Μία Ελλάδα χωρίς πλαστικά μιας χρήσης

Η ενσωμάτωση στο ελληνικό νομοθετικό «οπλοστάσιο» της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον έγινε πολύ νωρίτερα από την επιβεβλημένη προθεσμία και αποδεικνύει μια ακόμη φορά την αποφασιστικότητά της κυβέρνησης και προσωπικά του πρωθυπουργού να κινηθεί δυναμικά η χώρα μας στη παγκόσμια μάχη κατα της κλιματικής αλλαγής. Προηγήθηκε η εμβληματική επιλογή για απολιγνιτοποίηση το αργότερο μέχρι το 2028,  επίσης νωρίτερα από τον προβλεπόμενο χρονικό στόχο του  New Green Deal της Ε.Ε. για πλήρη απεξάρτηση των κρατών-μελών της από τα ορυκτά καύσιμα. 

Αυτές οι μέγα-δράσεις μαζί με πλήθος άλλων τολμηρών για τα ελληνικά δεδομένα πρωτοβουλιών συναρθρώνουν το φιλόδοξο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα που ψηφίστηκε από την Βουλή τον Δεκέμβριο του 2019 (πριν κάν συμπληρωθούν έξι μήνες διακυβέρνησης). Τέθηκε αμέσως σε εφαρμογή, όπως γνωρίζουν πολίτες, επιχειρήσεις, τοπική αυτοδιοίκηση και φορείς που αξιοποιούν τα προγράμματα για την βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων,την επιδότηση της ηλεκτροκίνησης, την απόκτηση αδειών για ΑΠΕ, την ανακύκλωση και την διαχείριση των αστικών αποβλήτων.  Κυβερνητική προτεραιότητα και η καταπολέμηση της πλαστικής ρύπανσης που δρομολογείται με τις  ρυθμίσεις του νομοσχεδίου του Υπουργείου Περιβάλλοντος για την απαγόρευση και τον περιορισμό των πλαστικών μιας χρήσης. 

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το 80-85% του συνόλου των θαλάσσιων απορριμμάτων στις παραλίες είναι πλαστικά, από τα οποία τα μισά είναι τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης . Μόνο στην Ελλάδα, καταναλώνουμε ημερησίως ένα εκατομμύριο πλαστικά ποτήρια του καφέ, τουλάχιστον 350 εκατομμύρια πλαστικά ποτήρια και περί τα δύο δισεκατομμύρια πλαστικά μπουκάλια αναψυκτικών και νερών το χρονο.  

Τα προϊόντα αυτά τείνουν να συσσωρεύονται σε μεγάλες ποσότητες στις ακτές, στις κοίτες ποταμών-λιμνών αλλά και στο υδάτινο περιβάλλον (θάλασσα – βυθός) , διασπώνται σε βάθος δεκαετιών σε μικροπλαστικά που ρυπαίνουν το περιβάλλον και εισχωρούν τελικά στην τροφική αλυσίδα και στο πιάτο μας. 

Απο τις 3 Ιουλίου 2021 , λοιπόν, καταργούνται  δέκα κατηγορίες πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης μεταξύ αυτών καλαμάκια, πιάτα, αναδευτήρες ποτών, μαχαιροπήρουνα/κουταλια, περιέκτες τροφίμων και ποτών από φελιζόλ. Και απο τον Ιανουάριο του 2022 περιορίζεται δραστικά η κατανάλωση σε πλαστικά κυπελάκια ροφημάτων και πλαστικούς περιέκτες τροφίμων, με στόχο να μειωθεί η χρήση τους κατα 60% το 2026. Οι λύσεις που προτείνονται για την διαφοροποιήσουμε οι πολίτες τις καταναλωτικές μας συνήθειες  είναι βιώσιμες, ευρέως διαθέσιμες και οικονομικά προσιτές . Συνάμα δίνονται κίνητρα ανακύκλωσης και εξοικονόμησης κόστους σε προϊόντα μιας χρήσης, θεσπίζεται περιβαλλοντική εισφορά η οποία θα εισπράττεται από το Πράσινο Ταμείο και θα αποδίδεται σε Δήμους και Περιφέρειες για δράσεις προστασίας του περιβάλλοντος.

