Τα λιβάδια του ουρανού, Τζον Στάινμπεκ, μτφ. Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδ. Παπαδόπουλος
Νεανικό και πολύ εντυπωσιακό, με διηγήματα που έχουν κοινούς ήρωες, στο μετέπειτα πασίγνωστο ρεαλιστικό πλαίσιο του συγγραφέα (Νόμπελ, Πούλιτζερ): μεσοπόλεμος, χωράφια, κρίση, φτώχεια. Ο εκδότης ασκείται σε σειρά Στάινμπεκ.
Ο ονειροπόλος κύριος Τσβάιχ,Στέφαν Τσβάιχ, μτφ. Γιώτα Λαγουδάκου, εκδ. Μεταίχμιο
Εδώ δεν θα γράψω παρά μόνο – και ο νοών νοείτω: α) μερικά από τα (γνωστά στους παλιότερους) περιεχόμενα: «Αμόκ», «24 ώρες από τη ζωή μιας γυναίκας», «Λεπορέλα» β) ότι θαύμασα και πολύ υλικό που πρωτομεταφράζεται. Υ.Γ. Ναι, είμαι παλιομοδίτης, ο Τσβάιχ είναι στην πρώτη δεκάδα των πεζογράφων που εκτιμώ.
Ο απρόβλεπτος κύριος Τσέχοφ,Άντον Τσέχοφ, μτφ. Σταυρούλα Αργυροπούλου, εκδ. Μεταίχμιο
...Όπως εξάλλου και ο Τσέχοφ. Κι εδώ παρόμοια: κλασική αξιολόγηση, νέες μεταφράσεις γνωστών κομματιών, αλλά και πρωτομεταφραζόμενα διηγήματα.
Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι,Όσκαρ Γουάιλντ, μτφ. Άρης Αλεξάνδρου, εκδ. Γκοβόστη
Ο Γκοβόστης συνεχίζει την επανέκδοση των μεταφράσεων του Έλληνα πεζογράφου που έγραψε το σημαντικότερο ελληνικό μυθιστόρημα του 20ού αιώνα, «Το κιβώτιο» βέβαια. Το βιβλίο του Γουάιλντ, κλασικό από πολύ νωρίς, δημιουργεί έναν αξέχαστο, πρώιμο νουάρ, αυτοκαταστροφικό ήρωα. Ο συγγραφέας, θύμα των συγχρόνων του και μάρτυρας της ομοφυλοφιλίας, επανέρχεται σταθερά σήμερα σε πείσμα όσων τον είχαν κυνηγήσει.
Η χοντρομπαλού, Γκι ντε Μoπασάν, μτφ. Αμαλία Τσακνιά, εκδ. Κίχλη
Η πινακοθήκη ανθρώπινων τύπων, που ταξιδεύουν με την άμαξα της γραμμής, στο φόντο του γαλλοπρωσικού πολέμου του 1871, δίνει την ευκαιρία στο δημιουργό του «Μπελαμί» να χλευάσει την αστική τάξη του καιρού του. Η επανέκδοση της εξαντλημένης αυτής μετάφρασης (που όμως αντέχει στο χρόνο) θα της προσδώσει, βέβαια, νέο αναγνωστικό κοινό.
Το μηδέν και το άπειρο, Άρθουρ Κέσλερ, μτφ. Ανδρέας Παππάς, εκδ. Πατάκη
Μαλρό, Σιλόνε, Όργουελ, Κέσλερ και Σπέρμπερ είναι ίσως οι σημαντικότεροι λογοτεχνικοί εκπρόσωποι της δυτικής μεσοπολεμικής γενιάς που στρατεύτηκε στον κομμουνισμό και αποστρατεύτηκε απογοητευμένη (και συνολικά αντιολοκληρωτική). Και τούτο εδώ, μαζί με το «1984», είναι το γνωστότερο μυθιστόρημά της. Για όποιον ξέρει κάτι παραπάνω, ο Ρουμπάσοφ, ο κεντρικός ήρωας, είναι βασισμένος στον Μπουχάριν και τις διαβόητες δίκες της Μόσχας.
