Μαρία Αλμπάνη: Συνέντευξη για την ζωή της, την πορεία της στο χώρο της τέχνης, τη γκαλερί των Τρικάλων και τη νέα Alma Gallery στη Σκουφά
Από τα Τρίκαλα στην Αθήνα και από την οδό Υψηλάντου στη οδό Σκουφά, η Μαρία Αλμπάνη και η Almaαποτελούν ένα αναπόσπαστο κομμάτι της αθηναϊκής εικαστικής σκηνής. Και αυτή είναι μια μικρή περίληψη και μερικών άλλων σημαντικών «μετακομίσεων» που έχει κάνει στη ζωή της η αγαπημένη γκαλερίστα.
Κόκκινη κλωστή δεμένη... Βρίσκεσαι στα Τρίκαλα. Θέλω να ανακαλέσεις τη στιγμή που πήρες την απόφαση να κατεβείς στην Αθήνα. Τι σε ώθησε να πάρεις τέτοιο ρίσκο και να στήσεις μια ακόμα Alma Contemporary Art μετά τη Θεσσαλία και στην Αττική; Στα Τρίκαλα, παρά την οικονομική κρίση, η γκαλερί μας είχε συμπληρώσει ήδη πέντε χρόνια λειτουργίας. Καταφέραμε να παρουσιάσουμε ωραίες δουλειές και με πολύ ενδιαφέρον, όμως ήμασταν μακριά από την πρωτεύουσα. Είχα συμμετάσχει μέχρι τότε και δύο φορές στην Art Athina, οπότε στις αρχές του 2015, όταν μια φίλη μου πρόσφερε το κατάστημά της, δεν το πολυσκέφτηκα. Είχε γίνει πολλή δουλειά, ξέρεις, στην γκαλερί στα Τρίκαλα, απέκτησα επαφές και μια πολύ καλή χημεία με πολύ καλούς και γνωστούς καλλιτέχνες, οπότε, αφού το σκέφτηκα από πολύ λίγο έως… καθόλου και παίρνοντας σοβαρά υπ’ όψιν εκείνο το «στις κρίσεις δημιουργούνται οι ευκαιρίες», άνοιξα την Alma στην Υψηλάντου 24 στο Κολωνάκι.
Πλην παρεκκλίσεων κεραμεικής, γλυπτικής και διακριτικών εγκαταστάσεων, από την αρχή που σε παρακολουθώ εμμένεις ρομαντικά, αμετανόητα και στρατευμένα να παρουσιάζεις ζωγραφική, ζωγραφική και… ζωγραφική. Γιατί; Τη θεωρώ βασίλισσα των τεχνών και άλλωστε είμαι παντρεμένη με έναν ζωγράφο! Μου δημιουργούνται απίστευτα συναισθήματα όταν βρίσκομαι μπροστά σε ένα τελάρο μισοτελειωμένο, σε εξέλιξη ή ολοκληρωμένο. Η άνοδος των εγκαταστάσεων και των εννοιολογικών τεχνών στη χώρα μας, όπως παντού στον κόσμο από τη δεκαετία του ’90 και έπειτα, απέκλεισε από τον χώρο της Τέχνης σημαντικούς καλλιτέχνες, που θυμάμαι κάποιους να τους αποκαλούν προσβλητικά τελαράδες. Αν είναι δυνατόν... ακόμη και τη γενιά του ’30, Μόραλη, Τσαρούχη, Μαυροΐδη, τους θεωρούσαν τέχνη για τη μικροαστική τάξη. Πρόθεσή μου, βέβαια, δεν ήταν μια ιδεολογική σύγκρουση με αυτές τις απόψεις, αλλά μια διεύρυνση, ας πω, της οπτικής και της μονόπλευρης άποψης - θέσης περί μοντέρνου που κυριαρχεί και στην Αθήνα εδώ και χρόνια. Να όμως που τα τελευταία χρόνια η ζωγραφική του τελάρου επέστρεψε πανηγυρικά στις φουάρ και οι τελαράδες πήραν πάλι τη θέση που τους αξίζει και που μάλλον δεν θα χάσουν, γιατί είναι πάντα ζωντανοί και παλλόμενοι!
Καιρό μετά, από το προκεχωρημένο φυλάκιο στις παρυφές του Κολωνακίου, μετακομίζεις… Την αγαπούσα την γκαλερί στην Υψηλάντου, αλλά το μειονέκτημά της λόγω στενότητας χώρου ήταν ότι περιόριζε τις δυνατότητες να εκθέσουν όσοι από τους καλλιτέχνες κάνουν έργα μεγάλων διαστάσεων. Αυτός ήταν και ο βασικός λόγος που προτιμήσαμε τη Σκουφά 24Α.
