Η ομάδα Plan BEE παρουσιάζει την παράσταση «SuperWoman» στο θέατρο Faust και οι πρωταγωνίστριες, Έλλη Δαδήρα, Λήδα Σάμιτα, Μαριλίζα Χρονέα απαντούν σε όλα.
Τρεις ηρωίδες, μέσα από ένα κολλάζ εικόνων, με παιγνιώδη διάθεση, φωτίζουν τις μάχες και τις αντιφάσεις της σύγχρονης γυναίκας. Μια σκηνική σύνθεση με στοιχεία θεάτρου της επινόησης και ζωντανή μουσική που βασίζεται σε ερωτηματολόγια σύγχρονων γυναικών, κείμενα-αφηγήσεις γυναικών του προηγούμενου αιώνα, καθώς και εικόνες-σκηνές από τη δραματουργία της δεκαετίας του 1980 και μετά. Μια γυναικεία φιγούρα από το παρελθόν, η πρώτη Ελληνίδα φεμινίστρια, η Καλλιρρόη Παρρέν, διατρέχει τις ιστορίες και τις αφηγήσεις και παραθέτει τις δικές της απόψεις για την ιδεατή γυναίκα. Τι θα έλεγε άραγε η Παρρέν εάν μπορούσε να δει τη σημερινή γυναίκα; Οι ρόλοι είναι πολλοί κι εναλλασσόμενοι με γρήγορους ρυθμούς, σαν καρέ από κόμικ. Ρωτήσαμε τις 3 πρωταγωνίστριες να μας μιλήσουν για το έργο που δοκιμάζει να ρίξει φως με χιουμοριστική διάθεση σε διαφορετικές γυναίκες-ηρωίδες, ή σε διαφορετικές πτυχές της γυναικείας ιδιοσυγκρασίας: της εργαζόμενης, της καριερίστας, της νοικοκυράς, της ερωμένης, του εμμονικού καταναλωτικού πλάσματος, της νεαρής μητέρας, του ερωτικού πλάσματος.
Είναι η σύγχρονη Ελληνίδα μια «SuperWoman»;
Έλλη Δαδήρα: Η σύγχρονη Ελληνίδα είναι όντως μια Super Woman, ίσως και λίγο περισσότερο από τις άλλες γυναίκες (του δυτικού κόσμου τουλάχιστον). Οι Ελληνίδες, ως χειραφετημένες γυναίκες, καλούνται να παίξουν όλους τους πιθανούς ρόλους που απαιτεί πλέον η κοινωνία. Η γυναίκα μοντέλο, ερωμένη, όμορφη, σέξι, διαρκώς περιποιημένη, αθλητική, ατσάκιστη, χωρίς ηλικία. Η γυναίκα σύζυγος και μάνα, που φροντίζει όλα όσα χρειάζεται στην οικογένεια, με ατέλειωτες καθημερινές αποφάσεις και δράσεις, από το πότε έχουν δραστηριότητες τα παιδιά της μέχρι τα οικονομικά του σπιτιού και όλα τα ενδιάμεσα. Η γυναίκα εργαζόμενη, η οποία καλείται να είναι αποδοτική και ανταγωνιστική παρά την κούρασή της από όλα τα υπόλοιπα που υποχρεούται να κάνει. Η διαφορά στην ελληνική πραγματικότητα κατά τη γνώμη μου είναι πως η γυναίκα δεν έχει ακριβώς το πλεονέκτημα της «επιλογής» των ρόλων που την εκφράζουν περισσότερο ως άνθρωπο. Δηλαδή η ελληνική κοινωνία δε «συγχωρεί» μια γυναίκα, αν επιλέξει σήμερα να είναι μόνο εργαζόμενη ή μόνο νοικοκυρά, ή μόνο γυναίκα. Απαιτείται από εκείνη, σαν μια άτυπη συμφωνία, να μπορεί να τα συνδυάσει όλα μαζί, αλλιώς κατακρίνεται. Αυτό φυσικά έχει ως αποτέλεσμα να βρίσκεται σε μόνιμο άγχος για το τι προλαβαίνει, ποια είναι και τι θέλει τελικά από τη ζωή της. Θεωρώ ότι οι υπόλοιπες δυτικές κοινωνίες δεν έχουν πια την ίδια απαίτηση από τη γυναίκα και της αφήνουν περισσότερα περιθώρια επιλογής για τη ζωή της. Σαφώς τεράστιο ρόλο σε όλα αυτά παίζει πλέον και η οικονομική κρίση που αναγκάζει τους πάντες, άντρες και γυναίκες, να κάνουν και ορισμένες επιλογές που ενδεχομένως δεν θα έκαναν κάτω από καλύτερες οικονομικές συνθήκες.
