Η Τζέιν Όστεν με κατέστρεψε: Η Λορά Πιανί και ο Τσάρλι Άνσον μιλούν στην Athens Voice
Στο πλαίσιο του 25ου Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου της Αθήνας, προβλήθηκε η ταινία «Η Τζέιν Όστεν με κατέστρεψε». Είδαμε την ντελικάτη και κομψή γαλλική κομεντί στην πρεμιέρα της στο Γαλλικό Ινστιτούτο.
Μιλήσαμε κατόπιν με τη σκηνοθέτρια Λορά Πιανί και τον πρωταγωνιστή της, Τσάρλι Άνσον, για την επίδραση που ασκεί το έργο της Τζέιν Όστεν ακόμη και σήμερα
Λορά Πιανί: Η Τζέιν Όστεν με ώθησε προς μια υπέρτατη απόλαυση
Όπως λέτε και στον τίτλο του φιλμ που σκηνοθετήσατε, η Τζέιν Όστεν κατέστρεψε την ηρωίδα σας, Αγκάτ. Tι ακριβώς έχει συμβεί στη δική σας ζωή λόγω της Bρετανίδας συγγραφέως; Λορά Πιανί: Είναι διττή, όπως αντιλαμβάνομαι, η απόχρωση της ερώτησής σας. Τι μου έκανε ή περισσότερο τι μου πρόσφερε θα έπρεπε να πω. Αρχικά, η Τζέιν Όστεν μού άνοιξε έναν δρόμο ως αναγνώστρια και με ώθησε προς μια υπέρτατη απόλαυση. Τη λογοτεχνική απόλαυση. Κυρίως όμως μου πρόσφερε μια ψυχαγωγία ευγενούς διάστασης, καθώς τα βιβλία της Όστεν πάνω απ’ όλα είναι βιβλία που δεν θέλεις να τα αφήσεις από τα χέρια σου. Με την Όστεν κυριολεκτικά ρουφάς τη μία σελίδα μετά την άλλη. Ταυτόχρονα, είναι βιβλία που έχουν τα πάντα. Έχουν χιούμορ, μπορούν και δίνουν ενδιαφέρουσες απαντήσεις σε υπαρξιακά ερωτήματα κ.λπ. Όμως το σημαντικότερο πράγμα που έκανε σ’ εμένα η Τζέιν Όστεν είναι πως με ώθησε στο να αφηγούμαι τις δικές μου ιστορίες και να επιχειρώ να βρίσκω τις κατάλληλες απαντήσεις γύρω από διάφορα ζητήματα κι όχι μόνο για τον έρωτα. Για την ίδια τη ζωή, το πένθος, τη μελαγχολία, την απουσία και το βάρος της. Γενικά όμως η Όστεν άνοιξε δρόμο για πολλούς ανθρώπους, ώστε να κατορθώσουν να εξερευνήσουν τα παραπάνω στοιχεία.
Σε μια σκηνή του φιλμ ακούμε για την αναγκαιότητα της πολιτικού ρόλου της λογοτεχνίας, την οποία όμως αντικρούει η ηρωίδα που υποστηρίζει την ποιητική διάσταση της λογοτεχνίας ως μέσο ερμηνείας της καθημερινής ζωής. Είναι δική σας θέση, αφού έχετε γράψει και το σενάριο;
Λ.Π.: Τη συγκεκριμένη σκηνή την έγραψα επειδή πιστεύω ακράδαντα ότι αυτές οι δύο έννοιες δεν πρέπει να αντιπαραβάλλονται. Είναι δύο απαντήσεις που όμως δεν μπαίνουν στο ίδιο ζύγι, παρότι εκ πρώτης όψεως έτσι δείχνει. Στην πραγματικότητα, αυτό που θέλω να πω είναι ότι δεν χρειάζεται να επιλέξεις υποχρεωτικά ή τη μία ή την άλλη. Αυτές οι δύο έννοιες μπορούν να συνυπάρχουν.Μπορεί να υπάρχει και η πολιτική και η ποιητική ματιά πάνω στη ζωή.
Αυτή η εποχή είναι περισσότερο πολιτική ή ρομαντική;
Λ.Π.: Είναι μια περίοδος επικίνδυνη, καθώς υπάρχει η τάση όλοι να αντιπαρατίθενται στο ένα ή στο άλλο ζήτημα χωρίς να υπάρχει ειλικρινής πρόθεση να δοθούν οι κατάλληλες απαντήσεις. Η ταινία μου δεν έχει κανένα απολύτως μήνυμα. Απεχθάνομαι τα μηνύματα στα έργα τέχνης.
