«Η Κόμη της Βερενίκης» του Γιώργου Γραμματικάκη κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1989 από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης και γρήγορα έγινε best seller. Ο βραβευμένος από την Ένωση Ελλήνων Φυσικών επιστήμονας κατάφερε να δημιουργήσει ένα βιβλίο εκλαϊκευμένης επιστήμης, το οποίο τράβηξε την προσοχή ανθρώπων, που ποτέ πριν δεν είχαν ασχοληθεί με το ζήτημα της δημιουργίας του Σύμπαντος.
Το βιβλίο του άλλοτε πρύτανη του Πανεπιστημίου της Κρήτης πραγματεύεται το σημαντικότερο πείραμα όλων των εποχών, το οποίο πραγματοποιήθηκε περίπου 14 δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Το πείραμα αυτό είναι η δημιουργία του ίδιου του Σύμπαντος ως αποτέλεσμα της «Μεγάλης Έκρηξης», την οποία όμως δεν είμαστε σε θέση να επαναλάβουμε, αφού ούτε ο επιστήμονας που την σχεδίασε είναι εδώ για να μας εξηγήσει τι ακριβώς έκανε και γιατί το έκανε, ούτε οι συνθήκες και οι θερμοκρασίες του είναι δυνατόν να αντιγραφούν στα γήινα εργαστήρια.
Ωστόσο, το αποτέλεσμα αυτού του ανεξήγητου πειράματος ήταν η μετέπειτα εξέλιξη του Σύμπαντος, η δημιουργία της Γης και η εμφάνιση του ανθρώπου, του όντος που, αν και αποτελεί τον έποικο ενός ιδιόμορφου πλανήτη σε έναν ασήμαντο γαλαξία, δεν διστάζει να αναζητήσει απαντήσεις σε ερωτήματα σχετικά με την ίδια του την ύπαρξη, αλλά και την ύπαρξη του κόσμου.
Από τις 15 Νοεμβρίου άρχισε να κυκλοφορεί η 37η έκδοση του βιβλίου με ένα νέο επετειακό εξώφυλλο για τα 100.000 αντίτυπα του. Για την ιστορία του εξωφύλλου, το οποίο σχεδίασε η Δανάη Σύρρου, ο Γιώργος Γραμματικάκης σημείωσε στις ευχαριστίες: «Το εξώφυλλο στην πρώτη έκδοση του βιβλίου –που, όπως φαντάζομαι, έχει ήδη κάποια συλλεκτική αξία!– υπήρξε σύνθεση του σπουδαίου γλύπτη και φίλου Μανόλη Τζομπανάκη.
Με οδηγό την αρχική εκείνη σύλληψη, η εμπνευσμένη ματιά και επιμέλεια του Δημήτρη Τζάνη διαμόρφωσε ένα νέο εξώφυλλο για τις μεταγενέστερες εκδόσεις, που ενσωμάτωνε και μια φωτογραφία του συγγραφέα από τον Κώστα Κουτάγιαρ. Φαίνεται όμως ότι η Βερενίκη, εκεί ψηλά από τους ουρανούς, είχε κουραστεί από τις συνεχείς επανεκδόσεις ενός βιβλίου που ενέπνευσε η ζωή της.
Το ίδιο το εξώφυλλο, που από το 2016 είχε αποκτήσει μια άχρωμη παρουσία, έμοιαζε να συμμερίζεται την κούραση και την αμηχανία της, και ζητούσε μια ουσιαστική αλλαγή.
Την επίκληση αυτή, τύχη αγαθή, άκουσε η εικαστικός Δανάη Σύρρου, που με λεπτότητα και φαντασία έδωσε μια καινούργια μορφή στο εξώφυλλο, και έκανε τη Βερενίκη, εκεί ψηλά στους
ουρανούς, να αισθανθεί αγαλλίαση.
Η «Κόμη της Βερενίκης» στάθηκε έτσι τυχερή· διότι, όντας ένα βιβλίο για την επιστήμη, χρόνια τώρα περιβάλλεται από την ανάσα και την παρηγοριά της Τέχνης».
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Γιώργος Γραμματικάκης γεννήθηκε και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Ηράκλειο της Κρήτης. Διέγραψε, στη συνέχεια, έναν μεγάλο κύκλο σπουδών και επιστημονικής έρευνας, για να επιστρέψει το 1982 στα πάτρια εδάφη ως καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ενδιάμεσοι σταθμοί ήσαν το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Imperial College του Λονδίνου, ο «Δημόκριτος» και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών (CERN) στη Γενεύη. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα στρέφονται γύρω από τη δομή της ύλης και την κοσμολογία, ενώ ως επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Harvard ασχολήθηκε επίσης με την ιστορία της επιστήμης. Συμμετείχε ακόμα στο πείραμα «Νέστωρ», που είχε ως στόχο να ανιχνεύσει τα φαντασματικά νετρίνα στα θαλάσσια βάθη της Πύλου. Εξελέγη δύο φορές (1990 και 1993) Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης, και για μια τετραετία διετέλεσε Πρόεδρος του Ιονίου Πανεπιστημίου. Υπήρξε μέλος του Δ.Σ. της ΕΡΤ, Πρόεδρος του Μουσείου «Νίκος Καζαντζάκης» στην Κρήτη, ενώ από το 2012 είναι Αντιπρόεδρος στο Δ.Σ. της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Συνεργάσθηκε παλαιότερα με τις εφημερίδες Βήμα και Ελευθεροτυπία, και αργότερα με το διαδικτυακό Protagon. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη σύνδεση της Επιστήμης με τη Μουσική, και οι σχετικές εκδηλώσεις, με τη συνεργασία κορυφαίων μουσικών, έχουν παρουσιασθεί σε πολλά μέρη της Ελλάδος, αλλά και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Υπήρξε μέλος σε επιτροπές Ευρωπαίων εμπειρογνωμόνων για τις προοπτικές της παιδείας και της έρευνας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έχει τιμηθεί με ποικίλες διακρίσεις, ενώ είναι επίτιμος δημότης των δήμων Δράμας και Σητείας. Το 2014 εξελέγη Ευρωβουλευτής με το «Ποτάμι», και από τότε συμμετέχει στις Επιτροπές Πολιτισμού και Παιδείας, και επίσης Περιβάλλοντος και Δημόσιας Υγείας, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Εκτός από την Κόμη της Βερενίκης, από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία του Η αυτοβιογραφία του φωτός και Ένας αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής, και από τις εκδόσεις Πόλις τα Κοσμογραφήματα (εξαντλημένο). Η Κόμη της Βερενίκης, που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1989, έγινε και τηλεοπτική σειρά από την ΕΤ-1.
Διαβάστε εδώ μία παλαιότερη συνέντευξη του Γιώργου Γραμματικάκη.
22°
