«Σκιτσάρω όσο πιο γρήγορα μπορώ κι ούτε λόγος να σηκώσω το πενάκι από το χαρτί. Δεν προλαβαίνω. Το βαγόνι παλαντζάρει και κουνάει, λοξοκοιτώ και μουντζουρώνω πυρετωδώς, η επόμενη στάση είναι σε ένα λεπτό, και ποιος ξέρει αν σηκωθείς και φύγεις και μ' αφήσεις πάλι στα κρύα του λουτρού». Το 2015 στη Νέα Υόρκη, υπότροφος του ιδρύματος Fulbright, ο Γιώργος Τζινούδης γνωρίζει την πόλη αλλάζοντας σταθμούς και τρένα στο μετρό. Ζωγραφίζει κλέβοντας ματιές και εικόνες προσώπων από τους συνταξιδιώτες του, τα πορτρέτα είναι φτιαγμένα σε ελάχιστους χρόνους, χωρίς καν να σηκώνεται το πενάκι στο χαρτί, λαθροχειρεί σε κινήσεις και περιγράμματα, όλα, ή τις περισσότερες φορές, συμβαίνουν εν αγνοία των «μοντέλων».
Βεριτέ. Καταβύθιση, κυριολεκτικά, στο μετρό, και μεταφορικά, στις ζωές των άλλων, για τους οποίους δεν γνωρίζει τίποτα κι ούτε πρόκειται να μάθει. Μόλις το τρένο σταματήσει, τελειώνει και η «επαφή». Αποσπασματικά, θρυμματισμένα, φευγαλέα, στιγμιαία λαμπερά σαν πυροτεχνήματα, που μετά σβήνουν. Μα αυτό και μόνο το σύντομο συναπάντημα-φως τού φτάνει για να αποτυπώσει τη στιγμή. Και την έκφρασή της. Μονοκονδυλιά, οι γραμμές τρέμουν ο σχεδιασμός του απομακρύνεται από τον φυσικό ρεαλισμό και κινείται ξεκάθαρα σε εξπρεσιονιστικά όρια.
«Δεν υπάρχει χρόνος, είμαι συλλέκτης, είμαι μανιακός, είμαι ερωτευμένος κι ο πυρετός σας ανήκει στο τεφτέρι μου». Τα έργα εκείνης της νεοϋορκέζικης περιόδου εκτέθηκαν στο School of Visual Arts, ύστερα η Αμερική ξεμάκρυνε, τα φώτα του αεροδρομίου Μακεδονία έγιναν ορατά, καθώς το αεροπλάνο έπιασε κάθοδο για Θεσσαλονίκη. Και ο Τζινούδης, για άλλη μια φορά σε κατάσταση τράνζιτο -κοχλάζουν, βλέπεις μέσα του ο Χακλμπέρι Φιν κι ο Τομ Σόγιερ, που μαθηματικά πάλι θα τον στείλουν για περιπέτειες μακριά από την Ελλάδα- επαναλαμβάνει το ίδιο εγχείρημα και στην υπαίθρια τοπική, υπαίθρια γκαλερί-βιτρίνα του ΟΤΕ στην Καρόλου Ντηλ. Με μια ειρωνεία όμως κι ένα χιούμορ διεστραμμένο!
Καθώς το πολύπαθο έργο του βορειοελλαδίτικου μετρό βρίσκεται σε ατέρμονη κατάσταση κατασκευής, αγγίζοντας τα όρια του ανέκδοτου, ο ζωγράφος δεν περιμένει να κοπεί η κορδέλα από τους επίσημους ή να ξεκινήσουν οι πρώτες πιλοτικές διαδρομές. Επισκέπτεται τους μελλοντικούς σταθμούς-στάσεις και χαρτογραφεί την αστική ζωολογία, νετάροντας στα πρόσωπα των ανθρώπων που... περιμένουν. Η έκθεση «SKG wannabe Metro Portraits» είναι ένα σαρδόνιο σχόλιο για την ανθρώπινη κατάσταση. Γι’ αυτό το «περίμενε», την αναμονή, την προσδοκία ενός φωτεινού μέλλοντος σε ένα δυσλειτουργικό και γκριζόμαυρο παρόν, παρακολουθώ χρόνια τον Γιώργο Τζινούδη και του βγάζω το καπέλο: τα έργα του λειτουργούν σαν επιταχυντές. Στο σήμερα. Στο ντούκου. Στο εδώ και το τώρα. «Τα πρόσωπά μας», λέει, «κρύβουν κηδείες, χωρισμούς, πρησμένα συκώτια, πηγάδια, απλήρωτα νοίκια, δύσπνοιες, ταλαιπωρίες και κάμποσες άλλες θητείες στην κόλαση. Κι όλοι μας ας έχουμε διαφορετικό όνομα και διαφορετικό προορισμό[....] Και κάποιοι από εμάς σκεφτόμαστε πως θέλουμε απλώς ένα τσιγάρο, άλλοι ένα ζεστό μπάνιο, άλλοι την αγκαλιά μιας γυναίκας, άλλοι το λαχείο της Τετάρτης κι άλλοι με το ζόρι καταφέρνουμε να σκεφτούμε τα βασικά».
Μπορεί να μην υπάρχει ακόμα θεσσαλονικιώτικο μετρό και τα λαγούμια άδεια να χάσκουν, τρύπες ατελείωτες, να μη γέμισαν με φωνές, αναγγελίες και υπόγεια ανθρωπίλα, μα ο Τζινούδης επείγεται να «αποτυπώσει». Όπως στο τραγούδι του Τομ Πέτι: «Before all of this ever went down, in another place, another town, you were just a face in the crowd, out in the street walking around, out of a dream, out of the sky, into my heart, into my life. And you were just a face in the crowd». Έως τις 16 Ιανουαρίου, που τελειώνει η έκθεσή του, είναι μαθηματικά βέβαιο πως τα έργα του θεσσαλονικιώτικου μετρό δεν πρόκειται να ολοκληρωθούν. Αλλά στην 24ωρης θέασης ανοιχτή γκαλερί του ΟΤΕ, (παρεμπιπτόντως, μοιάζει με διάφανο βαγόνι-tube), το βέβαιο είναι πως όλη η πόλη μπορεί για άλλη μια φορά να δει έναν καλλιτέχνη που το προσωπικό του ύφος, χρόνια τώρα, είναι ό,τι πιο «τρένο πάει» στην ελληνική εικαστική σκηνή.
Από την αναδρομική του Κυριάκου Μορταράκου και τη μεγάλη έκθεση του Δημήτρη Σεβαστάκη στις επιζωγραφισμένες φωτογραφίες του Κώστα Λάκη και τους καλλιτεχνικούς αλγόριθμους του Τσαρλς Σάντισον
16°
