Οι 10 μεγαλύτερες σε διάρκεια ταινίες στην ιστορία του σινεμά 

Η συμμετοχή του Δημήτρη Αθυρίδη στη φετινή Berlinale, με το 14ωρο ντοκιμαντέρ, «exergue – on documenta 14», έχει φέρει ξανά στην επικαιρότητα τη συζήτηση σχετικά με το πόσο μεγάλη σε διάρκεια μπορεί να είναι μία ταινία, αλλά και ποιες έχουν υπάρξει οι μεγαλύτερες ταινίες στην ιστορία του σινεμά. Η ερώτηση αυτή, που έχει απασχολήσει σκηνοθέτες από τις απαρχές του κινηματογράφου (όπως τον Αμπέλ Γκανς, για παράδειγμα, του οποίου οι ταινίες «Η ρόδα» (1923) και «Ναπολέων» (1927), σχεδόν 7 ώρες σε διάρκεια η κάθε μία, είναι δύο από τις μεγαλύτερες σε διάρκεια κινηματογραφικές ταινίες που γυρίστηκαν ποτέ) έχει δύο σωστές απαντήσεις. Αφενός, υπάρχουν οι κινηματογραφικές παραγωγές, δηλαδή ταινίες που έχουν γυριστεί με την υποστήριξη μεγάλων στούντιο, όπως το «1900» (1976), του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι (5 ώρες και 17 λεπτά) και το «Sátántangó» (1994), του Μπέλα Ταρ (7 ώρες και 19 λεπτά), που είναι από τις μεγαλύτερες σε διάρκεια που έχουν γυριστεί ποτέ, με τη μεγαλύτερη να είναι το «Resan (The Journey)» (1987), του Πίτερ Γουάτκινς, με διάρκεια 14 ώρες και 33 λεπτά. Από την άλλη, υπάρχουν πειραματικές ταινίες, σαν αυτή του Αθυρίδη, που έχουν γυριστεί με στοιχειώδη μέσα και μερικές φορές έχουν διάρκεια όχι ώρες, αλλά μερικές μέρες.

Αυτές είναι οι 10 μεγαλύτερες ταινίες που γυρίστηκαν ποτέ ως τώρα

Με πρωτοπόρο τον Γκανς και δύο επικές ταινίες του, που όταν κυκλοφόρησαν κατά τη δεκαετία του 1920 έσπασαν ρεκόρ με την υπερβολικά μεγάλη τους διάρκεια, πολλοί σκηνοθέτες, ειδικά ορισμένοι της «Nouvelle Vague», όπως για παράδειγμα ο Ζακ Ριβέτ με την ταινία του «Out 1» (1971), η οποία έχει διάρκεια 12 ώρες και 55 λεπτά, ακολούθησαν στα χνάρια του. Από την άλλη, ντοκιμαντέρ για το Ολοκαύτωμα, με τρανό παράδειγμα το «Shoah» (1985), του Κλοντ Λανζμάν, που έχει διάρκεια 9 ώρες και 26 λεπτά, παίρνουν το χρόνο τους για δείξουν τον όλεθρο της ναζιστικής Κατοχής, την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Άλλο παράδειγμα ντοκιμαντέρ με εξαιρετικά μεγάλη διάρκεια είναι η ανθολογία, «How Yukong Moved the Mountains» (1976), του Γιόρις Ίβενς και της Μαρσελίν Λοριντάν-Ίβενς, για την Πολιτιστική Επανάσταση στην Κίνα, με συνολική διάρκεια 12 ώρες και 43 λεπτά. Το ρεκόρ πάντως έχει το «Resan (The Journey)» (1987), ενώ δεύτερη έρχεται η αργεντινή ταινία «La flor» (2018), με διάρκεια 13 ώρες και 23 λεπτά.

«**** (Four Stars)» 1967, Διάρκεια: 1 ημέρα και 1 ώρα

Οι πειραματικές ταινίες μεγάλης διάρκειας έχουν (σχεδόν) μία δική τους ιστορία και παράδοση. Από τις μεγαλύτερες σε διάρκεια είναι το «**** (Four Stars)» (1967), του Άντι Γουόρχολ, που κρατάει μία ημέρα και μία ώρα, αλλά δεν αποτελεί τη μόνη τεράστια σε διάρκεια παραγωγή του πρωτοπόρου της Ποπ Αρτ, με τις ταινίες του «Sleep» (1963), «Empire» (1964) και «Chelsea Girls» (1966) να έχουν επίσης πολύ μεγάλη διάρκεια, αλλά και πλήρη έλλειψη πλοκής.