Ιστορία
Η συνθήκη των Βερσαλλιών. Η εύθραυστη ειρήνη που οδήγησε στην άνοδο του Χίτλερ, Ντέιβιντ Άντελμαν, εκδ. Γκοβόστη
Χρησιμότατο βιβλίο με πολλές λεπτομέρειες για να καταλάβουμε γιατί τα σπέρματα του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου ενυπήρχαν ήδη στη συνθήκη που επισφράγισε τον Πρώτο.
Δίκες των δοσίλογων 1944-1949. Δικαιοσύνη, συνέχεια του κράτους και εθνική μνήμη, Δημήτρης Κουσουρής εκδ. Πόλις
Αν υπήρχε ένα άμεσο και ορατό αποτέλεσμα από τα Δεκεμβριανά του ’44 και τον εμφύλιο πόλεμο του ’46-49, είναι ότι το ελληνικό κράτος δίκασε και τιμώρησε ελάχιστους φιλοναζιστές δοσίλογους, ενώ αντίθετα εγκολπώθηκε χιλιάδες στις γραμμές του. Το βιβλίο αυτό εστιάζει σε δίκες τέτοιων ανθρώπων.
Μια Ιστορία των Ιστοριών Τζον Μπάροου,μτφ. Άσπα Γολέμη, εκδ. Τόπος
Ένα βιβλίο αναφοράς για τους ιστορικούς και τις σχολές τους, από την αρχαία εποχή μέχρι σήμερα. Χαλκέντερο.
Νταχάου: Προφορικές και επιστολικές μαρτυρίες, Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης εκδ. Μένανδρος
Ζωντανή και πετυχημένη μικροϊστορία με πλήθος στοιχεία που μάζεψε με πολλή προσωπική προσπάθεια ο συγγραφέας για το θέμα του.
Η Ιστορία των νέων Ελλήνων. Από το 1400 έως το 1820, Πέτρος Πιζάνιας εκδ. Εστία
Κλείνοντας το σημαντικό αυτό συνθετικό έργο, στο δικό μου το μυαλό κυριάρχησε η επισήμανση του επιλόγου που την προσέλαβα έτσι: ο προφορικός πολιτισμός των ελληνικών μετα-μεσαιωνικών αγροτικών στρωμάτων ελάχιστο υλικό έχει αφήσει μέσα στους αιώνες, μέχρι που μερικοί έμποροι και διανοούμενοι άρχισαν να γράφουν μετά το 1750. «Ίσως κάτι να λανθάνει σε μοναστήρια και οθωμανικά αρχεία», λέει ο συγγραφέας.
Ο Δεκέμβρης του ’44 - Τέσσερα άγνωστα κείμενα,Πέτρος Μακρής - Στάικος εκδ. Ίκαρος
Προσφέρονται εδώ, σε κάθε ανοιχτόμυαλο άνθρωπο: ένα πολεμικό υπόμνημα του Βρετανού συνταγματάρχη Στίβενς για τη μελλοντική αντιμετώπιση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, το χρονικό της ομηρίας του αντιναύαρχου Δημητρίου Οικονόμου, τα πρακτικά της διάσκεψης για την ανακωχή (8-11/1/1945) κι ένα κορυφαίο κείμενο, η ιστορία της 23ης βρετανικής Τεθωρακισμένης Μεραρχίας. Ακριβολογία, αποφυγή βερμπαλισμού, ειλικρίνεια, αποφυγή μονομέρειας, ρεαλισμός, βρετανικό χιούμορ, ποίηση (!). Πώς λέμε ελληνικά στρατιωτικά κείμενα; Καμία σχέση.
Το Γ΄ Ράιχ στον πόλεμο, Ρίτσαρντ Έβανς, μτφ. Ελένη Αστερίου, εκδ. Αλεξάνδρεια
Ολοκληρώθηκε το μνημειώδες αυτό έργο, το σημαντικότερο για την περίοδο στην ελληνική βιβλιογραφία. Απαραίτητο σε οποιονδήποτε ασχολείται με το θέμα, και όχι μόνο αρχάριο.
