Ο Νίκος Μηλαπίδης γράφει για τον τρόπο με τον οποίο ο κορωνοϊός μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα για την κλιματική αλλαγή.
Αν ισχύει το ρητό ότι ο καλύτερος τρόπος να προβλέψεις το μέλλον είναι να το διαμορφώσεις, τότε η πανδημία αποτελεί τον καμβά πάνω στο οποίο η ανθρωπότητα οφείλει να σχεδιάσει το μέλλον της, κάνοντας όμως τις επιλογές της στο παρόν.
Η πανδημία στέρησε (και συνεχίζει να στερεί) τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων. Ανέτρεψε τη ζωή εκατομμυρίων. Καθώς όμως ο κύκλος της ζωής συνεχίζεται, αυτή η πρωτοφανής κρίση μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο την ζωή πολλών. Μπορεί να συνεισφέρει σε μια ευρύτερη συνειδητοποίηση σχετικά με την ανάγκη προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και στον επαναπροσδιορισμό του σημείου ισορροπίας ανθρώπινης δραστηριότητας και φύσης.
Η μεταφορά του κορώνοϊού από κάποιο ζώο στον άνθρωπο, με όποιο τρόπο κι αν αυτό συνέβη, σχετίζεται με το σύγχρονο μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης. Οι εκτεταμένες δραστηριότητες εντός των οικοσυστημάτων και η εξάντληση των φυσικών πόρων βλάπτουν κατά τρόπο, ανεπανόρθωτο εντός των ορίων μια ανθρώπινης γενιάς, την ισορροπία στο κλίμα και τη βιοποικιλότητα.
Η υγειονομική κρίση είναι η πιο επείγουσα απειλή που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα σήμερα. Κράτη με διαφορετικές κουλτούρες έδωσαν διαφορετικές απαντήσεις στο πώς μια κοινωνία διαχειρίζεται τα σημαντικά αγαθά της ζωής και της υγείας. Να μην ξεχνάμε όμως ότι η κλιματική αλλαγή είναι η πιο μεγάλη απειλή και η οργανωμένη απάντηση της παγκόσμιας κοινότητας αναζητείται.
Από την εμπειρία κάθε χώρας, κυρίως από τα λάθη και τις αποτυχίες κατά τη διάρκεια της πανδημίας αντλήσαμε χρήσιμα διδάγματα για τη στρατηγική αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Διότι η προστασία του περιβάλλοντος, ως φυσική προέκταση της προστασία της ζωής, και η οικονομική ανάπτυξη είναι κατ’ ουσία, έννοιες συμπληρωματικές. Η κρίση του Covid-19 ακινητοποίησε τις οικονομίες όλου του κόσμου, στέλνοντας το μήνυμα ότι πραγματική οικονομική ανάπτυξη μπορεί να επιτευχθεί μόνο υπό όρους αειφορίας.
Η αισιόδοξη ματιά λέει ότι η πανδημία κατέστησε πιο σαφές σε όλους μας, ότι η αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, είναι ακόμα θέμα επιλογής. Ο άνθρωπος είναι ο αυτουργός αλλά κι εκείνος που θα υποστεί τις συνέπειες. Άρα για να είμαστε ανθεκτικοί και βιώσιμοι δεν αρκεί απλά να αντιδρούμε σε μια κρίση. Δεν αντέχουμε να «ανοιγοκλείνουμε» την οικονομία και την κοινωνία. Είναι προτιμότερο να σχεδιάζουμε έγκαιρα, αποτελεσματικές πολιτικές με βάση την αβεβαιότητα.
Η επαναφορά της επιστήμης και των ειδικών στην δημόσια σφαίρα και στην συνείδηση των πολιτών είναι μια θετική εξέλιξη. Η επιστήμη άλλωστε, είναι η καλύτερη δυνατή μέθοδο που έχουμε για να καταλάβουμε τον κόσμο.
Η γρήγορη προσαρμογή στον (αναγκαστικά) νέο τρόπο ζωής έδειξε ότι όταν θέλουμε κάτι, μπορούμε να το πετύχουμε συλλογικά, ως κοινωνίες και ως χώρες. Δεν μπορούμε όμως να σταματήσουμε ούτε την πανδημία, πολλώ δε μάλλον την κλιματική αλλαγή χωρίς ανταλλαγή πληροφοριών, ανάληψη δεσμεύσεων και τήρηση πρωτοκόλλων και νόμων προσαρμοσμένων στις εθνικές ιδιαιτερότητες.
Καμία χώρα δεν μπορεί μόνη της να αντιμετωπίσει τις μεγάλες προκλήσεις. Αντιθέτως το όφελος της διεθνούς συνεργασίας πολλαπλασιάζεται, όταν ενσωματώνεται σε μια παγκόσμια στρατηγική.
Ασφαλώς είναι άλλη η άμεση απειλή κατά της ζωής κι άλλο η υπερθέρμανση του πλανήτη. Σε καθημερινή βάση ο μέσος πολίτης δεν παρατηρεί το κλίμα. Σίγουρα όμως παρατηρεί τον καιρό. Τα πρωτοφανή κύματα καύσωνα, τις έντονες βροχοπτώσεις και τις μεγάλες περιόδους ξηρασίας. Η κλιματική αλλαγή δεν είναι κάτι αφηρημένο και αβέβαιο. Θα καθορίσει την ευημερία των σημερινών εφήβων. Θα πλήξει, όπως και η πανδημία, κυρίως τα πιο ευάλωτα και μειονεκτικά τμήματα του πληθυσμού, τα τμήματα του κοινωνικού και οικονομικού περιθωρίου σε περιφέρειες ή μεγαλουπόλεις δημιουργώντας νέα πιεστικά μεταναστευτικά ρεύματα. Στην ουσία, η κλιματική αλλαγή όπως και η πανδημία βαθαίνει τις ανισότητες, αφού πλήττονται κυρίως εκείνοι που ευθύνονται το λιγότερο.
Σύμφωνα με έρευνα του εθνικού κέντρου περιβάλλοντος και αειφόρου ανάπτυξης (ΕΚΠΑΑ) 8.500 θάνατοι θα μπορούσαν να προληφθούν ετησίως στην Ελλάδα, εάν μειώνονταν οι συγκεντρώσεις ατμοσφαιρικής ρύπανσης και οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Αν η Ελλάδα είχε 8.500 χιλιάδες θανάτους από την πανδημία, κανείς δεν θα μιλούσε για επιτυχία. Το «πρασίνισμα» της οικονομίας μας λοιπόν, είναι όρος επιβίωσης.
Ποτέ η τεχνολογική πρόοδος και η άνοδος του βιοτικού επιπέδου δεν γνώρισαν τόσο ραγδαία εξέλιξη. Ποτέ όμως στο παρελθόν τα πράγματα δεν ήταν τόσο άσχημα. Ένα πιο δίκαιο, πιο πράσινο και πιο καθαρό μέλλον απαιτεί παγκόσμια συμφωνία σήμερα
16°
