Η Αντιγόνη σε σκηνοθεσία Ούλριχ Ράσε ανοίγει φέτος τα Επιδαύρια
Αντιγόνη vs Κρέοντα: Οι άγραφοι νόμοι απέναντι στο γράμμα του νόμου. Το Εθνικό Θέατρο ενώνει τις δυνάμεις του με το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου σε μια μεγάλη συμπαραγωγή - Παγκόσμια πρεμιέρα 27, 28 και 29 Ιουνίου
Η «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, σε σκηνοθεσία Ούλριχ Ράσε θα παρουσιαστεί για τρεις βραδιές αποκλειστικά στο αργολικό θέατρο, ανοίγοντας τα φετινά Επιδαύρια
Τα αρχαία δραματικά έργα αποτελούν ένα αστείρευτο υλικό έμπνευσης για το σήμερα, είναι ανοιχτά σε πολλαπλές αναγνώσεις λόγω της διαχρονικότητάς τους. Η Αντιγόνη είναι μια ηρωίδα που εμπνέει διαρκώς Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες να την προσεγγίσουν με τον δικό τους τρόπο και να αναδείξουν τη μαγεία του κειμένου και αλλά και της βαθιάς σκέψης του Σοφοκλή. Ο Γερμανός σκηνοθέτης Ούλριχ Ράσε επιστρέφει για δεύτερη φορά στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, σε μια συμπαραγωγή με το Εθνικό Θέατρο και επιλέγει να ανεβάσει αυτό το δραματικό έργο, στην ιστορική μετάφραση του Νίκου Παναγιωτόπουλου.
Η ιστορία γνωστή σε όλους. Η Αντιγόνη αποφασίζει να θάψει τον νεκρό της αδερφό Πολυνείκη, παρά τις ρητές απαγορεύσεις του Κρέοντα, που ενσαρκώνει την εξουσία. Από τη μια το ηθικό καθήκον απέναντι στους νεκρούς μας και από την άλλη ο νόμος, στην πλήρη αυστηρότητά του, που δεν αφήνει περιθώρια για εξαιρέσεις ανά περίπτωση. Δυο δυνάμεις που συγκρούονται σε ένα έργο που αν και γράφτηκε χιλιάδες χρόνια πριν, συνεχίζει να μιλάει έντονα στις ψυχές μας και να θέτει ερωτήματα που αφορούν το σήμερα.
Ένας περιστρεφόμενος δίσκος σε διαρκή κίνηση πάνω στη σκηνή, ζωντανή μουσική και έντονη σωματικότητα: αυτά είναι τα χαρακτηριστικά της ιδιαίτερης σκηνοθετικής ματιάς του Γερμανού Ούλριχ Ράσε. Όσοι είχατε καταφέρει να δείτε τον «Αγαμέμνονα» του Αισχύλου πριν από τρία χρόνια στην Επίδαυρο, θα έχετε μια εικόνα για την προσέγγισή του. Οι ηθοποιοί -που επιλέχθηκαν στο σύνολό τους, έπειτα από οντισιόν που έκανε ο Γερμανός σκηνοθέτης- μαθαίνουν να ισορροπούν πάνω σε αυτόν τον δίσκο, να κινούνται με έναν συγκεκριμένο ρυθμό αλλά και να συντονίζονται μεταξύ τους. Αυτό αυξάνει μεν τη δυσκολία για εκείνους, τόσο κατά τις πρόβες όσο και κατά τη διάρκεια της παράστασης, αλλά προσδίδει στο έργο μια τελετουργία. Γι' αυτό και είναι πολύ σημαντικός και ο ρόλος του χορού στο έργο, που έχει δουλευτεί με μεγάλη σχολαστικότητα από τον Yannik Stöbener.
Πριν από την τραγωδία έχει προηγηθεί μια αποστασία και ένας αλληλοσκοτωμός. Συγκεκριμένα, ο Πολυνείκης, ο αδερφός της Αντιγόνης και ανιψιός του Κρέοντα επιτίθεται κατά του αδερφού του Ετεοκλή, που είχε πάρει την εξουσία στη Θήβα, έπειτα από τον θάνατο του πατέρα τους, Οιδίποδα. Ο Κρέοντας, που έχει αναλάβει πλέον την εξουσία, απαγορεύει την ταφή του Πολυνείκη, του αποστάτη, τηρώντας με αυστηρότητα τους νόμους του Κράτους. Στέκεται όμως απέναντι στους άγραφους νόμους... Ο Γιώργος Γάλλος θα ενσαρκώσει τον Κρέοντα, ο οποίος μάλιστα θα βρίσκεται πάνω στη σκηνή καθ' όλη τη διάρκεια της παράστασης.
Ο Ούλριχ Ράσε ήθελε να φωτίσει αυτό το πρόσωπο της αρχαίας τραγωδίας και να δώσει στο κοινό όλες τις τραγικές διαστάσεις του χαρακτήρα του, ενώ παραλληλα να μας βάλει να αναλογιστούμε το τι είναι ο νόμος και πόσο χρειάζεται σε μια κοινωνία. Σε μια εποχή που ανεβαίνει επικίνδυνα η ακροδεξιά παγκοσμίως και που ο καθένας είναι ελεύθερος στο διαδίκτυο να εκφραστεί όπως θέλει και να κατάφερεται εναντίον των άλλων, ο Ράσε θέλει να τονίσει τη σημασία που έχουν οι νόμοι για τη σωστή και δίκαιη λειτουργία ενός Κράτους.