Πώς ανακαλύπτεις τον καλλιτέχνη, με ποια κριτήρια κάνεις το curating και τι απαιτείται για να εκθέσει κάποιος εικαστικός στην Alma; Δέχομαι προτάσεις από τους συνεργάτες μου. Οι επιμελητές, οι θεωρητικοί αυτού του χώρου, οι άνθρωποι που κατ’ εξοχήν ψάχνουν τα ταλέντα και που είναι το αντικείμενο της έρευνάς τους, με φέρνουν σε επαφή με πολύ καλούς καλλιτέχνες. Είχαμε βέβαια και την τύχη να ξεκινήσουμε τη διαδρομή μας στα Τρίκαλα με καταξιωμένους καλλιτέχνες, όπως ο Παύλος Σάμιος και ο Μανώλης Χάρος. Η πρώτη μας έκθεση στα Τρίκαλα, θυμάμαι, ήταν σε επιμέλεια Θανάση Μουτσόπουλου και ο Θανάσης, που τον αγαπώ και τον θαυμάζω πολύ, στο ξεκίνημά μας ήταν ο αποκλειστικός επιμελητής μας. Δεν ξεχνώ την ατάκα του: «Μαρία, σε αυτή τη δουλειά πρέπει να έχεις έναν σύζυγο και πολλούς εραστές». Αυτός με προέτρεψε να πλησιάσω και άλλους συναδέλφους του, αλλά και με έφερε σε επαφή με τον Μιχάλη Μανουσάκη και τον Άγγελο Αντωνόπουλο με τους οποίους κάναμε μια εξαιρετική έκθεση στα Τρίκαλα. Συνεργάζομαι σε πάρα πολλές εκθέσεις και με τον Γιάννη Μπόλη από τη Θεσσαλονίκη, αξιόλογο θεωρητικό, με πολύ καλή γνώση της ελληνικής εικαστικής σκηνής, με πολλές δημιουργικές ιδέες και προτάσεις, που στην πορεία κι αυτός έγινε ένας πολύ καλός φίλος. Εννιά χρόνια τώρα, στην Αθήνα η καλλιτεχνική οικογένειά μου έχει μεγαλώσει, όπως βλέπεις και με την ομαδική έκθεση που ντεμπουτάρει το άνοιγμα του νέου χώρου. Όμως επίτρεψέ μου, γιατί το θεωρώ χρέος και τιμή να αναφέρω όσους άφησαν το στίγμα τους στην Υψηλάντου, να σου τους παραθέσω: ο Μίμης Κοκκινίδης ήταν μέντοράς μου, διανοούμενος, πρότυπο έντιμου ανθρώπου και μια εγκυκλοπαίδεια γνώσης, ο εκρηκτικός Γιώργος Μήλιος, ο Γιώργος Αυγέρος, που δυστυχώς έφυγε πρόωρα, όπως και ο Παύλος Σάμιος, φίλος αγαπημένος, οικογένεια, αυτό που λέμε «σχέση αίματος», ένας ακομπλεξάριστος και χορτασμένος άνθρωπος που πάντα ήταν στο πλάι μου.
Τι θα δείξεις στη φετινή Art Athina; Θα παρουσιάσω ζωγραφική και γλυπτική. Θα δείξω καινούργια δουλειά του διεθνούς ζωγράφου Πατ Αντρέα, τον οποίο θαυμάζω απεριόριστα και είναι μεγάλη τιμή μου η συνεργασία μαζί του. Την επαφή μαζί του την οφείλω στον επί χρόνια συνεργάτη μου και φίλο ζωγράφο Τάσο Μισσούρα. Αυτός με παρότρυνε να ζητήσω «ακρόαση» στο ατελιέ του στο Παρίσι. Συναντηθήκαμε και έκτοτε δημιουργήθηκε ένα κλίμα αμοιβαίας εκτίμησης και εμπιστοσύνης. Θα παρουσιάσουμε επίσης ζωγραφικά έργα της τελευταίας περιόδου του Νίκου Κασκούρα, ενός πολυαγαπημένου και αυθεντικού καλλιτέχνη. Όπως και ζωγραφικά έργα από την ενότητα «Αστικά Τοπία» του Κώστα Παπανικολάου, οργανωμένα με βάση την αρχαία πολυγνώτεια κλίμακα και τετραχρωμία. Ακόμη θα δείτε ζωγραφικά έργα της Ράνιας Ράγκου και γλυπτική του ζωγράφου και γλύπτη Κώστα Αργύρη.