«The Longest Most Meaningless Movie in the World» 1968, Διάρκεια: 2 ημέρες

Η ταινία «The Longest Most Meaningless Movie in the World», που ακολούθησε την επόμενη χρονιά (1968), έχει διάρκεια δύο ημέρες και είναι ακριβώς αυτό που περιγράφει ο τίτλος της, μία σύνθεση «stock» υλικού (διαφημίσεις, δελτία ειδήσεων, κομμένες σκηνές από διάφορες παραγωγές, κλπ.) που μοιάζει ατελείωτο και δεν έχει κανένα απολύτως νόημα. Οι Βρετανοί σκηνοθέτες Vincent Patouillard και Tony Scott (αδελφός του φημισμένου Ρίντλεϊ Σκοτ και μελλοντικός σκηνοθέτης του «Top Gun» με τον Τομ Κρουζ), μάλλον ήθελαν να πειραματιστούν με το υλικό που είχαν στα χέρια τους, σπάζοντας το ρεκόρ της μεγαλύτερης σε διάρκεια ταινίας που είχε γίνει ποτέ ως τότε.

«The Cure for Insomnia» 1987, Διάρκεια: 3 ημέρες και 15 ώρες

Το «The Cure for Insomnia» έσπασε το Παγκόσμια Ρεκόρ Γκίνες το 1987, όντας η μεγαλύτερη σε διάρκεια ταινία όλων των εποχών (3 ημέρες και 15 ώρες). Όπως και οι προκάτοχοι του τίτλου της, η ταινία δεν έχει καμία απολύτως πλοκή, με τον καλλιτέχνη L. D. Groban να διαβάζει τις 4.080 σελίδες του ομώνυμου ποιήματός του, με σκηνές από «heavy metal» μουσικά βίντεο και πορνογραφία να παρεμβάλλονται κάθε τόσο. Ταινία παίχτηκε ολόκληρη στο School of the Art Institute of Chicago από τις 31 Ιανουαρίου ως τις 3 Φεβρουαρίου του 1987.

«Matrjoschka» 2006, Διάρκεια: 3 ημέρες και 23 ώρες

Η Γερμανίδα εικαστικός, Κάριν Χέρλερ, χρειάστηκε 10 χρόνια για να ολοκληρώσει το πειραματικό της φιλμ, «Matrjoschka» (2006), με διάρκεια 4 ημέρες παρά μία ώρα. Η ταινία χρησιμοποιεί μία φωτογραφική εικόνα ενός αγοριού επάνω σε ένα ποδήλατο, με φόντο ένα μοντέρνο αστικό περιβάλλον, την οποία επεξεργάζεται και παραμορφώνει με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Η ταινία έκανε την πρεμιέρα της κατά τη διάρκεια της γιορτής φώτων Luminale της Φρανκφούρτης, σε μια υπαίθρια οθόνη 100 τετραγωνικών μέτρων.

«Untitled #125 (Hickory)» 2011, Διάρκεια: 5 ημέρες

Ο Νεοϋορκέζος καλλιτέχνης, Josh Azzarella, χρησιμοποιεί εδώ μία σύντομη σκηνή (6 λεπτά και 30 δευτερόλεπτα) από την ταινία «Ο Μάγος του Οζ» (1939), από τη στιγμή που ο θεατής βλέπει τον ανεμοστρόβιλο στο Κάνσας, μέχρι εκείνη όπου η Ντόροθι (Τζούντι Γκάρλαντ) μεταφέρεται στη χώρα του Οζ και συναντάει την Καλή Μάγισσα Γκλίντα και την «απλώνει» σε 5 ολόκληρες ημέρες, τη διάρκεια που εκείνος θεωρεί ότι είχε το μαγικό «ταξίδι» της. Ο εναλλακτικός τίτλος, «Hickory», αναφέρεται σε μία κομμένη σκηνή της ταινίας, όπου ένας αγρότης με αυτό το όνομα προσπαθεί να κατασκευάσει μια μηχανή αποτροπής τυφώνων.

«Beijing 2003» 2004, Διάρκεια: 6 ημέρες

Η ταινία «Beijing 2003», του Άι Βεϊβέι, γυρίστηκε σε ένα διάστημα 16 ημερών, με μια κάμερα στηριγμένη επάνω σε ένα κινούμενο όχημα. Περνώντας από κάθε γωνιά του κεντρικού Πεκίνου μέσω της 4ης περιφερειακής οδού, το ντοκιμαντέρ περιγράφει με μεγάλη λεπτομέρεια την πρωτεύουσα, αλλά και την καθημερινότητα των κατοίκων της. Το «Beijing 2003» παρουσιάστηκε ολόκληρο για πρώτη φορά στη Δύση το 2012, στο Φεστιβάλ του Ρότερνταμ.

