Θεολογική και Χημική Επισκόπηση της Ανάστασης του Λαζάρου και του Χριστού σύμφωνα με το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο: Το έργο των Μαυρομούστακου - Δεσπότη (εκδ. ΕΚΠΑ)
του Γ. Ν. Φίλια
Χαιρετίζω με μεγάλη χαρά το πόνημα των κ.κ. Θ. Μαυρομούστακου και Σ. Δεσπότη, το οποίο φέρει τίτλο «Θεολογική και Χημική Επισκόπηση της Ανάστασης του Λαζάρου και του Χριστού σύμφωνα με το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο» (εκδόσεις ΕΚΠΑ).
Το έργο αυτό βασίζεται στα ποιητικότητα, συμβολικότατα και Θεολογικότατα κείμενα του τέταρτου Ευαγγελιστή και κατά την Ορθόδοξο Πίστη μας Ευαγγελιστού Ιωάννη τα οποία εστιάζουν στις δύο Αναστάσεις του Λαζάρου και Χριστού.
Οι συγγραφείς εύλογα θεωρούν ότι τα κείμενα στα οποία περιγράφονται ο βίος και το σωτήριο έργο του Χριστού στο Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο είναι πραγματικά και όχι μυθώδη. Γι’ αυτό τα επεξεργάζονται όπως εύστοχα αναφέρουν ως να είναι Αρχαιοελληνικά κείμενα αναφέροντας ως παράδειγμα την Ιστορία των Πελοποννησιακών Πολέμων, την οποία συνέγραψε ο Θουκιδίδης.
Από τα κείμενα αντλείται η σημειολογία των αριθμών η οποία στις μέρες μας έπαυσε να ενδιαφέρει τους ανθρώπους μιας και ζούμε σε μια εποχή των Θετικών Επιστημών. Στην εποχή όμως του Χριστού, οι άνθρωποι συνεννοούνταν και καταλάβαιναν τη συμβολική των αριθμών. Γενικά όλα τα Αγιογραφικά κείμενα χαρακτηρίζονται από πολυεπιπεδότητα ερμηνείας επειδή προσδίδουν μια πνευματική ευωχία και ψυχική ανάταση. Ο βαθμός αυτός της πνευματικής ευωχίας και ψυχικής ανάτασης κατά τους Άγιους Πατέρες μας είναι συνάρτηση της Αγιοπνευματικής κατάρτισης και βαθμού χάριτος.
Τα κείμενα των δύο Αναστάσεων επιτρέπουν και την είσοδο της Χημείας. Αποτελεί ευχάριστη έκπληξη το γεγονός ότι το «όζει» της Μάρθας και το τετραήμερον του Λαζάρου ερμηνεύεται με ένα κλάδο της Χημείας η οποία ονομάζεται Θανατοχημεία. Η Ανάσταση του Λαζάρου είναι καθοριστικό γεγονός και αναφέρεται ως έβδομο «σημείον», δηλαδή υπερφυσική πράξη. Το έβδομο συμβολίζει το τέλειον και πλήρες. Είναι το μόνο θαύμα που κατά τον Επίσκοπο Ικονίου Αμφιλόχιο δεν θα αμφισβητηθεί. Οι παρόντες Ιουδαίοι που ήρθαν στην κηδεία του Λαζάρου και εβίωσαν την Ανάσταση του είναι πολλοί. Γι’ αυτό θα αποτελέσουν κύρια τον λαό που θα προβεί στην προϋπάντηση του Χριστού και θα καταστήσει την είσοδο του στα Ιεροσόλυμα για να γιορτάσει το Πάσχα θριαμβευτική. Τη δόξα του Σταυρού και της Ανάστασης θα την εκφράσει με τη χρήση κλαδιών βαΐων, σύμβολα νίκης κατά του Θανάτου.
Το δεύτερο θέμα που διαπραγματεύονται οι συγγραφείς είναι το κορυφαίο γεγονός της Χριστιανοσύνης, την Ανάσταση του Χριστού. Χωρίς την Ανάσταση του Χριστού η πίστη μας δεν θα ήταν «καινή» αλλά «κενή». Κι εδώ η Χημεία εμφανίζεται ως αρωγός στην εξήγηση του γεγονότος της Ανάστασης. Η Φυσικοχημεία απαιτεί τεράστιες φυσικοχημικές δυνάμεις να αναπτύσσονται μεταξύ του νεκρικού σαβάνου, του σώματος και της αλόης και σμύρνης. Τα μυρωδικά περιέχουν πληθώρα ουσιών οι οποίες συγκροτούν το σώμα και τα σεντόνια ισχυρά συνδεδεμένα. Οι μαθητές, Πέτρος, και ο άλλος, πιθανότατα ο Ιωάννης, βλέπουν τα οθόνια κείμενα μόνα και άθικτα και επίστευσαν. Κατανόησαν ότι δεν κλάπηκε το σώμα και σήμερα το επιβεβαιώνουμε με τις γνώσεις μας στη Φυσικοχημεία.
Εν κατακλείδι, εντυπωσιακά η συνέργεια της Χημικής Επιστήμης και της Θεολογίας επεξηγούν τα δύο αυτά Μέγιστα Γεγονότα της Ορθόδοξης Πίστης μας. Γι’ αυτό εύχομαι ολόψυχα στους συναδέλφους το έργο τους να διαβασθεί με εμβρίθεια και να παρουσιάσει ευρεία απήχηση. Είναι πιστεύω ένα έργο σύζευγμα Επιστήμης και Θεολογίας που αξίζει τον κόπο να διερευνηθεί και μελετηθεί. Είναι καρπός πολύχρονης μελέτης των συναδέλφων με δύο διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα που όμως συζεύχθηκαν εκπληκτικά σε ένα πόνημα με ένα συγκεκριμένο στόχο. Καταδεικνύουν ότι η Πίστη και η Επιστήμη μπορούν να είναι αλληλέγγυα και να οδηγούν στο ίδιο αποτέλεσμα.
* Γ. Ν. Φίλιας είναι καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Θρησκειολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού. Πανεπιστημίου Αθηνών.
Θ. Μαυρομούστακος, Σ. Δεσπότης: «Θεολογική και Χημική Επισκόπηση της Ανάστασης του Λαζάρου και του Χριστού σύμφωνα με το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο» εκδ. ΕΚΠΑ
11°
