς μας, όχι μόνο ως ΕΕ, αλλά σε συνεργασία και με το Ηνωμένο Βασίλειο.
Όπως επισημαίνει, το κοινό στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι κατά του Τραμπ, κατά του Έλον Μασκ και πολύ υπέρ της Ουκρανίας. Αυτό έχει πλήξει την απήχηση του Νάιτζελ Φάρατζ, τον οποίο χαρακτηρίζει «εθνικιστή, φιλοτραμπικό και βασικό αρχιτέκτονα του Brexit». Επικαλούμενος τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, σημειώνει: «Μόνο το 30% θεωρεί ότι το Brexit ήταν καλή ιδέα. Περίπου το 55% θέλει να επιστρέψουμε στην ΕΕ και τα δύο τρίτα επιθυμούν στενότερη σχέση με την Ευρώπη», και προσθέτει: Πέρασα πέντε χρόνια προσπαθώντας να σταματήσω το Brexit. Μετά τις εκλογές του 2019, με τη νίκη του Μπόρις Τζόνσον, πίστευα ότι δεν θα ξαναδούμε το θέμα πριν από το 2030. Τώρα ο Τραμπ το ξαναφέρνει στο τραπέζι. Ευχαριστώ πολύ, Ντόναλντ! Να, λοιπόν, που υπάρχει μια αχτίδα φωτός μέσα στο σκοτάδι».
Χρησιμοποιεί τη γαλλική έκφραση «Le pire, le mieux» (όσο χειρότερα, τόσο καλύτερα) για να υπογραμμίσει πως η υπερβολική επιρροή Μασκ στον Τραμπ μπορεί να φέρει αντιδράσεις. Ωστόσο, προειδοποιεί: «Ο Μασκ έχει παίξει υπερβολικά το χαρτί του, αλλά ο κίνδυνος παραμένει μεγάλος: θα αξιοποιήσει την οικονομική του δύναμη για να αποκτήσει πολιτική εξουσία και μετά την πολιτική εξουσία για να ενισχύσει τα οικονομικά του συμφέροντα, δημιουργώντας έτσι έναν φαύλο κύκλο, όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά σε όλο τον κόσμο». Σε ερώτηση για τα κίνητρά του απαντά: «Δεν τον ξέρω προσωπικά, ούτε την ψυχολογία του, αλλά προφανώς έχει ιστορικό: λευκός Νοτιοαφρικανός. Νομίζω ότι πιστεύει ιδεολογικά σε αυτόν τον ακροδεξιό εθνικισμό. Και δεύτερον, αν μπω στη θέση τη δική του και του Τραμπ, και οι δύο θέλουν εξουσία. Λατρεύουν την εξουσία. Η εξουσία είναι ένα εξαιρετικό αφροδισιακό – σε μεθάει, είναι καλύτερη και από τα ναρκωτικά. Η εξουσία είναι το κίνητρό τους».
Προειδοποιεί πως ύφεση και –σχεδόν σίγουρα– υψηλός πληθωρισμός έρχονται στις ΗΠΑ. Και ότι οι υποστηρικτές του Τραμπ δεν νοιάζονται για το χρηματιστήριο, αλλά για τις τιμές. «Οι τιμές των αυγών είναι 60% πάνω σε σχέση με πέρυσι». Παρά τις διαβεβαιώσεις Τραμπ, ο Ντίξον επιμένει: «Τα τιμολόγια 145% σε κινεζικά προϊόντα θα φέρουν αυξήσεις. Άλλα προϊόντα απ’ όλο τον κόσμο επίσης. Κι αυτό θα είναι εξαιρετικά αντιδημοφιλές».
«Οι πιθανότητες να σταματήσει ο Τραμπ είναι υψηλές, αλλά και οι πιθανότητες να προχωρήσει στο πραξικόπημα παραμένουν. Για μένα, το ποτήρι είναι περισσότερο μισογεμάτο παρά μισοάδειο. Μου αρέσει η φράση του Γκράμσι: “Να είμαστε απαισιόδοξοι στη σκέψη, αλλά αισιόδοξοι στη βούληση”. Πάντα ψάχνω τρόπους να βελτιώσω μια κακή κατάσταση. Τα πράγματα είναι άσχημα, αλλά το παιχνίδι δεν έχει τελειώσει. Κι όσα έγιναν την τελευταία εβδομάδα, παραδόξως, μου δίνουν περισσότερη ελπίδα».
15°
