Η ζωγραφική της Ελιώνας Ντούκνη είναι συνταρακτική!

Αυθόρμητη, ενστικτώδης, ανένταχτη, αφηγηματικά περιφραστική, οδυνηρή, καταπραϋντική, με απίθανα χρώματα και πολλαπλές αποχρώσεις, η ζωγραφική αυτού του κοριτσιού δημιουργεί αντικρουόμενα συναισθήματα. Το γαλήνιο και το ταραχώδες, το τραγικό και το λυτρωτικό συνυπάρχουν στο παλίμψηστο και τις συνεχείς μεταμορφώσεις της ύλης της. Και μάντεψε, δεν βγήκε από κανένα εργαστήρι της Καλών Τεχνών, δεν διαθέτει ακαδημαϊκό στάτους. Η Ντούκνη χειρογραφεί με το ένστικτο και την ορμή της, το θάρρος αλλά και το θράσος μιας νιότης που προχωρά με βάση προσωπικές εμπειρίες, πόθους, φόβους και όνειρα. Το σπίτι - ατελιέ της βρίσκεται στο Κουκάκι, όχι όμως και οι πίνακες της έκθεσης Synced, μιας και ως τις 16 Νοεμβρίου θα φιλοξενούνται στην γκαλερί The Blender στη Γλυφάδα. Είτε μικρές είτε μεγάλες, οι συνθέσεις-ιστορίες της πρώτης της δουλειάς χαρακτηρίζονται από έναν μοντέρνο εξπρεσιονισμό αλλά και από μια καθαρόαιμη εξομολογητική διάθεση.

Πηγαίο ταλέντο; Αναμφισβήτητα. Όλη αυτή η περιρρέουσα κατάσταση, από το τραχύ και το βάναυσο στο ελπιδοφόρο και το αισιόδοξο, όλοι αυτοί οι πειραματισμοί της Ντούκνη, μαρτυρούν κορίτσι της πόλης που έμαθε να ζει με τις αντιφάσεις της. Και να μην τρομάζει στην έκθεση - όλοι ξέρουμε το άγχος της πρώτης φοράς, που μπορεί να σε συνθλίψει απείρως πιο εύκολα και από την ευκολία με την οποία τόσο δεξιοτεχνικά η Ελιώνα συνθλίβει τα γεωμετρικά της σχήματα.

Και κάπου εδώ, μετά τον «πρόλογο» ακολουθεί και μια κουβέντα μαζί της, μαζί με τις ευχές για καλή τύχη. Εκεί έξω αλλά και εκεί μέσα, στην The Blender, που (και) ένας ακόμα λόγος που την εκτιμώ είναι γιατί ρισκάρει και παρουσιάζει μια άλλη Αθήνα πέρα από εκείνη των καθιερωμένων no risk ονομάτων. Φυτώριο νέων καλλιτεχνών; Ναι, τη λες κι έτσι...

Έχεις άγχος; Εννοώ πρώτη ατομική έκθεση, ενώπιον κόσμου και κριτικών, πώς νιώθεις;
Κοίτα, τώρα που σου γραφώ κανένα άγχος… Όταν σκέφτομαι την ημερομηνία των εγκαινίων όμως, με πιάνει μια ταχυκαρδία, αυτήν όμως η ταχυκαρδία που σε πιάνει όταν είσαι ερωτευμένος. Αυτό που νιώθω είναι ότι η έκθεση αυτή είναι μια φυσική εξέλιξη. Είναι δουλειά και έρευνα ετών. Αν για κάτι αγωνιώ και περιμένω πώς και πώς, είναι να δω πώς θα νιώσει ο κόσμος όταν θα βρίσκεται απέναντι από τους πίνακές μου. Θέλω και περιμένω να δω τις κινήσεις στα πρόσωπά τους, στα μάτια τους. Ε νομίζω ότι οι αυθόρμητες εκφράσεις των ανθρώπων είναι και η καλύτερη κριτική τέχνης!