Όπως αναφέρει ο Ούλριχ Ράσε στο σκηνοθετικό του σημείωμα, ο Κρέοντας είναι εκείνος που καλείται να υπερασπιστεί το δημοκρατικό πολίτευμα: «Μήπως πολλές φορές ξεχνάμε ότι αποστολή του Κρέοντα ως βασιλιά είναι να υπερασπίζεται το κράτος και τους νόμους; Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να ρίξουμε μια ματιά στον βασιλιά και στα επιχειρήματά του, που διατυπώνονται τόσο εύστοχα από τον Σοφοκλή στην τραγωδία. Όπως ξέρουν καλά οι Έλληνες, η δημοκρατία είναι μια κατάκτηση που σφυρηλατήθηκε μέσα στους αιώνες, θεμελιωμένη σε ατομικές ελευθερίες αλλά και υποχρεώσεις. Στην Αντιγόνη, ο Κρέων είναι εκείνος που υπερασπίζεται αυτό το πολίτευμα».
Στον αντίποδα του Κρέοντα στέκεται η Αντιγόνη, που σέβεται και τιμά τους νεκρούς της και είναι πιστή στους άγραφους νόμους. Για εκείνην, η ταφή του αδερφού της είναι κάτι που της επιβάλλεται ηθικά. Και γι αυτό και αγνοεί τις εντολές του βασιλιά. Για τον Ράσε η Αντιγόνη δεν είναι μια επαναστάτρια χωρίς αιτία. Έχει πλήρη επίγνωση των πράξεών της, γνωρίζει ότι πράττει το σωστό -όπως εκείνη το νιώθει- και εντέλει δέχεται τις συνέπειες των πράξεών της, αφού οδηγείται στον θάνατο. Είναι μια γυναίκα σύγχρονη, δυναμική, με στόχους, που ζητά τη δικαίωση του νεκρού της αδερφού απέναντι σε μια άδικη εξουσία.
Αυτά είναι άλλωστε και τα χαρακτηριστικά που αγαπά σε αυτήν ο Αίμονας, ο γιος του Κρέοντα και αρραβωνιαστικός της. Εκείνος, με μια ήρεμη δύναμη, προσπαθεί να πείσει τον πατέρα του ότι βρίσκεται με τη λάθος πλευρά. Αλλά δεν τα καταφέρνει εντέλει... Και το δικό του τέλος είναι και αυτό τραγικό. Χάνοντας την αγάπη του δεν του μένει παρά να αυτοκτονήσει.
Δεν είναι η πρώτη φορά που τον Τειρεσία τον υποδύεται μια γυναίκα. Άλλωστε αυτό εξηγείται και δραματουργικά καθώς ο Τειρεσίας έχει υπάρξει και ως άντρας και ως γυναίκα, σύμφωνα με τη μυθολογία. Ο Ούλριχ Ράσε, ωστόσο, έχει και έναν άλλο λόγο για αυτήν την επιλογή. Ήθελε να ενισχύσει ακόμα περισσότερο τη γυναικεία δύναμη της παράστασης, θέτοντας τρεις γυναίκες απέναντι στην εξουσία, απέναντι στην πατριαρχία που ενσαρκώνει ο Κρέοντας. Άλλωστε ο μάντης είναι εκείνος που του ανακοινώνει την οργή των θεών απέναντί του διότι αγνόησε τους άγραφους νόμους και δεν επέτρεψε την ταφή ενός νεκρού.
Οι εντατικές πρόβες και η παγκόσμια πρεμιέρα στην Επίδαυρο
Οι πρόβες για την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή έχουν ξεκινήσει εδώ και καιρό και τρέχουν με εντατικούς ρυθμούς, καθώς οι ηθοποιοί πρέπει να μάθουν να κινούνται σε αυτόν τον περιστρεφόμενο δίσκο που χρησιμοποιεί ο Ούλριχ Ράσε. Η παράσταση κάνει παγκόσμια πρεμιέρα φέτος στο επετειακό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, ενώ μάλιστα αποφασίστηκε να παρουσιαστεί κατ' αποκλειστικότητα στο αργολικό θέατρο και να μην ταξιδέψει σε άλλους χώρους. Γι' αυτό και κατ' εξαίρεσιν θα παίζεται για τρεις συνεχόμενες βραδιές, στις 27, 28 και 29 Ιουνίου.
Μια συζήτηση για το έργο «Ολική Άμεση Συλλογική Επικείμενη Επίγεια Σωτηρία», τις υπαρξιακές και κοινωνικές αφετηρίες που τροφοδοτούν το καλλιτεχνικό του όραμα, το θέατρο και την κοινωνία
Εκατό χιλιάδες ευρώ τώρα ή ένα εκατομμύριο σε δέκα χρόνια; Εσύ τι θα επέλεγες; Πόσο κοστίζουν οι αρχές μας; Μπορεί μια απλή ερώτηση να διαλύσει μια σχέση;
Το αλληγορικό παραμύθι του βραβευμένου Γιάννη Ξανθούλη είναι ένας ύμνος για την αγάπη, την ισότητα, την ελευθερία, τη διαφορετικότητα και τον σεβασμό στο περιβάλλον.
14°