Λήδα Σάμιτα: Ναι, είναι σουπερ ηρωίδα αλλά και κωμικό καρτούν ώρες ώρες, όπως και ο σύγχρονος άντρας τείνει προς αυτή την κατεύθυνση για διαφορετικούς λόγους. Είτε είναι στα πλαίσια αυξημένων επαγγελματικών υποχρεώσεων ή εξασφάλισης βιοπορισμού, είτε ακροβατεί καθημερινά ανάμεσα σε ρόλους επαγγελματικούς και φροντίδας όλων των μελών της οικογένειάς της, η σύγχρονη γυναίκα φαίνεται (μέσα από τα ερωτηματολόγια που κλήθηκε να συμπληρώσει για την παράσταση SuperWoman) ότι έχει αποδεχθεί να πρωταγωνιστεί σε ένα σωρό αντικρουόμενους και αγχωτικούς ρόλους καθημερινά, θεωρώντας ότι αυτό είναι το πρότζεκτ ζωής που οφείλει να φέρει σε πέρας. Έτσι σε μια μεταφεμινιστική εποχή η γυναίκα τα κάνει όλα και συμφέρει, θεωρώντας το η ίδια δεδομένο και αυτονόητο. Ένα από τα ερωτήματα που θέλαμε να θέσουμε μέσα από το έργο είναι, μήπως τελικά ο σύγχρονος «φεμινισμός» έγκειται στο να βρει η γυναίκα το χαμένο της χρόνο και χώρο ώστε να γνωρίσει τον εαυτό της και να αποποιηθεί ό,τι δεν της ταιριάζει.
Μαριλίζα Χρονέα: Όχι μόνο η σύγχρονη Ελληνίδα αλλά και ο άντρας, αυτή την εποχή της κρίσης, καλούνται να δρουν στην καθημερινότητά τους ως super ήρωες, γιατί έχουν να συγκεράσουν πλήθος διαφορετικών ζητούμενων και απαιτήσεων, τα οποία, περνώντας από το αναγκαστικό και επιτακτικό φίλτρο της βιοπάλης, του βιοπορισμού και ακόμα της ανάγκης της ψυχικής ή ψυχολογικής επιβίωσης σε έναν αιωρούμενο κόσμο, ενδόμυχα στον καθένα ανάγονται σε θέματα ταυτότητας, επιθυμιών, πίστης στον εαυτό ή στο μέλλον, αμφισβήτησης κοινωνικών ρόλων και σταθερών, αμφισβήτησης κοινωνικών αλλά και προσωπικών θεσμών και δεσμών. Μέσα σε αυτή τη συγκρουσιακή διαδικασία καλούνται, άντρες και γυναίκες, να εμφανίζονται αλώβητοι, παραγωγικοί, συγκροτημένοι, αποτελεσματικοί, δυνατοί. Στην παράσταση εστιάζουμε σε όλο αυτό από την πλευρά της γυναίκας, επειδή συμβαίνει να είμαστε γυναίκες και επειδή, παρακολουθώντας την ιστορική διαδρομή των γυναικείων ρόλων και διεκδικήσεων από τις αρχές του 20ου αιώνα ως σήμερα, είδαμε ότι, σε αντίθεση με τον άντρα, στις γυναίκες εμφανίζονται βίαια και αντιστικτικά οι αντιφάσεις των κοινωνικών αλλά και προσωπικών στερεοτύπων και ρόλων. Στη γυναίκα οι περιορισμοί ανέκαθεν εμφανίζονταν επιβαλλόμενοι απέξω, καθώς ζούμε σε μια πατριαρχική κοινωνία (με ελάχιστες, εθνολογικού ενδιαφέροντος, εξαιρέσεις στον παγκόσμιο χάρτη) ήδη από το τέλος των προϊστορικών χρόνων, από όταν λατρευόταν η γυναίκα ως Θεά-Φύση-Μητέρα-Γη. Το θέμα είναι ότι τα στερεότυπα στον κόσμο της γυναίκας δεν έρχονται να επιβληθούν από τον άντρα μόνο, αλλά και από τις ίδιες τις γυναίκες, ως δέσμιες των κοινωνικών τους παγιωμένων πεποιθήσεων. Και όσες γυναίκες τολμούν μια πιο ρηξικέλευθη προσέγγιση, στιγματίζονται ή εμποδίζονται. Από μια άποψη, εμείς οι ίδιες οι γυναίκες-ηθοποιοί της παράστασης, που είμαστε ταυτόχρονα ενεργές επαγγελματίες, σύντροφοι, μητέρες και νοικοκυρές, τοποθετούμενες σ' αυτό τον κόσμο, δρούμε από σκηνής ως SuperWomen.