Γιατί άργησες τόσο; Ξέρω πως δεν έρχεσαι από το μονοπάτι της Καλών Τεχνών, αλλά από μια άλλη διαδρομή, δικιά σου.
Δεν άργησα καθόλου. Tο να εκθέσεις και να εκτεθείς δεν είναι εύκολη διαδικασία, προϋποθέτει, για μένα τουλάχιστον, να έχεις ωριμάσει εσύ ο ίδιος, αλλά να έχεις ωριμάσει και καλλιτεχνικά. Υπήρξαν φορές που το σκέφτηκα και είχα προτάσεις, αλλά δεν ένιωθα έτοιμη να δείξω αυτό που νιώθω. Γενικά, από μικρή έψαχνα τα μονοπάτια για να βρω τον δικό μου δρόμο. Θα έλεγα ότι είναι λίγο πιο περίπλοκο από το είσαι σε ένα δρόμο με άλλους, αλλά το να ανακαλύπτεις τον εαυτό σου μόνος σου είναι πιο περιπετειώδες, τουλάχιστον για μένα.

Μου έλεγες την ιστορία-πλακάρα που έπαθες όταν για πρώτη φορά είδες τη Φρίντα Κάλο. Μπορείς να θυμηθείς αλλά και να περιγράψεις το ταξίδι και τη στιγμή στο μουσείο; Και να εκτιμήσεις πόσο κομβικό ακόμα παραμένει για σένα αυτός ο χωροχρόνος του τότε στο σήμερα;
Υπάρχουν κάποιες στιγμές στη ζωή των ανθρώπων που είναι κομβικές, που μπορεί να σου αλλάξουν όλη την πορεία της ζωής. Κάπως έτσι συνέβη και με μένα όταν συνάντησα τη Φρίντα Κάλο. Ήμουν στη Βιέννη και μπήκα σε ένα μουσείο, για καλή μου τύχη είχε αναδρομική της Φρίντα. Θυμάμαι ότι καθόμουν σε κάθε πίνακα 20 λεπτά, τον χάζευα και τον παρατηρούσα. Δεν νομίζω πως θα ξεχάσω ποτέ αυτά που ένιωσα όταν αντίκρισα έναν από τους πολλούς που έβλεπα… Ήταν τόσο μεγάλη η έκρηξη συναισθημάτων, που δεν συγκρατήθηκα και έβαλα τα κλάματα. Με άγγιξε τόσο πολύ, που, όταν γύρισα στην Αθήνα, έψαξα αυτήν μου την εμπειρία. Συνειδητοποίησα τελικά ότι αυτό είμαι, απλά ήταν βαθιά κρυμμένο μέσα μου. Η Κάλο απλά άνοιξε την πόρτα. Μετά τη μαγική αυτή στιγμή αφιερώθηκα εξολοκλήρου στη ζωγραφική. Πάντως είναι εντυπωσιακό το πώς αυτή η γυναίκα ακόμα και μετά τον θάνατό της ενεργοποιεί και εμπνέει ανθρώπους.

Εγώ λέω πως παίζεις πολύ με τον εξπρεσιονισμό στα όρια του abstract. Υπάρχουν στο βάθος οι φιγούρες, όσο κι αν τις αποδομείς, αλλά ταυτόχρονα σαν να προσπαθείς να με παγιδεύσεις ή να με στείλεις αλλού: στη γεωμετρία και την πολεοδομία των πινάκων σου, καμιά φορά βλέπω τους ανθρώπους σου σαν σπίτια. Πόσο αυθαίρετος ή λάθος είμαι και ως προς τις προθέσεις σου αλλά και ως προς την κατηγοριοποίηση;
Και εγώ λέω ότι έχεις πέσει μέσα! Ο αφηρημένος εξπρεσιονισμός είναι ο τρόπος που ζωγραφίζω. Ουσιαστικά αποδομώ την ανθρώπινη μορφή, δεν ενδιαφέρομαι για τη λεπτομέρεια, αλλά για την ουσία. Και η ουσία για μένα είναι αυτό που διδάσκεις, διδάσκεσαι από τους ανθρώπους, όταν τους γνωρίζεις και έρχεσαι σε επαφή. Οι πίνακές μου είναι αφηγηματικοί, εξιστορούν ιστορίες και γεγονότα. Η γεωμετρία δυστυχώς ή ευτυχώς είναι χαρακτηριστικό της σύγχρονης αυτής εποχής. Αν είναι κάτι που βλέπεις πρώτο στη δουλειά είναι το στοιχείο του αστικού τοπίου, και αυτό γιατί οι πρωταγωνιστές μου είναι χαρακτηρισμένοι με κουτάκια σαν παράθυρα πολυκατοικιών. Κλεισμένοι όλοι μας μέσα σε αυτά. Τα τετράγωνα αυτά, για μένα, είναι το μέσον μου, τα ενώνω ένα ένα σαν παζλ και φτιάχνω ανθρώπινα σώματα για να κινούμαι μαζί τους μέσα στις πόλεις.

