Δημόσια Βιβλιοθήκη Βέροιας: Δράσεις δέκα χρόνια μετά το βραβείο

Στις 12 Αυγούστου του 2010, το Ίδρυμα Bill & Melinda Gates απένειμε στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας, το βραβείο «Πρόσβαση στη Γνώση», για τη δημιουργική χρήση των υπηρεσιών πληροφόρησης και τεχνολογίας, για την ικανοποίηση των οικονομικών, εκπαιδευτικών και πολιτιστικών αναγκών περισσοτέρων από 180.000 ανθρώπων. Μαζί με αυτό, η βιβλιοθήκη – πρότυπο για το πλούσιο περιεχόμενο και την καινοτομία έλαβε ως επιβράβευση το ποσό του 1 εκατ. δολαρίων.

«Ήταν ένας ανοιχτός διαγωνισμός που άρχισε το 2000 και ολοκληρώθηκε το 2015. Δεκαπέντε οργανισμοί στη διάρκεια αυτής της δεκαπενταετίας, έλαβαν αυτό το βραβείο - αναγνώριση της προσπάθειάς τους να βελτιώσουν την πρόσβαση των πολιτών στη μάθηση και την πληροφορία. Ιστορικά σε αυτό το διαγωνισμό, τρεις βιβλιοθήκες από την Ευρώπη παρέλαβαν το βραβείο. Η πρώτη ήταν η Δημοτική Βιβλιοθήκη του Ελσίνκι το 2000, μετά η Βιβλιοθήκη του Ώρχους της Δανίας το 2004 και η τρίτη η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας, η οποία ήταν και παρέμεινε η μικρότερη βιβλιοθήκη στον κόσμο που τιμήθηκε με αυτό το βραβείο, επειδή ο διαγωνισμός ολοκληρώθηκε το 2015. Η μικρότερη από άποψη όγκου. Από άποψη καινοτομίας, δημιουργικότητας και υπηρεσιών, συγκρίνεται με τις μεγαλύτερες αλλά από άποψη μεγέθους ήταν η μικρότερη στον κόσμο», λέει στην Athens Voice ο Γιάννης Τροχόπουλος, Διευθυντής Ελληνικών Προγραμμάτων του Οργανισμού Heritage Management και μέλος του Δ.Σ. της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Βέροιας.

Η διάκριση από το εξωτερικό είχε σπουδαία σημασία για το ανθρώπινο δυναμικό της Βιβλιοθήκης και τους κατοίκους της Βέροιας. «Σήμαινε δικαίωση της συνεργασίας των ανθρώπων και της Βιβλιοθήκης για την πρόσβαση στη γνώση, τον τρόπο που μπορεί μια βιβλιοθήκη να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής των ανθρώπων αλλά και πώς οι άνθρωποι σε ένα περιβάλλον, ανταποκρίνονται/συνδέονται με τις υπηρεσίες που προσφέρει αυτή η βιβλιοθήκη. Σύμφωνα με την απόφαση της επιτροπής αλλά και του Ιδρύματος, παρέλαβε αυτό το βραβείο κυρίως για τη δημιουργική χρήση των τεχνολογιών στην ανάπτυξη υπηρεσιών και για την επιμονή και την προσπάθεια να προσφέρει όλες τις υπηρεσίες της, σε απομακρυσμένες περιοχές, της ευρύτερης περιοχής. Αυτό παραμένει ως ερώτημα και στη σημερινή εποχή για πολλές βιβλιοθήκες, για τον τρόπο που μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες», εξηγεί ο Γ. Τροχόπουλος.

