Αφιέρωμα στον εικαστικό Nicholas Liber

Εντελώς απροσδόκητα και πρόωρα, έφυγε από τη ζωή, στις 22 Οκτωβρίου, ο φίλος εικαστικός Nicholas Liber (Νίκος Λυμπερόπουλος), για πολλούς Dr. Liber.

Είχε γεννηθεί στην Αθήνα το 1956. Σπούδασε γραφικές τέχνες στην Αθήνα και αργότερα παρακολούθησε μαθήματα στη Σχολή Καλών Τεχνών στο Άμστερνταμ. Ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του αυτοδίδακτο και αναγνώριζε σα δασκάλους του τον Αντώνη Απέργη στη ζωγραφική και τον Σωτήρη Νάτση στην γραφικές τέχνες.

Μαθητής ακόμα, μέσα στη Χούντα, σύχναζε στο θρυλικό δισκάδικο POP 11 των αδελφών Φαληρέα, όπου κρέμασε τα πρώτα του έργα. Την ίδια εποχή περίπου (1972), παρουσιάζει ψυχεδελικά κόμικς και κάνει εικονογραφήσεις στα περιοδικά Panderma, Κoύρος και αργότερα στο Ιδεοδρόμιο, έντυπα του Λεωνίδα Χρηστάκη. Το 1976, μετά από πρόταση του τελευταίου και του Νίκου Πλατή, αναλαμβάνει το πρώτο τεύχος (που έμελλε να είναι και το τελευταίο της σχεδιαζόμενης σειράς), του «Μικρού Δημοκράτη», στο οποίο παρουσιάζει 32 σελίδες κόμικς, απόλυτα καυστικές ως προς τα πρόσωπα και τα πράγματα της δικτατορίας. Συνδέεται με την Underground Σκηνή της Αθήνας αλλά και με τους σημαντικότερους μουσικούς της ελληνικής ροκ σκηνής. Στα τέλη του ’70 συχνάζει στα ροκ στέκια της Πλάκας, Χρυσό Κλειδί, Trip και JazzRock, ενώ παράλληλα δημοσιεύει κόμικς και σχέδια στο περιοδικό Η Τρύπα του Τέο Ρόμβου. Λίγο αργότερα, 1982, σχεδιάζει το εξώφυλλο για τον δίσκο Εν Λευκώ του Παύλου Σιδηρόπουλου, που όμως απαγορεύτηκε λόγω θεματολογίας. Για πολλά χρόνια και μέχρι το 2008 εργάζεται σα γραφίστας και καλλιτεχνικός υπεύθυνος σε περιοδικά και στη διαφήμιση.

«Ο Μικρός Δημοκράτης»

«Η Τρύπα»

Μεταξύ 1985-1989, πραγματοποιεί τις πρώτες του ατομικές εκθέσεις σε κεντρικές αίθουσες της Αθήνας και στην αίθουσα τέχνης The Gallery πρωτοπαρουσιάζει την εξαιρετική σειρά με τους μαγικούς χάρτες του (The Map Series). (…) Εμείς είμαστε τα μάτια του κόσμου. Κάθε ένας από εμάς ρίχνει το δικό του προσωπικό βλέμμα καθώς κοιτάζει τη Γη, την οποία στη ζωή θα πατήσουμε, και εντός της οποίας θα κατοικήσουμε όταν πεθάνουμε. Είμαστε τα αισθητήρια όργανά της.

«Rain in the Brain» (2011)

Συνθέσεις συχνά μεγάλων διαστάσεων, εξέχουσας ομορφιάς, λεπτότητας και ευαισθησίας, καλοσύνης και ανθρωπισμού, όπου χαρτογραφείται η Γη («Παγκόσμιοι Χάρτες») και ο κόσμος γύρω και εντός μας («Εσωτερικά Τοπία», «Τα Νησιά των Θησαυρών»). «Κάθε Παγκόσμιος Χάρτης θέλει να απεικονίσει την ανεξάντλητη δυναμική της ανθρώπινής μας ύπαρξης κάθε στιγμή: μια ξαφνική και απροσδόκητη ρωγμή στην πυκνή υφή του χωρο-χρόνου. Μια μικρή τρύπα που μας δείχνει ένα δρόμο πέρα από το διανοητικό και συναισθηματικό βάλτο που δημιουργεί η ρουτίνα της καθημερινότητας.(…) Οι Χάρτες του Κόσμου γίνονται μαγικοί καθρέφτες των μύθων και των θρύλων, που αυθόρμητα διευρύνουν τις συνήθως περιορισμένες αντιληπτικές μας ικανότητες. (…) Στα Εσωτερικά Τοπία, διαχωρισμοί όπως εσωτερικότητα και εξωτερικότητα, ευχάριστο και δυσάρεστο, προσωπικό και απρόσωπο, όλα αθόρυβα διαλύονται στο όνομα της ισότητας και της πνευματικής νηφαλιότητας. (…) Οι πιο σοβαρές Σχολές Γνώσης και της Δύσης και της Ανατολής συμφωνούν ότι, ο ανεκτίμητος θησαυρός της χαρούμενης γαλήνης και της μακάριας διαύγειας, δεν είναι μια υπερφυσική αλλά μια φυσική κατάσταση, την οποία δικαιούται κάθε ανθρώπινο ον. Διαθέτουμε όλοι τα μέσα και τους τρόπους για να την κατακτήσουμε αφού είναι δώρο που όλοι φέρουμε από τη γέννησή μας και κανείς δεν μπορεί να το κλέψει, να το καταστρέψει ή να το φορολογήσει. Ωστόσο συχνά συμβαίνει στην πορεία να χάσουμε ή να παραπετάξουμε αυτό τον θησαυρό (…) Σε αυτή την αφιλόξενη no man’s land, πρέπει επειγόντως να αναλάβουμε δράση. Το να ανακαλύψουμε με επιτυχία τον κρυμμένο θησαυρό είναι σίγουρα πιθανό, φτάνει να έχουμε τον σωστό Χάρτη, το χάρτη που θα δείχνει τον σωστό δρόμο μέσα από δυσκολίες που φαινομενικά μοιάζουν αξεπέραστες, δοκιμασίες και εμπόδια που αντιμετωπίζουν όσοι ανυποψίαστοι έχουν παρεπιδημήσει. … Τα Νησιά των Θησαυρών εκπληρώνουν ακόμα ένα σκοπό: να διατηρήσουν τη χαρά του ταξιδιού με μια ελαφράδα στην καρδιά που γελά με την γκρίζα επιφάνεια της σοβαρότητας.(…) *

