Ήταν Τετάρτη βράδυ, λίγο μετά τις 22.00 και βρισκόμουν μαζί με δεκαεννιά ακόμα άτομα στο σταθμό του Μετρό στο Μοναστηράκι. Στεκόμασταν όρθιοι κρατώντας στα χέρια μας χαρτιά με ονόματα, σαν να ήμασταν σε ένα μέρος άγνωστο, περιμένοντας κάποιον να μας αναγνωρίσει. Ο κόσμος που μπαινόβγαινε στο Μετρό μας προσπερνούσε και εμείς είχαμε σχεδόν υπνωτιστεί από τη διαρκή κίνηση μπροστά στα μάτια μας. Μέχρι που μέσα στο πλήθος άρχισαν να ξεχωρίζουν μερικά σώματα. Άνθρωποι που γίνανε ξαφνικά ορατοί, μετανάστες όλοι τους, όπως εύκολα θα μάντευε κανείς από την όψη τους, μόνο που αυτή τη φορά δεν ήταν συνεπιβάτες μας σε κάποιο λεωφορείο, ούτε βρίσκονταν στο διπλανό ταμείο του σούπερ μάρκετ. Ήρθαν κοντά μας, ο καθένας σε αυτόν που κρατούσε στα χέρια του το χαρτί με το όνομά του. Η μόνη οδηγία που είχα ήταν να φορέσω τα ακουστικά μου και να ακολουθήσω τον Elisha σε μια βόλτα στην πόλη που θα διαρκούσε λίγο λιγότερο από τρία τέταρτα.
Το «No man’s land», η site-specific παράσταση του καταξιωμένου Ολλανδού καλλιτέχνη και εικαστικού Ντρις Βερχόφεν, διοργανώνεται στα πλαίσια του Fast Forward Festival της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών. Όσο διαρκεί η περιπλάνηση στο (βασανισμένο) κέντρο της Αθήνας με οδηγούς τους είκοσι οικονομικούς μετανάστες και πολιτικούς πρόσφυγες, στα ακουστικά σου ακούγεται η βιογραφία ενός μετανάστη –ή, μάλλον, μια σειρά ενδεχομένων σχετικά με τη ζωή και την ιστορία του. Το πρότζεκτ του Βερχόφεν έχει πραγματοποιηθεί στο παρελθόν στην Ολλανδία, τη Γερμανία και την Ισπανία. Τώρα έχει αναπροσαρμοστεί ειδικά για την παρουσίασή του στην Αθήνα και την επείγουσα κοινωνική και πολιτική συνθήκη της πόλης.
«Χωρίς πρόθεση χειραγώγησης, πολιτικής ή συναισθηματικής, οι είκοσι διαδρομές του No Man’s Land στο κέντρο της Αθήνας προτείνουν είκοσι προσωπικές συναντήσεις ενός θεατή, πολίτη της Αθήνας, με τον «άλλο» –τον οικονομικό μετανάστη, τον πολιτικό πρόσφυγα, τον «ξένο» της διπλανής πόρτας και της ίδιας πόλης», εξηγεί η Κάτια Αρφαρά, καλλιτεχνική διευθύντρια του Fast Forward Festival.
Στο τέλος των σαράντα λεπτών συνειδητοποιείς πως κατά τη διάρκεια της ιδιαίτερης αυτής βόλτας έχεις σχετιστεί με τον οδηγό σου με τρόπους απρόσμενους. Εγώ, για παράδειγμα, ταλαντευόμουν διαρκώς ανάμεσα στην ταύτιση, την αποστασιοποίηση και τις ενοχές. «Αν δε συνδεθείς, γίνεται να ενδιαφερθείς;», αναρωτήθηκε κάποια στιγμή η φωνή στα ακουστικά μου.
Μετά την παράσταση συζήτησα με τον Αλί, έναν από τους ξεναγούς του No Man’s Land. Ο Αλί, 55 χρονών σήμερα, γεννήθηκε στην Τεχεράνη και στα 25 του βρέθηκε μετανάστης στο Ανόβερο. «Ελπίζω ότι στο τέλος της παράστασης καταλαβαίνουμε καλύτερα ο ένας τον άλλο, αισθανόμαστε περισσότερο ο ένας τον άλλο», λέει. «Η σχέση μας, μια σχέση που πριν από το πρότζεκτ δεν υπήρχε, έχει πάει ένα βήμα παραπέρα. Τώρα εσύ με βλέπεις – «μας» βλέπεις, στην ουσία– με άλλα μάτια. Και σε βλέπω κι εγώ με άλλα μάτια».
Info: Το «No Man’s Land» πραγματοποιείται από τις 02/05 έως τις 11/05 στα πλαίσια του Fast Forward Festival (27/04-11/05) στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Ώρες παραστάσεων: Δευτ.-Παρ. 17.00, 20.00, 22.00, Σάβ. & Κυρ. 15.00, 17.00, 20.00, 22.00. Τιμές εισιτηρίων: €15, 10 (Φοιτ.), 5 (Άνεργοι)
15°