Δέκα χρόνια μετά το βραβείο: Συζητάμε για το Μέλλον

Δέκα χρόνια αργότερα με αφορμή αυτή τη σημαντική βράβευση, η Βιβλιοθήκη συζητάει για το μέλλον με μια σειρά από διαδικτυακές δράσεις με ελεύθερη πρόσβαση, που θα πραγματοποιηθούν τον Νοέμβριο και Δεκέμβριο 2020. Η έναρξη των εκδηλώσεων θα γίνει το τριήμερο 12-14 Νοεμβρίου 2020, με δέκα online συναντήσεις στις οποίες θα συμμετάσχουν 50 καταξιωμένοι ομιλητές, προερχόμενοι από διαφορετικούς επαγγελματικούς κλάδους. «Έχουμε επιλέξει δέκα διαφορετικές θεματικές ενότητες που σε μεγάλο βαθμό εμπλέκουν την κοινωνία της Βέροιας. Θα μιλήσουμε για την Οικονομία, την Αρχιτεκτονική, τον Οίνο, την Τεχνολογία, την Επιστήμη, την Ιστορία, την Εκπαίδευση, τη Μουσική, τη Λογοτεχνία και την Επικαιρότητα. Οι περισσότεροι ομιλητές κατάγονται από τη Βέροια, ζουν ή έχουν περάσει από αυτή και είναι φίλοι της Βιβλιοθήκης», εξηγεί η Ασπασία Τασιοπούλου, υπεύθυνη επικοινωνίας της Βιβλιοθήκης Βέροιας.

Μερικά από τα ονόματα που θα συμμετάσχουν στις συζητήσεις είναι η συγγραφέας και δημοσιογράφος Αγλαΐα Κρεμέζη, ο οινοποιός και τέως δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, ο φυσικός και ερευνητής στο «Δημόκριτος» Δρ. Βασίλης Κωνσταντούδης, ο φυσικός και ερευνητής στο MIT, Δρ. Ερωτόκριτος Κατσαβουνίδης κ.α. Οι συζητήσεις θα διεξαχθούν μέσα από την πλατφόρμα Zoom και θα μεταδοθούν στο κανάλι της Βιβλιοθήκης στο Youtube. 

Παράλληλα με τις συζητήσεις, οι συντελεστές της διοργάνωσης εγκαινιάζουν και μια σειρά από podcasts με τίτλο «Οι άνθρωποι της πόλης στο προσκήνιο» και πρωταγωνιστές, ανθρώπους που συνδέονται στενά με τη Βέροια. «Διαμορφώσαμε για τα δέκα πρώτα podcasts, μια ωραία ομάδα ανθρώπων: από τον διάσημο χειρουργό Δρ. Ιωάννη Αβραμίδη μέχρι τον επιχειρηματία Αργύρη Μπορντένα και τον κτηνοτρόφο Τάκη Ζαρκάδα που θα μας μιλήσει για κάτι ξεχωριστό. Αυτές οι συνεντεύξεις θα ανακοινώνονται σταδιακά. Θέλουμε να περάσουμε ένα αισιόδοξο μήνυμα στον κόσμο: ότι η δύναμη της γνώσης είναι πολύ μεγάλη και μόνο με τη γνώση θα πετύχουμε πράγματα, θα γίνουμε καλύτεροι και θα ξεπεράσουμε όλες τις δυσκολίες», λέει η Α. Τασιοπούλου. 

Μέρος των δράσεων, αποτελούν οι κινητές βιβλιοθήκες, των οποίων πολύτιμη βοήθεια έχει δώσει το Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού & Πολιτιστικού Έργου – ΚΙΚΠΕ, καθώς και το κάλεσμα σε φωτογράφους και ζωγράφους της Βέροιας, οι οποίοι θα αποτυπώσουν μέσα από τα έργα τους, την πόλη. «Θέλουμε να κάνουμε μια εικαστική, εικονική έκθεση για να αναδείξουμε τους ανθρώπους μιας μικρής επαρχιακής πόλης. Να τους δώσουμε μια διέξοδο να εκφραστούν δημιουργικά αυτή τη δύσκολη περίοδο».