Πολιτικά, δοκίμια & Άλλα
Η νοσταλγία της πραγματικότητας, Δημοσθένης Κούρτοβικ, εκδ. Εστία
Από τους ζωντανούς που γράφουν ελληνικά, ο Κούρτοβικ κι ο Βαλτινός έχουν επηρεάσει κι επηρεάζουν περισσότερο τόσο τα λογοτεχνικά μου γούστα όσο και τη γενικότερη σκέψη μου, επομένως ό,τι και να γράψω εδώ δεν παριστάνει πως είναι αντικειμενικό. Καθαρό μυαλό, εξαίρετο ύφος, καμιά περιττολογία, απρόσμενα εν πολλοίς μα πλήρως στηριγμένα συμπεράσματα στο δοκιμιακό μέρος. Ενασχόληση με συγγραφείς που κάτι καινούργιο προσπαθούν να πούνε και/ή με διαφορετικό τρόπο, στο δεύτερο μέρος. Respect στο σοφό πολυ-γνώστη, θα επανέλθω εκτενέστερα.
Τι πάθος ατελείωτο και άλλες ιστορίες, Θωμάς Κοροβίνης εκδ. Άγρα
Αφηγήσεις, δοκίμια, ιστορίες - εναύσματα σχολιασμού, διηγήματα, μικτά δυσταξινόμητα κείμενα από ένα συγγραφέα πρώτης γραμμής. Λαϊκός (κι όχι μόνο) πολιτισμός και βαθιές σκέψεις. «Μαρκομανής» κι εγώ, όπως εξάλλου και ο Κοροβίνης (εκείνος, όμως, και μουσικός) υποκλίνομαι (και) στον τίτλο.
Τόποι της λογοτεχνίας, 134 συγγραφείς καταγράφουν μια ελληνική προσωπική γεωγραφία, Μιχάλης Μοδινός, εκδ. Καστανιώτης - Εταιρία συγγραφέων
Ανθολογούνται –και ευρετηριάζονται στο τέλος– 134 συγγραφείς (και πολλαπλάσια κομμάτια τους), που γράφουν ελληνικά και αναφέρονται σε κάποιο συγκεκριμένο τόπο. Τεράστιο υλικό, χρηστικό ευρετήριο, γεωγραφικά περιεχόμενα, πετυχημένο αποτέλεσμα.
Ανιχνεύοντας την αόρατη γραφή. Γυναίκες και γραφή στα χρόνια του ελληνικού διαφωτισμού-ρομαντισμού, Σοφία Ντενίση εκδ. Νεφέλη
Μια μεγάλη ερευνήτρια, μετά από άπειρα χρόνια προσπάθειας σε αρχεία, βιβλιοθήκες και προσωπικά κατάλοιπα, αποκαλύπτει τις ρίζες της γραφής των Ελληνίδων από το 18o αιώνα ακόμα, ξεσκονίζοντας –σχεδόν γεννώντας ή ίδια– ονόματα γυναικών που γράψανε λογοτεχνία, δημοσιογραφία, φιλοσοφία, μετάφραση και πολλά άλλα. Επιφυλάσσομαι για περισσότερα.
Οι ιστορίες θα μας σώσουν, Μιχάλης Μητσός εκδ. Πόλις
Ένα από εκείνα τα βιβλία –εδώ με το πρόσχημα του ημερολογίου, κατά την αφετηριακή παραγγελία του εκδότη– στα οποία ο γράφων παράγει μίνι γοητευτικά δοκίμια/εκτεταμένα σχόλια περίπου για τα πάντα (άλλοτε επίκαιρα κι άλλοτε όχι) από τη σκοπιά πάντα του διαφωτισμού, του ευρωπαϊσμού και της ανοιχτής κοινωνίας. Θα χρειαστώ κι άλλη κι άλλη ανάγνωση.
