Η έκθεση του Λιανγκ Γιονγκάνγκ στο Ζάππειο απέδειξε πως η τέχνη μπορεί να λειτουργήσει ως κοινή γλώσσα σε έναν κατακερματισμένο κόσμο
Η πρώτη παρουσίαση του Λιανγκ Γιονγκάνγκ στην Ελλάδα δεν αποτελεί απλώς μια νέα εικαστική έκθεση, αλλά μια στιγμή ουσιαστικού πολιτιστικού διαλόγου. Ο διακεκριμένος Κινέζος εικαστικός, καθηγητής της Ακαδημίας Καλών Τεχνών Σανξί και προσωπικότητα με διεθνή αναγνώριση, εγκαινίασε στο Ζάππειο Μέγαρο μια ατομική έκθεση υψηλού επιπέδου που έφερε τον τίτλο «Nature’s Growth, Harmonious Diversity» (Ανάπτυξη της Φύσης, Αρμονική Ποικιλομορφία), σε επιμέλεια Γιώργου Μυλωνά και Φαν Ντι’αν. Στα έργα του, η μνήμη της κινεζικής τοιχογραφίας και η πειθαρχία της καλλιγραφίας συναντούν την αφαιρετική γλώσσα της σύγχρονης Δύσης, σχηματίζοντας ένα εικαστικό τοπίο όπου η φύση, το συναίσθημα και η φιλοσοφία λειτουργούν ως κοινός παρονομαστής.
Ο Λιαν Γιονγκάνγκ και ο Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος στην έκθεση στο Ζάππειο
— Αγαπητέ Λιανγκ, βλέποντας κανείς την έκθεσή σου αντιλαμβάνεται απευθείας το αρμονικό και άρτιο αποτέλεσμα. Θεωρείς πως η ελληνική και κινεζική παράδοση βρίσκονται κοντά; Έχουν επηρεαστεί τα ζωγραφικά σου έργα από τη συνάντηση των δύο πολιτισμών; Η ελληνική φιλοσοφική σκέψη ανέκαθεν επιδίωκε μια ορθολογικότητα και την εξερεύνηση της εσωτερικής φύσης της ανθρωπότητας. Από αυτή την άποψη παρουσιάζει μια σαφή ομοιότητα με εκείνη της Κίνας. Τα έργα μου εμβαθύνουν επίσης στην ανάλυση των ορθολογικών σχέσεων μέσα στις εικόνες, καθώς και στις λεπτοφυείς συνδέσεις μεταξύ των ανθρώπων, της κοινωνικής ζωής και φύσης, σε μια προσπάθεια να αποκωδικοποιήσω τη βαθύτερη προέλευση του σύμπαντος.
— Από πού αντλείς έμπνευση για τα έργα σου; Υπάρχουν περίπου δύο πηγές για τις δημιουργίες μου. Η μία είναι το υλικό εικόνων και σχετικές πληροφορίες για τα κινεζικά πολιτιστικά κειμήλια, τις οποίες λαμβάνω από βιβλία, έγγραφα και μουσεία. Η άλλη αποτελείται από αυτά τα ασήμαντα, συνηθισμένα ίχνη της καθημερινής ζωής – όπως τα παράξενα πράγματα γύρω μου, οι απρόβλεπτες εικόνες τοπίων και ούτω καθεξής. Υπάρχει επίσης μια τρίτη πηγή, η οποία αφορά τις κλασικές εικόνες από αρχαίους πολιτισμούς.
Λιαν Γιονγκάνγκ, "Those with halos first", 2024
—Τι υλικά χρησιμοποιείς στις συνθέσεις σου; Τα υλικά που χρησιμοποιώ στα έργα μου περιλαμβάνουν παραδοσιακές κινεζικές χρωστικές ζωγραφικής, λαδομπογιές, ακρυλικά και άλλα, μεικτά μέσα. Φυσικά μπορεί να χρησιμοποιήσω οποιοδήποτε υλικό πέρα από τη μπογιά. Οποιοδήποτε υλικό του φυσικού κόσμου. Ουσιαστικά δεν περιορίζομαι όσον αφορά τα υλικά, αλλά χρησιμοποιώ οτιδήποτε χρειάζομαι την εκάστοτε στιγμή.
—Τα μοτίβα που εντάσσεις μέσα στα έργα θυμίζουν τελετουργικά mandala. Άλλες φορές αισθάνομαι ότι δημιουργείς ένα νέο αλφάβητο, το οποίο φέρει αρχέγονη ενέργεια και σοφία. Υπάρχει κάποιος μυστικός συμβολισμός πίσω απ’ αυτά; Ορισμένες μορφές στους πίνακες μπορεί να μοιάζουν με μοτίβα mandala, αλλά δεν έχουν κάποιο ιδιαίτερο μυστικιστικό νόημα. Βασίζονται περισσότερο στην τυχαιότητα, ή μπορεί να πηγάζουν από βαθύτερα συναισθήματα. Δεν είμαι βέβαιος εάν υπάρχει κάποια ομοιότητα μεταξύ αυτών των δύο. Η επιδίωξη του τρόπου ζωής των ανθρώπων της Ανατολής περιλαμβάνει μια εσωτερική αναζήτηση για μια όμορφη και γαλήνια κατάσταση ισορροπίας – έναν πνευματικό κόσμο που προσωπικά λαχταρώ.