Τσάρλι Άνσον: Το φιλμ μιλά για τη σημασία ν' ανακαλύψουμε τον πραγματικό εαυτό μας
Μπορεί η ηρωίδα του φιλμ να είναι ένας τυπικός χαρακτήρας της Τζέιν Όστεν, αλλά κι ο Όλιβερ δεν πάει πίσω. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένας Ντάρσι της σύγχρονης εποχής; Τσάρλι Άνσον: Μπορεί όντως ο χαρακτήρας που υποδύομαι να είναι μια άμεση αναφορά στον Ντάρσι του «Περηφάνια και προκατάληψη», αλλά έχει αρκετά στοιχεία που τον μετατρέπουν σε ένα πρόσωπο που κυρίως ζει και αναπνέει στο σήμερα. Η ταινία μας μπορεί να είναι μια τυπική ρομαντική κομεντί, όμως ταυτόχρονα θέτει ζητήματα μάλλον ξένα προς το σύμπαν της Όστεν. Ούτε ο γάμος ούτε η αποκατάσταση της γυναίκας, φυσικά, είναι στα βασικά ζητήματα που θέτει το σενάριο της Λορά.
Και ποιο θεωρείτε πως είναι το κεντρικό ζήτημα της ιστορίας του φιλμ;
Τ.Α.: Πιστεύω ότι το φιλμ μιλά πρωτίστως για τη σημασία που έχει το ν’ ανακαλύψουμε τον πραγματικό εαυτό μας. Αυτό θεωρώ ότι είναι ο πυρήνας και η αφετηρία για να ξεκινήσει ο κάθε ήρωας την πορεία της ζωής του. Ειδικά στην Αγκάτ, αυτό είναι ακόμη πιο έντονο, καθώς παλεύει με την αγάπη της για το γράψιμο αλλά και τη φιλοδοξία να γίνει μια συγγραφέας που θα μπορέσει να εμπνεύσει την αγάπη ή τον έρωτα στα μάτια κάποιου άλλου.
Είναι ο Όλιβερ το ιδανικό ταίρι για την Αγκάτ;
Τ.Α.: Πραγματικά δυσκολεύομαι να δεχτώ την πιθανότητα μια τέτοια ξεχωριστή γυναίκα να ερωτευτεί έναν τύπο σαν αυτόν, που στα μάτια τα δικά μου δεν έχει τίποτα γοητευτικό! Όταν διάβαζα το σενάριο, δεν πίστευα ότι μπορεί να προκύψει κάτι ανάμεσά τους. Όμως αυτή η λάθος –ή καλύτερα παραπλανητική– αφετηρία με την οποία έχτισε την ιστορία της η Λορά, πρόσφερε το κατάλληλο έδαφος για τη διαρκή εξέλιξη ενός χαρακτήρα που ξεκινά με την όπισθεν, αλλά στη συνέχεια μας αποκαλύπτει το πραγματικό πρόσωπό του. Ειδικά το μυστηριώδες αθέατο κομμάτι του Όλιβερ εμφανίστηκε μπροστά στα μάτια μου κάποια στιγμή και αναγνώρισα το θελκτικό στοιχείο του χαρακτήρα του, που θα μπορούσε να σαγηνεύσει την Αγκάτ.
Αν ζούσε σήμερα η Τζέιν Όστεν τι θα έλεγε για το κίνημα ΜeΤoo;
Λ.Π.: Θα ήταν κάπως απογοητευμένη, το πιστεύω απόλυτα! Μπορεί να τη χαροποιούσε το γεγονός ότι επιτέλους κάτι αλλάζει σε σχέση με τη θέση της γυναίκας στην πατριαρχική κοινωνία –μην ξεχνάμε πόσο δυναμική και πρόδηλα ενάντια ήταν στην εποχή της απέναντι σε ό,τι περιόριζε τις γυναίκες– και να αποθέωνε την ισότητα και ισορροπία που έρχεται μεταξύ των δύο φύλων. Όμως ταυτόχρονα θα ένιωθε άβολα. Πιστεύω –και το λέω με πλήρη επίγνωση– ότι όλη αυτή η φασαρία με την πολιτική ορθότητα και την έλλειψη χιούμορ θα την ενοχλούσε αφάνταστα. Το γεγονός, δηλαδή, πως όλα πρέπει να ζυγιάζονται. Ότι ακόμη κι ένα απλό αστείο δεν μπορεί να παρεκτραπεί κάπως λόγω της αυστηρής πολιτικής ορθότητας. Μην ξεχνάμε πόσο σημαντικό ήταν το χιούμορ σε όλα τα έργα της. Ήταν ζωτικής φύσης για την ίδια.
Τ.Α.: Εγώ θα απαντήσω αλλιώς και μέσω της ταινίας. Που είναι, θεωρώ, μια πολιτικά ευαίσθητη ταινία. Πολιτικοποιημένη μεν, όχι πολιτικά ορθή δε.
13°