Νομίζω πως εκεί στην Blender με τους καλλιτέχνες της το πράγμα μαρτυρά μια οικογένεια, μια σχέση, ασχέτως των διαφορών στη «γλώσσα». Νιώθεις έτσι; Μια συγγένεια, ας την πω, και μια ταύτιση με το νιτς της: κανένα κόλλημα...
Υπάρχουμε στην Βlender πολλοί νέοι καλλιτέχνες. Συνυπάρχουμε καλλιτεχνικά πολύ αρμονικά μεταξύ μας, γνωριζόμαστε σχεδόν όλοι από τις ομαδικές εκθέσεις, και όχι μόνο, αλλά και τα θεματικά πάρτι που οργανώνει η gallery με στόχο της να φέρει κοντά καλλιτέχνες και κοινό. Αυτή είναι μια από τις φιλοσοφίες του Ιάσωνα (ιδιόκτητης), που είναι και ο ίδιος ευαισθητοποιημένος καλλιτέχνης, με αποτέλεσμα να γνωρίζει καλά τις ανάγκες ενός καλλιτέχνη. Όντως, διαφορετικοί όλοι μας, νιώθουμε πραγματικά πολύ άνετα και ασφαλείς στην καλλιτεχνική μας στέγη που λέγεται BLender.

Τι θέλεις να πεις με τα έργα της πρώτης σου έκθεσης; Τι «εκθέτεις» από τα μέσα σου προς τα έξω μας και τι περιμένεις να καταλάβουμε και να νιώσουμε για σένα;
 Εκθέτω προβληματισμούς προσωπικούς και κοινωνικούς, όπως ο γάμος και η οικογένεια. Ως προς τις σχέσεις μεταξύ αντρών και γυναικών και τη χαμένη ισορροπία μεταξύ τους. Αγωνία για τη θέση της γυναίκας στον σύγχρονο κόσμο. Ζωγραφίζω συναισθήματα όπως η αγάπη και ο έρωτας, πράγματα αληθινά και γεμάτα ουσία που δεν καταλαβαίνουν από φύλα, καταγωγές και ηλικιακά νούμερα.

Πόσο καιρό σου πήρε για να καταλήξεις στον τελικό αριθμό των πινάκων αλλά και πόσο κράτησε η παραγωγική διαδικασία;
Η παραγωγική περίοδος ήταν μια από τις καλύτερες περιόδους της ζωή μου. Δεν υπάρχει μέρα που δεν ζωγραφίζω, αλλά εκείνη τη στιγμή ήμουν σε μια φάση ζωής που είχα φουλ υλικό μέσα μου. Κατέβασα ρολά, έβαλα τέρμα μουσική και κάπως έτσι άρχισαν οι ατελείωτες συζητήσεις με τους λευκούς καμβάδες, τις λινάτσες και τα χρώματα… Έβγαινα από το ατελιέ για κανένα θέατρο. Η ολοκλήρωση κράτησε πολλούς μήνες. Όσο για τον αριθμό των πινάκων, δεν μέτρησα ποτέ.

