Πάνος Κόλλιας: «Εμπνέομαι από οτιδήποτε με συν-κινεί»

Ζει στο Αίγιο και η πρώτη του ατομική έκθεση συμβαίνει στην Αθήνα. Ανταμώνουμε στον Αστρολάβο και με ξεναγεί στους πίνακές του. Αναπαραστατικός μινιμαλισμός και επάλληλα επίπεδα ιστοριών όπου αλλού κυριαρχεί η οξύτητα και αλλού η μηδαμινή ευκρίνεια, σε κάποια σημεία επικρατεί η στατικότητα αλλά αίφνης σαν κάτι να τα κινητοποιεί και να τα θέτει σε δυναμικές τροχιές. Εικόνες αστικές που συναρμολογούν ένα παζλ διαβίωσης μέσα ή μακριά από το πλήθος. Pretty Fly (for a White Guy) που θα έλεγαν και οι Offspring, αφού, εκτός από τη ζωγραφική, στην κουβέντα μας παρεισφρέει και ο ήχος: πέρα από τα χρώματα, ο Πάνος Κόλλιας εντρυφεί και στις νότες, παίζει από μικρός μουσική και κατασκευάζει δικά του όργανα. Γνωρίστε τον καλύτερα.

Πρώτη ατομική. Πώς νιώθεις και γιατί Ροές;
Το βλέπω ως μια λογική συνέχεια. Μετά από πάρα πολύ ασχολία με ένα συγκεκριμένο ζήτημα, ο κύκλος αυτής της αναζήτησης άρχισε να κλείνει. Οπότε ήρθε στη σωστή ώρα η πρώτη μου ατομική. Ροές γιατί ο χώρος, ο ήχος και οι καταστάσεις ρέουν μέσα μου όπως και στη δουλειά μου.

Ζεις στην περιφέρεια αλλά όχι και πολύ μακριά από την Αθήνα. Υπάρχουν πλεονεκτήματα, υπάρχουν όμως και ντεζαβαντάζ. Τα νιώθεις ή όχι;
Πράγματι, υπάρχουν δύο όψεις, όπως συμβαίνει συνήθως σε πολλά πράγματα. Είμαι στο Αίγιο σε έναν χώρο εξ ολοκλήρου δικό μου, το οποίο μου αφαιρεί οποιοδήποτε άγχος μπορεί να είχα με άλλες υποχρεώσεις. Από την άλλη πλευρά, δεν είμαι στην πρωτεύουσα όπου γίνονται οι περισσότερες δράσεις. Μπορώ όμως να δουλεύω με μία ησυχία και να είμαι συγκεντρωμένος.

Οι ιστορίες σου κινούνται σε πολλαπλά επίπεδα. Δρόμοι, καφέ μπαρ και περιπλανήσεις στην πόλη τέμνονται με βάρκες που πλέουν σε ήσυχα νερά και φιγούρες που στοχάζονται σε μη πολύβοους χώρους. Τι εκφράζει το «όλον»;
Το ενδιαφέρον είναι πολλαπλό. Με ενδιαφέρει η κοινωνική διάσταση των πραγμάτων πότε από τη ματιά του παρατηρητή και πότε από τη σκοπιά του συμμετέχοντος. Ο βασικότερος στόχος είναι η αποτύπωση του χώρου και η σχέση του με τον χρόνο. Όταν παρεμβάλλονται φόρμες και αντικείμενα στα σώματα και στα πρόσωπα των χαρακτήρων δίνουν την αίσθηση μίας τέταρτης διάστασης , αυτής του χρόνου. Τα θέματα στα οποία γίνεται αυτό προέρχονται από την καθημερινότητα και ταινίες που είναι μέρος της δικής μου καθημερινότητας.

Χώρος, χρόνος, σκέψεις και γεωμετρίες αφαιρετικής διάθεσης, μινιμαλιστική αναπαράσταση και μυστήριο. Αν αυτοί οι πίνακες ήταν μουσική, τι θα ήταν; Ρωτώ επειδή διάβασα στο βιογραφικό σου πως εκτός από τη ζωγραφική ασχολείσαι και με τον ήχο.
Επειδή ασχολούμαι με την ακουσματική μουσική και ένα χαρακτηριστικό της είναι η μη εύκολη αναγνώριση των πηγών, θα έλεγα πως αυτό εκφράζει και τη ζωγραφική μου. Στις περισσότερες περιπτώσεις, παρατηρώντας τους πίνακες δεν μπορούμε να δώσουμε ακριβή ταυτότητα των χαρακτήρων (φύλο, ηλικία, διάθεση) και των αντικειμένων. Υπάρχουν κάποιες αφορμές με τις οποίες αυτοσχεδιάζω έχοντας πάντα την εποπτεία. Αυτό γίνεται και στις ηχητικές συνθέσεις. Η μόνη διαφορά είναι ότι αντί για πινέλα και χρώματα, τα εργαλεία μου είναι δύο αυτοσχέδια όργανα που έχω κατασκευάσει, η φωνή μου και εξωτερικές ηχογραφήσεις.

Τι σε εμπνέει και από πού αντλείς; Τι θέλεις να εκφράσεις και με ποια μέσα μέσα στο μέσο που λέγεται ζωγραφική;
Εμπνέομαι από οτιδήποτε με συν-κινεί. Με ενδιαφέρουν τα έντονα χρώματα και οι επαφές τους. Υπάρχει μια ελεύθερη απόδοση σε αυτό που εκφράζει το κάθε έργο. Ο καθένας μπορεί να κάνει τις αναγνώσεις του και τις μεταφράσεις του. Ακόμα και εγώ ο ίδιος βλέποντάς τα μετά από καιρό, παρατηρώ κάποια πράγματα που δεν τα είχα διακρίνει πιο πριν. Όπως συνήθως συμβαίνει σε κάθε μορφή τέχνης.

