Ο βρετανός ποιητής και εικαστικός Γουίλιαμ Μπλέικ δεν είχε θεωρηθεί στα χρόνια του (1757- 1827) τίποτα παραπάνω από ένα καλλιτεχνικό ψώνιο. Ήδη όμως από τα μέσα του 19ου αιώνα η «αποκατάστασή» του άρχισε, ώστε σύντομα, και μέχρι σήμερα, να θεωρείται κορυφαίος τουλάχιστον στην ποίηση. Τώρα η «Νεφέλη» ξανάβγαλε την παλιά της εξαντλημένη έκδοση, που πλέον φτάνει την ένατη χιλιάδα αντιτύπων – νούμερο διόλου ευκαταφρόνητο για απαιτητική ποιητική (ή σχεδόν ποιητική) έκδοση (θυμίζω ότι ο μεταφραστής είχε πρωτοβγάλει την αναθεωρημένη του αυτή μετάφραση το 2014).
Στην έκδοση της «Νεφέλης» –με σκληρό εξώφυλλο και πολύχρωμη κουβερτούρα, έγχρωμη, όπως άλλωστε και οι εικόνες του βιβλίου– περιλαμβάνονται τα εξής:
Μια εξαιρετικά κατατοπιστική και πολυσέλιδη Εισαγωγή για τον Μπλέικ, τη ζωή, τις αντιλήψεις, το έργο και το συγκεκριμένο κείμενό του
Το κείμενο σε δεξιές (μονές) σελίδες (με εξαίρεση την εικόνα του εξωφύλλου, που είναι στη σελ. 39), το οποίο έχει μικτή μορφή, άλλοτε ποιητικό, άλλοτε πεζό (και μάλιστα με αρίθμηση που θυμίζει κώδικα / ευαγγελικό κείμενο)
27 χαλκογραφίες της πρωτότυπης αγγλικής έκδοσης, που έχουν εικονογράφηση του Μπλέικ, αλλά κυρίως το ποίημα ολόκληρο καλλιγραφημένο, σε αριστερές (ζυγές) σελίδες
Σημειώσεις και Σχόλια σε εκτεταμένη μορφή
Επιλεγμένη Βιβλιογραφία για περαιτέρω διάβασμα.
Πρόκειται επομένως για μια πληρέστατη έκδοση. Κάθε ενδιαφερόμενος/η για το μεγάλο αυτό όνομα της αγγλόφωνης γραμματείας δεν έχει παρά να κερδίσει από την ανάγνωση του βιβλίου, προσφορά της ευσυνειδησίας του μεταφραστή και του εκδότη.
Επί της ουσίας, κατά την ταπεινή μου (κυριολεκτικά ταπεινή: η θεολογία, και η φιλοσοφία γενικότερα, δεν είναι το φόρτε μου) άποψη, βλέπουμε μια λογοτεχνικοποιημένη θεολογία που αποφαίνεται από καθέδρας περίπου για τα πάντα, από την Ηθική (Καλό - Κακό), τη σχέση Σώματος - Ψυχής - Ενέργειας, τη Λογική και την Ελευθερία, τη Βίβλο, τον Μίλτον και τον «Απολεσθέντα παράδεισο», την αρχαία Ποίηση και τη γέννηση του Κλήρου, τη συνάντηση με συγκεκριμένους Προφήτες (Ιεζεκιήλ, Ησαΐα), τον διαβολικό τρόπο εκτύπωσης (και έξι αίθουσες ενός Τυπογραφείου της Κόλασης!), τη σχέση Γόνιμου και Καταστροφικού, φαντασιώσεις Κόλασης και διαστημικά ταξίδια (sic: «Ανάμεσα στον Κρόνο και τα αστέρια»), τον Ιησού βέβαια, την Ειδωλολατρία, τη «Βίβλο της Κόλασης, που θα δοθεί στον κόσμο είτε το θέλει είτε όχι»), το «Τραγούδι Ελευθερίας» με πλείστες αναφορές σε πολιτικά δεδομένα παλιότερα ή της εποχής του και το κλείσιμο με τα λόγια του χορού που καταλήγουν στη φράση «Γιατί το καθετί που ζει είναι Ιερό».
Φυλάω χωριστή αναφορά για το κατά τη γνώμη μου πιο ενδιαφέρον κομμάτι, τις «Παροιμίες της Κόλασης», που βρίσκονται περίπου στη μέση του κειμένου: πρόκειται για δεκάδες αφορισμούς και γενικεύσεις (το κείμενο είναι διάσπαρτο με τέτοια στοιχεία, αλλά εδώ έχουμε υπερ-συγκέντρωση) μερικοί από τους οποίους παρουσιάζουν έντονο ενδιαφέρον ακόμα και για το απροσδόκητο, την ειρωνεία ή το χιούμορ τους. Παραδείγματα: «Η υψηλή πράξη είναι να επιδιώκεις μιαν άλλη», «Η ντροπή είναι ο μανδύας της έπαρσης», «Η λαγνεία του τράγου είναι η γενναιοδωρία του Θεού», «Καλύτερα να πνίξεις ένα μωρό στην κούνια του, παρά να τρέφεις ανικανοποίητους πόθους»).
Οραματικός λόγος, προφητικό στιλ, ο ποιητής - χαλκογράφος σε διάλογο με τη φύση και με τις δικές του θεότητες, οι αφοριστικές εκφάνσεις κυριαρχούν: είναι οι περίεργοι αυτοί «Γάμοι του Ουρανού και της Κόλασης».
Γουίλιαμ Μπλέικ «Οι γάμοι του Ουρανού και της Κόλασης», ποίηση συν ζωγραφική του ίδιου, μετάφραση - εισαγωγή Χάρης Βλαβιανός, δίγλωσση έκδοση, Νεφέλη, Αθήνα 2019
8°