Ζωγραφίζεις εύκολα ή δύσκολα; Περίγραψέ μου τη ζωή στο στούντιο. Που ξέρω πως είναι και το σπίτι σου, οπότε γι' αυτό σε ρωτώ, καθώς ζωή και δουλειά μοιάζουν εντελώς ταυτισμένα. Πώς ξεφεύγεις;
Νιώθω πολύ άνετα, τα έχω όλα μαζεμένα στον ίδιο χώρο, νομίζω ότι ζω πολλές ζωές μαζί. Όταν μπαίνω στο εργαστήριο, είμαι χαμένη και λερωμένη στο τελάρο. Μέσα σε λίγα λεπτά αυτό αλλάζει και μεταμφιέζομαι σε καθαρή νοικοκυρά. Οταν είμαι στο ατελιέ μου σταματά ο χρόνος! Ξεφεύγω με τις φίλες μου πίνοντας κρασιά στο κέντρο της Αθήνας και όπου υπάρχει θάλασσα. Βολτάρω σχεδόν καθημερνά σε στενά και απάτητα μέρη που ξέρω από την εφηβεία μου, ζω στο Κουκάκι 30 χρόνια, σχολείο πήγα στο 1ο Πειραματικό της Πλάκας, που σημαίνει ότι οι πρόποδες της Ακρόπολης είναι το ησυχαστήριό μου από μικρή.

Στην έκθεσή σου υπάρχουν μοντέλα είτε εν αγνοία είτε εν γνώσει τους; Ανθρωποι δηλαδή αληθινοί που τους έχεις στο μυαλό σου, τυχαίοι άγνωστοι στον δρόμο ή σχέσεις από το οικείο περιβάλλον σου; Ή έρχονται από το μυαλό σου;
Στους πίνακές μου είναι κόσμος που μπαινοβγαίνει στη ζωή μου, άνθρωποι υπαρκτοί που συναντώ, γνωρίζω, που με προβληματίζουν ευχάριστα η μη.

Κάνεις παρέα με ζωγράφους; Είσαι μέλος κάποιου κύκλου, ας πούμε;
Αν παρατηρήσεις στα ζωγραφικά μου, χρησιμοποιώ όλα τα γεωμετρικά σχήματα εκτός από τον κύκλο! Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν έχω φίλους ζωγράφους.

Κάποιοι ζωγράφοι που, ακόμα κι αν δεν τους ξέρεις, τους εκτιμάς;
Δεν μπορεί να λείπει η Φρίντα Κάλο! Εκτιμώ πολύ από τους παλιούς τον Βλάση Κανιάρη και τα πρώτα αφαιρετικά του έργα, τον Γιάννη Μόραλη, και σέβομαι απεριόριστα τον Γιάννη Κουνέλλη. Από το εξωτερικό είναι κάποιο που μου έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον, όπως η Teresa Byrga, που λατρεύει και αυτή τα τετράγωνα, ο Jeffrey Gibson για τον τρόπο που χρησιμοποιεί τα γεωμετρικά σχήματα, η Melike Kara για τον τρόπο που τοποθετεί τους ανθρώπους στον καμβά της, ήδη απασχολούν και θα απασχολήσουν και τα επόμενα χρόνια τον κόσμο της σύγχρονης τέχνης.

Ο τίτλος της έκθεσής σου έχει να κάνει με τον συγχρονισμό. Είναι θέμα τύχης ή θέλει πολλή δουλειά για να συγχρονιστούν οι άνθρωποι;
Ο συγχρονισμός παίζει καθοριστικό ρόλο στη ζωή ενός ανθρώπου. Ζούμε σε μια διασπαστική εποχή όπου ο άνθρωπος βάλεται από περιττά πράγματα και καθόλου ουσιαστικά. Η τύχη δεν παίζει κανένα ρόλο. Αυτό που λέω είναι ότι ο άνθρωπος χρειάζεται να έρθει πρώτα σε επαφή με την πραγματική του φύση και μετέπειτα να συγχρονιστεί με τους υπόλοιπους. Αν θα έλεγα ότι κάτι είναι δύσκολο είναι το μετά, πώς να παραμείνεις σε αυτήν την κατάσταση και να μη χάσεις την ισορροπία σου. Φυσικά θέλει δουλειά. Οι άνθρωποι έχουμε αλλοιωθεί και χαθεί στο χάος του σήμερα. Με αποτέλεσμα να χάσουμε τον προσωπικό μας δρόμο.

Η έκθεση SYNCED της Ελιώνας Ντούκνη φιλοξενείται στη The Blender Gallery μέχρι τις 18 Νοεμβρίου.