Τα πρόσωπα των ηρώων δεν διακρίνονται ευκρινώς, περισσότερο δείχνει πως σε απασχολεί κάτι άλλο, η ταυτότητα ή τα χαρακτηριστικά τους μοιάζει να μην σε ενδιαφέρουν. Σαν να θέλεις να επικεντρώσω όχι στο ένα κάποιο βλέμμα, αλλά περισσότερο στην κίνηση ή την ακινησία τους. Γιατί αυτό και γιατί έτσι;
Δεν έχει κανένα ενδιαφέρον για εμένα το «ποιος» και το «τι». Με αυτό τον τρόπο μπορώ να επικεντρωθώ στο ζήτημά μου χωρίς να αναλώνομαι σε θέματα ταυτότητας. Τα πρόσωπα των χαρακτήρων και η ταυτότητα των αντικειμένων δε με απασχολούν. Με απασχολεί μόνο πώς αυτά πάλλονται μεταξύ τους.

Από τις δικές σου Ροές στις δικές σου επιρροές. Μίλησέ μου για τα ινδάλματα, τα τοτέμ, τις αξίες της ζωγραφικής (όνομα, επίθετο και γιατί, παρακαλώ), Έλληνες και ξένους που σε καθόρισαν.
Richard Diebenkorn για τα χρώματα, την οργάνωση και τη διαχείριση των κενών. Nicolas de Staël για τις μεγάλες φόρμες χρώματος και τον τρόπο που πάλλονται μεταξύ τους. Henri Matisse για τη λιτότητα στο σχέδιο και τη διαχείριση του χώρου. Δημοσθένης Κοκκινίδης για το χρώμα του. Παναγιώτης Τέτσης για τα χρώματα και το φως.

Γιατί έγινες αλήθεια ζωγράφος; Ειδικά αυτές τις εποχές της οικονομικής κρίσης, που για την Ελλάδα δείχνει να αποτελεί βαριά πέτρα που δεν αφήνει τη γενιά σου να πετάξει, τι είναι αυτό που σε κάνει να επιμένεις και να πορεύεσαι;
Είναι μονόδρομος για εμένα. Μία ανάγκη που πάντοτε υπήρχε και δε γίνεται να μην υπάρχει όποιες και αν είναι οι συνθήκες. H ζωγραφική είναι αναγκαία για την ομαλή συνέχεια της ζωής μου.

Επιστρέφω στις «Ροές» πέρα από τις φιγούρες, τις γεωμετρίες, τον χώρο, τις ιδέες, τον χρόνο και τους τόπους. Θέλω να μου μιλήσεις για τα χρώματα. Και για την ακρίβεια πώς και γιατί χρησιμοποιείς το κάθε τι εντός των πινάκων. Υπάρχουν κάποια εμφατικά, υποθέτω, και κάποια ουδέτερα; Ή όλα για σένα, ανεξαρτήτως εντάσεων, διαθέτουν ομοειδή δύναμη που εξυπηρετεί την αφήγηση της όποιας ιστορίας;
Η δύναμη του χρώματος έχει να κάνει με την έκταση και την ένταση. Όμως δεν είναι τόσο απόλυτα τα πράγματα, γιατί, για παράδειγμα, μια μαύρη γραμμή μπορεί να είναι πιο σημαντική ανάλογα με τη θέση της. Το χρώμα είναι ένα εργαλείο που μου δίνει τη δυνατότητα να το χρησιμοποιώ στη ζωγραφική. Το χρώμα εμπεριέχει ένα εσωτερικό φως το οποίο εκμεταλλεύομαι. Οι χαρακτήρες και ο χώρος αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο. Ακόμα και οι χαρακτήρες για εμένα είναι χώρος. Οπότε χώρος και χαρακτήρες μπαίνουν σε μια διαδικασία ισότιμης αλληλεπίδρασης.

Σκέφτηκες ποτέ να φύγεις στο εξωτερικό; Θα ήθελες να το τολμήσεις ή για όποιον λόγο βρίσκεσαι εδώ που βρίσκεσαι θεωρείς πως θα καταφέρεις αυτό που θέλεις να καταφέρεις; Και, αλήθεια, τι είναι αυτό που κυνηγάς και τι επιθυμείς να σου φέρει το μέλλον;
Nαι φυσικά και το είχα σκεφτεί και το σκέφτομαι. Προτού μπω στην ΑΣΚΤ με είχαν δεχθεί στο Τμήμα του Ρrintmaking στη Σχολή Καλών Τεχνών της Γλασκόβης. Τα πράγματα όμως δεν είναι όπως στην ΑΣΚΤ. Χρειαζόμουν πολλά λεφτά και δεν υπήρχε ευέλικτο ωράριο. Επιπλέον το τμήμα που με δέχθηκε δεν ήταν ακριβώς αυτό που επιθυμούσα να κάνω. Το μεσογειακό περιβάλλον της Ελλάδας μου ταιριάζει. Υπάρχουν ατελείωτες εικόνες λόγω του φωτός και του χρώματος. Αυτό εμένα με βοηθάει πάρα πολύ. Η αλήθεια είναι βέβαια ότι οι ευκαιρίες είναι περιορισμένες στην Ελλάδα. Οπότε το βλέμμα μου προς το εξωτερικό είναι ανοικτό χωρίς αυτό να σημαίνει κάτι μόνιμο. Μου αρέσει πάρα πολύ να ταξιδεύω. Με ενδιαφέρει να μπορώ να ασχολούμαι με τις τέχνες στην πράξη. Θα ήθελα αυτό στο μέλλον να συνεχίζω να το κάνω ανενόχλητος.

Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την έκθεση στο City Guide της Athens Voice