«Πηγή είναι ο Λόγος – Αναζητώντας την Αόρατη Πόλη»

Στις 15 Νοεμβρίου 2020, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσουν το ντοκιμαντέρ «Πηγή είναι ο Λόγος – Αναζητώντας την Αόρατη Πόλη», σε σκηνοθεσία και κείμενα του Γιάννη Καισαρίδη, κάμερα-μοντάζ του Άγγελου Ζορμπά και μουσική του Σούλη Λιάκου. Στην ταινία συμμετέχουν τα μέλη της κοινότητας «Κυριώτισσας Ουτοπία». «Η Βιβλιοθήκη διεισδύει σε όλα τα κοινωνικά στρώματα, άρα έχει και μια επαφή με το πιο δημιουργικό κομμάτι που σίγουρα υπάρχει σε κάθε πόλη. Το ντοκιμαντέρ είναι μια παραγωγή της ομάδας Κυριώτισσας Ουτοπία που συνδέεται με μια παλιά περιοχή της Βέροιας η οποία τυχαίνει να είναι η περιοχή με τα παραδοσιακά σπίτια. Είναι η διατηρητέα περιοχή της Κυριώτισσας. Η ταινία περιλαμβάνει δέκα σημεία-διαδρομές μέσα στην πόλη που δίνουν στους κατοίκους αλλά και στους επισκέπτες, στοιχεία για την ταυτότητα της Βέροιας. Και καταλήγει στη Βιβλιοθήκη σαν ένα κομβικό σημείο αυτής της διαφορετικής ταυτότητας μιας πόλης», λέει ο Γ. Τροχόπουλος.

Υπαίθριο Αναγνωστήριο

Το Υπαίθριο Αναγνωστήριο, μια από τις δράσεις που εντάσσονται στο πρόγραμμα συζητήσεων για το μέλλον, δέκα χρόνια μετά τη βράβευση της Βιβλιοθήκης, έρχεται να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες που έφερε η πανδημία και περιορίζουν τη φυσική παρουσία σε κλειστούς χώρους. «Το αναγνωστήριο κατασκευάζεται και θα ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο.  Επιθυμούμε να δώσουμε στους ανθρώπους την αίσθηση της ασφάλειας στην εποχή της πανδημίας. Την ασφάλεια ότι μπορούν να έρχονται και να εργάζονται ή να μελετούν σε έναν χώρο καθαρό, ανοιχτό. Η χώρα μας ευτυχώς προσφέρεται γι’αυτό λόγω της ηλιοφάνειας, οπότε τους περισσότερους μήνες το αναγνωστήριο θα είναι διαθέσιμο», λέει η Α. Τασιοπούλου.

«Η δυνατότητα της Βιβλιοθήκης να ανταποκρίνεται άμεσα στις ανάγκες που δημιουργούνται (η δημιουργία του υπαίθριου αναγνωστηρίου ολοκληρώνει την ανακαίνιση του κτιρίου και μάλιστα γίνεται με ιδιωτικούς πόρους, με χορηγία) δείχνει πραγματικά το πώς μια βιβλιοθήκη -όταν συνδέεται με τις ανάγκες των κατοίκων της περιοχής και όταν μπορεί να αντιληφθεί τις αλλαγές που γίνονται στην κοινωνία- μπορεί να αποτελέσει συστατικό στοιχείο του κοινωνικού ιστού κι άρα να βοηθήσει στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής», συμπληρώνει ο Γ. Τροχόπουλος.

Η ανταπόκριση της τοπικής κοινότητας

Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας ιδρύθηκε το 1953. Έχει μεγάλη παράδοση στην τεχνολογία, καθώς αποτέλεσε την πρώτη βιβλιοθήκη που απέκτησε τη δική της ιστοσελίδα το 1998 και έκτοτε οι ποικίλες ψηφιακές υπηρεσίες είναι διαθέσιμες για κάθε επισκέπτη του κτιρίου. Επιπλέον, η Βιβλιοθήκη διαθέτει την Medusa, το ψηφιακό αποθετήριο ανοιχτής πρόσβασης με συλλογές βιβλίων, εφημερίδων, περιοδικών, καρτ-ποστάλ, βίντεο και φωτογραφιών, σε μια εύκολη πλοήγηση.  