Ποια στοιχεία δικά σας βρήκατε στην ηρωίδα που υποδύεστε;
Έλλη Δαδήρα: Αρχικά να επισημάνω ότι καμία από τις τρεις μας δεν υποδύεται κάποια συγκεκριμένη ηρωίδα. Οι ρόλοι είναι πολλοί κι εναλλασσόμενοι με γρήγορους ρυθμούς, σαν καρέ από κόμικ. Σε κάθε καρέ βέβαια υπήρχαν στοιχεία ταύτισης, άλλοτε λιγότερα άλλοτε περισσότερα. Για παράδειγμα έχω υπάρξει μια γυναίκα που δουλεύει ακατάπαυστα και που αυτό τη δεδομένη χρονική στιγμή μοιάζει ο μοναδικός στόχος και η μοναδική πηγή ευτυχίας μου. Έχω υπάρξει εκείνη που τρέχει να προλάβει εκατό πράγματα κάνοντάς τα ταυτόχρονα και την ίδια στιγμή να αναρωτιέμαι γιατί στο καλό τα κάνω όλα αυτά και αν τελικά με κάνουν ευτυχισμένη. Σε άλλη φάση της ζωής μου έχω υπάρξει ακόμα κι εκείνη που κάθεται σπίτι και τακτοποιεί όλη μέρα μαξιλάρια στον καναπέ γιατί δεν έχει κάτι άλλο να κάνει! Πάντως ο κοινός παρανομαστής όλων αυτών είναι το κατά πόσον οι επιλογές της γυναίκας είναι τελικά δικές της ή είναι μπολιασμένες μέχρι το κόκκαλο από την κοινωνία. Ίσως για αυτό της προκαλούν μια κάποια αμφισβήτηση, μια ενδόμυχη αμφιβολία για το αν είναι πραγματικά χαρούμενη. Με αυτό πιστεύω ότι ταυτιζόμαστε οι περισσότερες γυναίκες.
Λήδα Σάμιτα: Μέσα από ένα καταιγισμό εικόνων το έργο μας δοκιμάζει να ρίξει φως με μια χιουμοριστική διάθεση σε διαφορετικές γυναίκες-ηρωίδες ή σωστότερα σε διαφορετικές πτυχές της γυναικείας ιδιοσυγκρασίας μέσα από κάποιους ρόλους που βιώνουμε όλες: της εργαζόμενης, της καριερίστας, της νοικοκυράς, της ερωμένης, του εμμονικού καταναλωτικού πλάσματος, της νεαρής μητέρας, του ερωτικού πλάσματος που είναι εν τέλει η κάθε μια από μας. Επειδή αρχικά στις πρόβες μας δουλέψαμε αρκετά αυτοσχεδιαστικά μέσα από την εικόνα και την κίνηση, αντλήσαμε στοιχεία από τη δική μας προσωπικότητα και επιλέξαμε ή και γράψαμε κείμενα που ταιριάζουν σε μας, επομένως κατά μια έννοια η διαδικασία ήταν αντίστροφη. Στοιχεία από τις γυναίκες που υποδύομαι που πιθανόν να με χαρακτήριζαν είναι υποθέτω η αφέλεια, η παρορμητικότητα, η τάση να κάνω πολλά πράγματα ταυτόχρονα, αλλά παράλληλα και η διατήρηση μιας αισιοδοξίας για την εσωτερική δύναμη της γυναικείας φύσης.
Μαριλίζα Χρονέα: Η δραματουργική σύνθεση της παράστασης στήθηκε πάνω σε δικές μες ανάγκες, μέσα απότακείμενα με τα οποία συνομιλήσαμε. Έτσι, περισσότερο, δεν βρήκαμε αλλά τοποθετήσαμε δικά μας στοιχεία στις ηρωίδες. Αυτά που ήρθαν και μας συνάντησαν ήταν στοιχεία των ηρωίδων που δεν ήταν οικεία στην αρχή. Ξεχωρίζω: Το φόβο και την επίγνωση της φθοράς, που είναι τόσο κομβική για τη γυναικεία ψυχοσύνθεση. Τη δυνατότητα αυτοκαθορισμού του ανθρώπου που θέλει να οδηγήσει τον εαυτό του με βάση την επιθυμία του. Ένας τέτοιος άνθρωπος μπορεί να οδηγήσει και τους γύρω του προς το καλύτερο.
Μια συζήτηση για το έργο «Ολική Άμεση Συλλογική Επικείμενη Επίγεια Σωτηρία», τις υπαρξιακές και κοινωνικές αφετηρίες που τροφοδοτούν το καλλιτεχνικό του όραμα, το θέατρο και την κοινωνία
Εκατό χιλιάδες ευρώ τώρα ή ένα εκατομμύριο σε δέκα χρόνια; Εσύ τι θα επέλεγες; Πόσο κοστίζουν οι αρχές μας; Μπορεί μια απλή ερώτηση να διαλύσει μια σχέση;
Το αλληγορικό παραμύθι του βραβευμένου Γιάννη Ξανθούλη είναι ένας ύμνος για την αγάπη, την ισότητα, την ελευθερία, τη διαφορετικότητα και τον σεβασμό στο περιβάλλον.
13°