Υπάρχει μέριμνα και για τις επιχειρήσεις που επηρεάζονται αρνητικά από τις αλλαγές . Εκπονούμε Ειδικό Σχέδιο Δράσης για την εφαρμογή της Οδηγίας, πέραν του Νόμου, προκειμένου αξιοποιώντας πόρους του ΕΣΠΑ να  στηριχθεί η μεταστροφή της παραγωγικής διαδικασίας τους. Δίνονται επίσης κίνητρα και για την αύξηση της  ανακύκλωσης :όσο περισσότερο ανακυκλωμένο περιεχόμενο έχουν τα προϊόντα τους τόσο θα μειώνονται οι υποχρεωτικές εισφορές τους στα συστήματα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού στα οποία συμμετέχουν (eco-modulation). 

Όπως επισήμανα και σε προηγούμενο άρθρο που φιλοξένησε η Athens Voice- ένας ιστότοπος με αγωνία για το περιβάλλον- η κυβέρνηση δεν διακατέχεται απο οικο-ευαισθησία για να είναι trendy. Γνωρίζει ότι το οικονομικό μέλλον της χώρας συνδέεται με την βούληση και την ικανότητά της να προστατεύσει το μοναδικό φυσικό της περιβάλλον. Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει αρνητικά τη γεωργία , προκαλεί άνοδο της στάθμης της θάλασσας και δημιουργεί σοβαρή απειλή για τις ακτές και τα νησιά μας.Έχει κατα συνέπεια ιδιαίτερη σημασία η καταπολέμηση της πλαστικής ρύπανσης στην Ελλάδα καθώς διαθέτει μία από τις μεγαλύτερες ακτογραμμές στην Ευρώπη και οι καθαρές ακτές και θάλασσες επηρεάζουν το Τουριστικό Εθνικό Προϊόν, την  Αλιεία και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη της. 

Κλειδί για να αλλάξουμε προς το καλύτερο  τρόπο ζωής είναι η σύμπραξη της κοινωνίας, απαιτείται η συμμετοχή όλων για έναν κοινό σκοπό.  Γι΄αυτό έγινε νωρίτερα η ενσωμάτωση της Οδηγίας , προκειμένου η αγορά και οι πολίτες να γνωρίζουν και να προσαρμοστούν έγκαιρα, μειώνοντας το ρισκο μετάβασης στα νέα δεδομένα. Ήδη από τον περασμένο Μάιο ξεκίνησε η εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών με τίτλο «Ελλάδα Χωρίς Πλαστικά Μίας Χρήσης», η οποία θα συνεχιστεί και μετά την έναρξη εφαρμογής του νεο πλαισίου τον Ιούλιο του 2021.

Μέσα σε 14 μήνες η κυβέρνηση έκανε πολύ περισσότερα από όσα ο ΣΥΡΙΖΑ που ενω επι 4,5 χρόνια μιλούσε για κλιματική αλλαγή και υποσχόταν «πράσινες πολιτικές»- αδράνησε εντελώς. 

Οι συνθήκες έχουν ωριμάσει για τολμηρές και αποτελεσματικές  πολιτικές στα ζητήματα της προστασίας του περιβάλλοντος. Αναγνωρίζεται πια, ότι οι προκλήσεις αυτές πρέπει να αντιμετωπιστούν χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση κι ότι αυτή είναι συνθήκη επιβίωσης όχι μόνο για τη χώρα αλλά και τον πλανήτη συνολικά. 

Το μέλλον ή θα είναι «πράσινο» ή δεν θα υπάρξει.