«Από την ίδρυσή της, η Βιβλιοθήκη είχε πολύ καλούς ανθρώπους. Η συμβολή του –επί 26 χρόνια διευθυντή της βιβλιοθήκης– κ. Τροχόπουλου, ήταν πολύ σημαντική. Ανέδειξε τη βιβλιοθήκη, την συμπεριέλαβε σε ευρωπαϊκά προγράμματα, ήταν εκείνος που έφερε το βραβείο. Όλα αυτά ήταν αποτέλεσμα δουλειάς πολλών χρόνων. Το βραβείο ήρθε το 2010, όμως η Βιβλιοθήκη ήταν ήδη αγαπητή στον κόσμο», λέει η Α. Τασιοπούλου.

Σύμφωνα με την κυρία Τασιοπούλου, σήμερα στη Βιβλιοθήκη υπάρχουν περισσότερα από 35.000 μέλη. «Τα νούμερα είναι εξωπραγματικά. Την Παρασκευή, μια ημέρα πριν από το lockdown, αφού ανακοινώθηκε ότι κλείνουν όλες οι υπηρεσίες, ο κόσμος ήρθε στη Βιβλιοθήκη και δανείσαμε 1.152 βιβλία. Φανταστείτε αυτό το νούμερο για μια επαρχιακή πόλη. Σύμφωνα με τα στατιστικά μας, περίπου το 60% της πόλης έχει περάσει έστω και μια φορά από τη Βιβλιοθήκη για να βγάλει κάρτα. Υπάρχουν άνθρωποι που θα έρθουν μια φορά το χρόνο, άλλοι δυο φορές, υπάρχουν όμως και πολλοί άνθρωποι που έρχονται κάθε εβδομάδα. Έπειτα, είναι εκείνοι που δανείζονται το χρόνο 52 βιβλία, ένα βιβλίο την εβδομάδα. Κι αυτοί είναι πάνω από 500. Επειδή η Βέροια δεν έχει Πανεπιστημιακή Σχολή, το μεγαλύτερο μέρος των αναγνωστών μας είναι, εκτός από μητέρες με παιδιά και γυναίκες κυρίως, τα τελευταία χρόνια και πολλοί μεταπτυχιακοί φοιτητές. Έχουμε καταφέρει να εξασφαλίσουμε κονδύλια μέσω χορηγιών κυρίως και εμπλουτίζουμε κάθε χρόνο τη συλλογή μας με πολλά νέα, βιβλία. Στα καινούργια βιβλία δίνουμε προτεραιότητα». 

Η Βιβλιοθήκη της Βέροιας αποτελεί «στολίδι» όχι μόνο για τους ντόπιους, αλλά και ανθρώπους κι από άλλες πόλεις της Ελλάδας. Αυτή η αγάπη δυναμώνει κάθε μέρα. Πολύτιμη είναι και η βοήθεια «Έχει καταφέρει να διεισδύσει στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, το οποίο απολαμβάνει είτε υπηρεσίες καθαρά ελεύθερου χρόνου (διαβάσματος βιβλίων, εξωσχολικών βιβλίων κ.α.), είτε υπηρεσίες πιο εξειδικευμένες που έχουν σχέση με την πρόσβαση σε βάση δεδομένων, με τη συμμετοχή σε σεμινάρια απόκτησης πρόσθετων δεξιοτήτων. Τώρα πλέον και λόγω της επένδυσης των χρημάτων στην ανακαίνιση του χώρου, ακόμα και σε ηχογραφήσεις συγκροτημάτων, σε 3D printing, δηλαδή σε υπηρεσίες που ξεπερνούν κατά πολύ τον μέσο όρο των υπηρεσιών που προσφέρουν όλες οι βιβλιοθήκες στην Ελλάδα και σχεδόν είναι εφάμιλλες αυτών που προσφέρουν όλες οι ευρωπαϊκές και αμερικάνικες βιβλιοθήκες», τονίζει ο Γ. Τροχόπουλος.