Εβδομήντα δύο ταυτοποιήσεις αρχαιοκαπηλικών αντικειμένων μετρά μονάχα για το 2017 ο Δρ. Χρήστος Τσιρογιάννης, αρχαιολόγος, ερευνητής διακίνησης παράνομων αρχαιοτήτων και διεθνών αρχαιοκαπηλικών κυκλωμάτων στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης. Ο Χρ. Τσιρογιάννης, σημειώνει εδώ και μια δεκαετία περίπου μεγάλες διεθνείς επιτυχίες στον τομέα των ταυτοποιήσεων, ενώ αξιοσημείωτοι είναι αριθμητικά οι επαναπατρισμοί σημαντικών αρχαιοτήτων τα τελευταία χρόνια στην Ιταλία, ύστερα από έρευνές του και πάντα σε ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας και στενή συνεργασία με τις Ιταλικές αρχές.
Μόλις χθες ταυτοποίησε και έδωσε σήμα για μια αττική ερυθρόμορφη κύλικα του 5ου αι. π.Χ., η οποία περιλαμβάνεται στον κατάλογο της προσεχούς δημοπρασίας αρχαίων έργων του οίκου Gorny & Mosch του Μονάχου (αριθ. λαχνού 62), στις 13 Δεκεμβρίου. Η ταύτιση έγινε με φωτογραφίες από το κατασχεμένο φωτογραφικό αρχείο του καταδικασμένου αρχαιοκάπηλου, Giacomo Medici.
Συγκεκριμένα, στην polaroid, η κύλικα απεικονίζεται πάνω σε γκρίζα μοκέτα, η οποία εμφανίζεται συχνά ως φόντο στις φωτογραφίες του εν λόγω αρχείου.
Σχετικά με την προέλευση του αρχαίου αντικειμένου, ο γερμανικός οίκος δημοπρασιών ισχυρίζεται πως η κύλικα ανήκε προηγουμένως στη «συλλογή P.C. στη νότια Γερμανία, ενώ παλιότερα είχε εμφανιστεί σε δημοπρασία των Sotheby’s στο Λονδίνο (13-14/12/1982), λαχνός 248».
Σύμφωνα με τον Δρ. Τσιρογιάννη, η χώρα που θα πρέπει να διεκδικήσει το αρχαίο αντικείμενο είναι η Ιταλία, λαμβάνοντας υπόψη τις πληροφορίες που είναι γνωστές για την προέλευση (Ετρουσκικοί τάφοι στη σημερινή Τοσκάνη), των παράνομων ελληνικών αγγείων που εμπορευόταν ο Medici. Αναμένεται, πως και αυτή η υπόθεση θα έχει αίσιο τέλος για την ιταλική πλευρά, η οποία θα μετρά οσονούπω τον επαναπατρισμό μιας ακόμα σημαντικής αρχαιότητας.
Από τις εβδομήντα δύο ταυτοποιημένες αρχαιότητες του 2017, όπως μας λέει ο Τσιρογιάννης, «τέσσερις είναι βεβαιωμένες ελληνικές, ενώ ακόμα δέκα θα μπορούσαν να είναι προϊόντα λαθρανασκαφής από την Ελλάδα. Η έρευνα είναι σε εξέλιξη».
Μόλις τον προηγούμενο μήνα ταυτοποίησε από το επίσης κατασχεμένο αρχείο Becchina, δύο αττικά, μαρμάρινα ταφικά αγγεία (λήκυθοι 4ου αι. π.Χ.), τα οποία πωλούνταν στην μεγαλύτερη ετήσια έκθεση τέχνης στο Λονδίνο (FriezeMasters, 5-8/10). Ο Τσιρογιάννης ενημέρωσε όπως πάντα το ΥΠΠΟ και τις ελληνικές αρχές, ενώ η υπόθεση έλαβε διαστάσεις στον διεθνή και τον ελληνικό Τύπο. Ο Guardian έγραψε χαρακτηριστικά πως επαφίεται στην ελληνική πλευρά να διεκδικήσει τις αρχαιότητες από τους Ελβετούς, υποβάλλοντας αίτημα «κατοχής». Ειρήσθω εν παρόδω, η ελβετική πολιτεία τις κατέχουν ύστερα από έφοδο Ιταλών καραμπινιέρων στην αποθήκη του Becchina στην Ελβετία, όπου βρέθηκαν χιλιάδες αρχαιότητες. Η Ιταλία κράτησε εκείνες για τις οποίες διέθετε αποδεικτικά στοιχεία και επέστρεψε τις υπόλοιπες, ενώ άγνωστο παραμένει αν έχουν γίνει έρευνες από ελληνικές πλευράς για ελληνικές αρχαιότητες. Το Υπουργείο Πολιτισμού, προφανώς υπό πίεση, υποχρεώθηκε εν τέλει να ανακοινώσει πως πρόκειται να τις διεκδικήσει, δεδομένου ότι αν δεν το έκανε ουσιαστικά θα δικαίωνε τους πωλητές.
Νωρίτερα, τον περασμένο Ιούνιο, ο Τσιρογιάννης είχε ταυτίσει, και πάλι από το αρχείο Becchina, ταφική μαρμάρινη αττική στήλη, η οποία συμπεριλαμβανόταν στη δημοπρασία των Sotheby’s του Λονδίνου, με τιμή εκκίνησης τις 60.000 λίρες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, είχε ενημερώσει τόσο την Interpolόσο και τις ελληνικές αρχές, ζητώντας άμεση απόσυρση της στήλης από τη δημοπρασία, και καλώντας για άλλη μια φορά το ελληνικό Δημόσιο να διεκδικήσειτην παράνομη αρχαιότητα. Οι Sotheby’s, ωστόσο, δεν την απέσυραν, ενώ από ελληνικής πλευράς επικρατεί σιγή, και άγνωστο παραμένει αν το υπουργείο Πολιτισμού έχει προβεί σε ενέργειες διεκδίκησης.
Τον Ιανουάριο του 2017, τέλος, μαρμάρινο τμήμα σαρκοφάγου ρωμαϊκών χρόνων, επεστράφη στο ελληνικό κράτος κατόπιν πολυήμερης συνεργασίας του Χρ.Τσιρογιάννη με τον εισαγγελέα της Νέας Υόρκης. Η σαρκοφάγος είχε κλαπεί το 1988 από τη Θεσσαλονίκη, για να ακολουθήσει μια τριαντάχρονη διαδρομή σε Ευρώπη και Αμερική. Ο Τσιρογιάννης, την εντόπισε σε ηλεκτρονικό κατάλογο δημοπρασιών της Γκαλερί Royal Athena της Νέας Υόρκης, ενώ η ταυτοποίηση έγινε και πάλι με τις polaroid από το αρχείο Becchina. Mε εντολή της Εισαγγελίας του Μανχάταν, κατασχέθηκε για να παραδοθεί στη συνέχεια στον Γενικό Πρόξενο της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη.Αξίζει να σημειωθεί, πως στην τελετή παράδοσης στην εισαγγελία, ο πρόξενος επαίνεσε τις ελληνικές αρχές (!), ενώ το ΥΠΠΟ, με επίσημη ανακοίνωσή του, είπε ότι ο επαναπατρισμός αυτός ήταν προϊόν «συνεργασίας» των ελληνικών (!) και των Αμερικανικών αρχών, που αποδεικνύει μάλιστα την «απόλυτη προσήλωση στην καταπολέμηση της μάστιγας της παράνομης διακίνησης των πολιτιστικών αγαθών».