Με τι ντεμπουτάρεις στη Σκουφά; Θα τιμήσω τους συνεργάτες που με τίμησαν με την εμπιστοσύνη τους σε όλη αυτή τη διαδρομή Τρίκαλα-Αθήνα, Μάρτιος 2010-Σεπτέμβριος 2024. Εξάλλου και επί τούτου ο τίτλος της έκθεσης είναι «Ζούμε μαζί». 24 καλλιτέχνες ζωγράφοι και γλύπτες, ανάμεσά τους δυο τρεις νέοι συνεργάτες, για πρώτη φορά θα ακουμπήσουν στον χώρο της Alma ένα έργο τους. Θα ακολουθήσει μια νέα συνεργασία της γκαλερί με τον Τάκη Ζερδεβά, που θα παρουσιάσει φωτογραφία μέσα στον Οκτώβριο.Τον Νοέμβριο θα παρουσιάσουμε τη δεύτερη ατομική έκθεση του ταλαντούχου νέου ζωγράφου Δημήτρη Κόκορη.
Πώς «νταντεύεις» τους καλλιτέχνες σου; Ξέρω ότι η γκαλερίστα, εκτός από πράκτορας των έργων, είναι και δεύτερη μαμά, άτυπη αδελφή, ίσως και ψυχίατρος για τις ανασφάλειές τους… Έχεις δίκιο, έχω υπάρξει και μαμά τους και αδελφή τους και αρκετές φορές ασκώ και την τέχνη της ψυχιάτρου – νομίζω είναι επιβεβλημένοι όροι που οφείλει να επιτελεί μια γκαλερίστα! Ο Μιχάλης Μανουσάκης στην αρχή της γνωριμίας μας μου είπε κάποια στιγμή: «Θέλω η γκαλερίστα μου να είναι σκύλα με τον πελάτη και γλυκιά και τρυφερή μαζί μου, σαν μαμά!» εννοώντας, για να μην παρεξηγηθούμε, ότι θέλει να τον υπερασπίζομαι. Προσπαθώ να μην το ξεχνάω ποτέ αυτό.
Θυμάμαι τις υπέροχες πίτες και το καταπληκτικό ψητό στο σπίτι σου στην άλλη άκρη της πόλης, στα πέριξ της Πατησίων και της πλατείας Αμερικής! Μη φοβάσαι, δεν θα σου ζητήσω τις μυστικές συνταγές σου, ο λόγος που ρωτάω είναι γιατί θέλω να μου σκανάρεις την Αθήνα σήμερα, όπως τη βιώνεις κινούμενη από τις γειτονιές της χλιδής στις γειτονιές που η παραβατικότητα και η υποβάθμιση στήνουν άλλα τοπία. Μετάνιωσες, αλήθεια, κάποιες στιγμές που άφησες τα ήσυχα Τρίκαλα για το νταβαντούρι της πρωτεύουσας; Λοιπόν, θέλω να είμαι απόλυτα ειλικρινής: Στέφανε, δεν νιώθω καμία διαφορά όταν φεύγω από το Κολωνάκι και φτάνω στην Πατησίων, γιατί μου αρέσει το ίδιο η Σκουφά με τη Φωκίωνος Νέγρη, όπως συμβαίνει να ξέρω πως έτσι νιώθεις κι εσύ. Στην Υψηλάντου μάλιστα ήταν που με έκλεψαν μέρα μεσημέρι δύο φορές, ενώ στην Κυψέλη, που κατοικώ επτά χρόνια, ποτέ! Από τα Τρίκαλα δεν έφυγα στην ουσία ποτέ. Είναι το σπίτι μου, η οικογένειά μου, οι φίλοι μου, η γκαλερί της οδού Καρανάσιου με ό,τι κουβαλάει 14 χρόνια τώρα. Όμως δεν μετάνιωσα ποτέ που τα άφησα, γιατί ενώ γεννήθηκα και μεγάλωσα ως τα 14 μου σε ένα χωριό της Καλαμπάκας και στη συνέχεια εγκαταστάθηκα και έζησα εκεί, την Αθήνα τη λατρεύω με όλα τα defauts της, γιατί την ονειρευόμουν ως ένα παιδί που αγαπά την πολυκοσμία!
Συγκάτοικοι - Ομαδική Έκθεση 13 Σεπτεμβρίου - 5 Οκτωβρίου 2024 ALMA Αθήνα, Σκουφά 24Α, Κολωνάκι, Αθήνα, 2114003160
9°