Λιαν Γιονγκάνγκ, "Spirit of the Song Dynasty", 2023
—Παρατηρώντας τα έργα σου δεν γίνεται να μην αναφερθώ στην έννοια του κενού. Το κενό δεν μοιάζει με απουσία, αλλά με μια παρουσία που περιμένει να αποκαλυφθεί. Είναι λες και βαδίζεις ανάμεσα στο ίχνος και στη σιωπή. Τι σημαίνει για εσένα αυτό το κενό; Είναι χώρος περισυλλογής ή μια νέα δυνατότητα; Το ερώτημά σου για το κενό είναι πολύ ενδιαφέρον. Ίσως στη δυτική ζωγραφική το κενό να θεωρείται ουρανός ή απουσία. Από την άλλη, στην παραδοσιακή κινεζική τέχνη, το κενό είναι μια πραγματική ύπαρξη που αλληλεπιδρά με το υλικό αντικείμενο. Είναι η αλληλεπίδραση των δύο που σχηματίζει ένα ολοκληρωμένο σύνολο και μια δύναμη έλξης· Γι’ αυτό το κενό και το πραγματικό αντικείμενο είναι εξίσου σημαντικά.
—Η απάντησή σου με οδηγεί στη σκέψη του χρυσού φόντου στη βυζαντινή τέχνη· μιας αφαιρετικής επιφάνειας που, αν και μπορεί να εκληφθεί ως κενό, στην ουσία υποδηλώνει την παρουσία του θείου, το οποίο αίρει την έννοια του χώρου και του χρόνου. Επομένως θα έλεγα πως διακρίνω αρκετά κοινά στοιχεία με την κινεζική τέχνη. Αυτό λοιπόν με φέρνει στην επόμενη ερώτησή μου: Πιστεύεις ότι η αφηρημένη τέχνη μπορεί να λειτουργήσει ως γλώσσα ενότητας σε έναν κατακερματισμένο κόσμο; Πιστεύω ότι είναι απολύτως δυνατό να απεικονίσουμε την πραγματικότητα. Ο κόσμος είναι ένα πολύπλοκο και πολυεπίπεδο σύνολο – ρευστό αλλά και συμπαγές ταυτόχρονα. Η αφηρημένη τέχνη μπορεί αναδείξει την ουσία της πραγματικότητας με πιο καθαρό τρόπο· η ταυτότητά της γίνεται πιο εμφανής και ευνοεί την πιο άμεση και ουσιαστική επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων διαφορετικών χωρών, εθνικοτήτων και κοινωνικών θέσεων. Η αφηρημένη τέχνη πλησιάζει περισσότερο τη μουσική· πλησιάζει μια πρωταρχική αρχή της φύσης, του Θεού, όπου δεν υπάρχει διάκριση και υφίσταται αληθινή ισότητα.
Λιαν Γιονγκάνγκ, "Heroes of the Tang Dynasty", 2022
—Αν έπρεπε να περιγράψεις με μία μόνο λέξη τι επιθυμείς να νιώσει ο θεατής μπροστά σε έναν πίνακά σου, ποια θα ήταν αυτή; Καλύτερα να χρησιμοποιήσω μια φράση για να περιγράψω αυτό το βίωμα. Θα έλεγα: «τη στιγμή που μπορείς να δεις αληθινά την ίδια σου την καρδιά».
—Ποια ευθύνη αισθάνεται ένας καλλιτέχνης σήμερα απέναντι στην κοινωνία –να καθρεφτίσει, να παρηγορήσει ή να αμφισβητήσει; Ως καλλιτέχνης, πιστεύω ότι όλα όσα ανέφερες είναι πιθανά: η διατύπωση ερωτημάτων, η αντιμετώπιση της πραγματικότητας ή η εσωτερική παρηγοριά –όλα είναι δυνατά. Το αποτέλεσμα εξαρτάται από το προς τα πού κατευθύνεται η καλλιτεχνική δημιουργία. Η τέχνη δεν έχει ανώτερες ή κατώτερες μορφές σε απόλυτο επίπεδο, αλλά αν τη δούμε στη σχέση μεταξύ ανθρώπου και φύσης/κοινωνίας, μπορεί να υπάρξει τέχνη που υπηρετεί τους άλλους ή τέχνη που πηγάζει από μέσα σου ή τέχνη που εκφράζει ευρύτερες κοσμοθεωρίες, ώστε περισσότεροι άνθρωποι να νιώσουν την ανωτερότητα, την αποδοχή και τη φυσικότητα αυτής της κατάστασης. Μέσα από τη συχνότητα της φυσικής επίδρασης στην εμπειρία του θεατή, μπορεί κανείς να οδηγηθεί σε ένα τέτοιο καλλιτεχνικό επίπεδο.
*Η έκθεση του Λιανγκ Γιονγκάνγκ «Νature’s Growth Harmonious Diversity» στο Ζάππειο, διοργανώθηκε από την Ακαδημία Καλών Τεχνών Σανξί, το Μουσείο Σανξί, το Ινστιτούτο Γεωφυσικής και Γεωχημικής Έρευνας Σανξί, σε συνεργασία με το κινεζικό Διεθνές Κέντρο Τεχνών Αθηνών (IACA) και τον Σύνδεσμο Ελληνο-κινεζικών Πολιτιστικών Ανταλλαγών. Παράλληλα υποστηρίχθηκε από την Κινεζική Πρεσβεία στη χώρα μας. Η Ελλάδα αποτέλεσε τον πρώτο σταθμό παρουσίασής της εκτός Κίνας. Την εκπροσώπηση του καλλιτέχνη στον ελληνικό χώρο ανέλαβε η Γιου Λιμίν.
Από την αναδρομική του Κυριάκου Μορταράκου και τη μεγάλη έκθεση του Δημήτρη Σεβαστάκη στις επιζωγραφισμένες φωτογραφίες του Κώστα Λάκη και τους καλλιτεχνικούς αλγόριθμους του Τσαρλς Σάντισον
15°