«In the River of Babylone» (2011)

«The Circle of Love» (2010)

Από το 2008 και μετά, εγκατέλειψε όλες τις άλλες δραστηριότητες και επικεντρώθηκε στη ζωγραφική. Μέχρι το τέλος, ο Liber συνέχιζε να δουλεύει πάνω στην ιδέα με τους χάρτες, εμπλουτίζοντάς τους και διευρύνοντας τον κόσμο – μια έμπνευση που αλληλοτροφοδοτείτο με τις πνευματικές του αναζητήσεις, οι οποίες τα τελευταία 15 περίπου χρόνια είχαν στραφεί στις ανατολικές σχολές φιλοσοφίας. Το 2010 πραγματοποίησε μετά από 2 δεκαετίες άλλες δύο ατομικές εκθέσεις «Τα Μάτια του Κόσμου», και «Γκρεμίζοντας και Ξαναχτίζοντας τον Κόσμο».

Ο Liber συμμετείχε τα τελευταία χρόνια επιλεκτικά σε ομαδικές εκθέσεις. Τον Ιανουάριο του 2012 στην ομαδική έκθεση Utopia στον Κεραμεικό, μετέτρεψε ένα δωμάτιο-σπήλαιο σε «Μυστικό Εργαστήρι Χαρτών του Liber», θέλοντας να καταστήσει την Ουτοπία υπαρκτό προορισμό για τον ταξιδιώτη του πνεύματος. Όπως είχε παρατηρήσει και ο Όσκαρ Ουάιλντ: «Ένας παγκόσμιος χάρτης που δεν περιλαμβάνει την Ουτοπία δεν αξίζει ούτε μια ματιά, καθώς παραλείπει τη μόνη χώρα όπου η Ανθρωπότητα αποβιβάζεται πάντα. Και τότε ατενίζει και, διακρίνοντας πάντα μια καλύτερη χώρα, ανοίγει πανιά. Πρόοδος είναι η πραγμάτωση των Ουτοπιών».

 «A thin line between Love and Hate» (2010-12)

Το καλοκαίρι του 2012 παρουσίασε παλιά κόμικς και σχέδιά του στην ομαδική έκθεση «Το Αθηναϊκό Underground 1964-1983» στο CAMP. Στις 22 του περασμένου Σεπτεμβρίου, τον συναντήσαμε στην πρεμιέρα της ταινίας «Φωνές από το Υπόγειο» (στην οποία εμφανίζεται ως μέλος της Underground αθηναϊκής Σκηνής). Μεταξύ άλλων έκανε λόγο για κάποιο πρόβλημα υγείας, που ωστόσο θεωρούσε αντιμετωπίσιμο. Τα σχέδιά του για το μέλλον αστείρευτα. Όμως τα τελευταία χρόνια και μέσα στην κρίση οι δυσκολίες μεγάλες και ενίοτε ανυπέρβλητες. Το χιούμορ πάντως σταθερό αντίδοτο: το 2010 στην ομαδική ART BANK I στην ΕΠΑΣΚΤ, είχε παρουσιάσει ένα γιγαντιαίο LIBER DOLLAR, με το πορτραίτο του στο κέντρο και ένα τεράστιο πούρο στο στόμα. Αξιαγάπητος και ελεύθερος άνθρωπος, χαρισματικός και αυθεντικός καλλιτέχνης, άφησε ένα ευγενικό, ανάλαφρο αποτύπωμα με τη δουλειά του. Από τις περιπτώσεις που λόγω των συνθηκών που επικρατούν στην Ελλάδα, η πραγματικότητα είναι συχνά αδυσώπητη. Είναι σίγουρο ότι ο χρόνος θα είναι ο καλύτερος εκτιμητής του έργου του, την ώρα που ο ίδιος θα πλανιέται στην αχρονία του άπειρου και άγνωρου Κόσμου, μαζί με τους επίσης πρόωρα χαμένους φίλους ομότεχνούς του, Σωτήρη Νάτση και Λάζαρο Ζήκο. Ο Liber μας χάρισε γενναιόδωρα τους χάρτες του κόσμου, και γι’αυτό η πρόωρη απώλειά του είναι τόσο αισθητά βαριά· βαριά και ασήκωτη για όσους είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν από κοντά.