Στιγμές της μεταπολίτευσης, Δημήτρης Ψυχογιός, εκδ. Επίκεντρο
Η αξέχαστη «Μεροληπτική κατάθεση» εμπλουτισμένη, από έναν άνθρωπο που γεννήθηκε το 1948 κι έζησε τη νιότη του στη δικτατορία και τη μεταπολίτευση σαν αριστερός σοσιαλιστής. Χιούμορ, αυτοσαρκασμός και μια εποχή που πέρασε ανεπιστρεπτί, αλλά οι καλές και οι κακές πλευρές της παράγουν αποτελέσματα στο σήμερα.
Και βέβαια αλλάζει! Αγγέλα Καστρινάκη, εκδ. Κίχλη
12 χρόνια νεότερη από τον προηγούμενο και άλλου φύλου, η συγγραφέας ακολουθεί συστηματικότερη, ημερολογιακή πορεία από τα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια σαν μέλος του Ρήγα Φεραίου, ενώ ενδιάμεσα παρεμβάλλει ιστορίες-πορτρέτα ανθρώπων. Τα δύο βιβλία κατά κάποιο τρόπο αλληλοσυμπληρώνονται.
Αθήνα - Η αλήθεια. Αναζητώντας τον Μάνο Χατζιδάκι λίγο πριν σκάσει η φούσκα Ντέιβιντ Κέιντ,μτφ. Βεατρίκη Κάντζολα - Σαμπατάκου, εκδ. Σαββάλα
Πολύ ενδιαφέρον οδοιπορικό ενός Νεοζηλανδού διανοούμενου που επισκέπτεται την Αθήνα το 2010, γοητευμένος αρχικά από τη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι (κεφάλαιο 1) και στη συνέχεια από την ίδια την πόλη, την οποία ξεψαχνίζει και καταγράφει σε 16 ακόμα κεφάλαια. Λαμπρό δείγμα σύγχρονου φιλελληνισμού – ακριβέστερα, φιλοαθηναϊσμού.
Το τρίτο βιβλίο με τις αντιστίξεις και άλλα μουσικά κείμενα, Γιάννης Ευσταθιάδης, εκδ. Μελάνι
Κι εδώ ένα σπουδαίο, γοητευτικό, δυσταξινόμητο βιβλίο από ένα διανοούμενο που ασκείται σε όλες σχεδόν τις ποικιλίες του γραπτού λόγου, μουσικολογώντας κατά τις περιστάσεις (αλλά και γηπεδιζόμενος, γαστριμαργώντας κ.λ.π). Αν θες να βγεις εμπλουτισμένος από τις τόσες επισημάνσεις και αναφορές του Ευσταθιάδη, ξανά και ξανά επανέρχεσαι.
Index maladictus, Το βρωμολεξικό, Νίκος Πλατής Οι εκδόσεις των συναδέλφων
Συμπλήρωμα στο «Ουαλικό Λεξικό του σεξ» (=σεξουαλικό) του ίδιου. Τσαλαβουτηχτικό, βλάσφημο, αχαλίνωτο, πολυεπίπεδο, αυτοαναιρούμενο, προσωπικό: ό,τι πρέπει για να βγάλουν σπυράκια οι λεξικογράφοι, οι φιλόλογοι και όλοι οι τυπικά συστηματικοί. Ξεχάστε Τριανταφυλλίδη, Χρηστίδη, Μπαμπινιώτη, ακόμα και Χαραλαμπάκη: τα θεματικά λεξικά του Πλατή είναι το παρόν και το μέλλον.
Η ευτυχία και το παράλογο αχώριστα παιδιά της ίδιας Γης,Λευτέρης Ξανθόπουλος, Νίκος Α. Μπακουνάκης, Φωτεινή Τσαλίκογλου, εκδ. Καστανιώτη
Τρία λαμπρά δείγματα τού γιατί ο Καμί στην Ελλάδα δεν θα πεθάνει ποτέ (είπαμε, είμαι παλιομοδίτης), με προεξάρχουσα, νομίζω, την πρώτη τοποθέτηση.
9°