«Cinématon» 2009, Διάρκεια: 8 ημέρες και 15 ώρες

Ο Γάλλος σκηνοθέτης Ζεράρ Κουράν συνέλαβε την ταινία αυτή ως μία αέναη διαδοχή βωβών «cinématons», βινιέτες δηλαδή από προσωπικότητες που γνώριζε, με ένα «cinéma verité» ύφος σαν κι αυτό με το οποίο ασχολήθηκαν οι πρωτοπόροι της «Nouvelle Vague». Ξεκίνησε να κινηματογραφεί το 1978 με μια κάμερα 8mm καλλιτέχνες σε καθημερινές στιγμές και μέχρι το 2009, είχε ολοκληρώσει 3.111 τέτοιες βινιέτες. Έχοντας παρουσιάσει μέρη του πρότζεκτ νωρίτερα σε ιδιωτικές προβολές, για πολύ περιορισμένο κοινό, ο Κουράν παρουσίασε τελικά ολόκληρη την ταινία, που έχει διάρκεια  σχεδόν 9 ημέρες, το 2009 στην Αβινιόν και το 2010 στο Λος Άντζελες. Μερικοί από τους καλλιτέχνες που συμμετέχουν είναι οι: Νάγκισα Όσιμα, Φόλκερ Σλέντορφ, Κεν Λόουτς, Βιμ Βέντερς, Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, Σάμιουελ Φούλερ, Ρομπέρτο Μπενίνι, Τέρι Γκίλιαμ και Τζόζεφ Λόουζι.

«Modern Times Forever» 2011, Διάρκεια: 10 ημέρες

H ομάδα Δανών καλλιτεχνών Superflex, που ιδρύθηκε το 1993 από τους Jakob Fenger, Rasmus Nielsen και Bjørnstjerne Christiansen, γύρισε τη 10ήμερη σε διάρκεια ταινία «Modern Times Forever» (2011) εικάζοντας τη φθορά που θα είχε το κεντρικό κτίριο της συσκευαστικής εταιρείας Stora Enso, στο Ελσίνκι, μέσα στις επόμενες χιλιετίες. Η ταινία προβλήθηκε ολόκληρη, τον Μάρτιο του 2011, επάνω στην πρόσοψη του εμβληματικού κτιρίου.

«Ambiancé» 2020, Διάρκεια: 30 ημέρες

Ο σκηνοθέτης Άντερς Βέμπεργκ, υποστηρίζει πως γύρισε την 30ήμερη ταινία, «Ambiancé» (2020), ως διαμαρτυρία για τα ριμέικ παλιών, κλασικών ταινιών. Η ταινία προοριζόταν να κυκλοφορήσει στις 31 Δεκεμβρίου του 2020 και ο Βέμπεργκ είχε πει πως αμέσως αφότου ολοκληρωνόταν η μία και μοναδική προβολή της, θα κατέστρεφε την μοναδική κόπια που υπήρχε. Είχε επίσης πει ότι θα ήταν η τελευταία ταινία στη φιλμογραφία του. Τελικά η προβολή δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, όμως υπάρχει ένα απόσπασμα 7 περίπου ωρών που είναι ακόμα διαθέσιμο online.

«Logistics» 2012, Διάρκεια: 35 ημέρες και 17 ώρες

Η ταινία που κατέχει σήμερα τον τίτλο της μεγαλύτερης σε διάρκεια ταινίας όλων των εποχών είναι το «Logistics» (2012), των Σουηδών κινηματογραφιστών Έρικα Μάγκνουσον και Ντάνιελ Άντερσον και έχει την εντυπωσιακή διάρκεια των 35 ημερών και 17 ωρών! Το κεντρικό ερώτημα που ενέπνευσε την πειραματική ταινία ήταν «Από που προέρχονται οι σύγχρονες ηλεκτρονικές συσκευές;» και με αυτό το σημείο εκκίνησης, ακολουθούμε το αντίστροφο ταξίδι ενός βηματομετρητή, σε πραγματικό χρόνο, από το σημείο πώλησής του σε ένα εμπορικό κατάστημα στη Στοκχόλμη έως την αρχική κατασκευή του σε ένα εργοστάσιο, στην Κίνα.