Ο Μισέλ Φάις, αφού μας έβαλε στα άδυτα του ψυχαναλυτικού δωματίου και μας περιδιάβασε στον ανθρώπινο ψυχισμό ανά τον κόσμο με το τελευταίο του βιβλίο «Από το πουθενά», τώρα μας καλεί στη διαδρομή ενός βλέμματος που έχει αυτή τη δύναμη να διαπερνάει την επιφάνεια και την υλικότητα της εικόνας ανασύροντας κάτι από το «βάθος της ύπαρξης». Αν ο λόγος αναμετριέται κατά στιγμές με τη δυσκολία να πει αυτό που δεν λέγεται, έτσι και το «σπασμένο» βλέμμα στις φωτογραφίες του Μισέλ Φάις αποτυπώνει κάτι που δεν είναι άμεσα ορατό και που παίρνει νέα πνοή μέσα από μια εκ βαθέων ανασύστασή του.
«Απολεσθέντα» (2016)
Η φωτογραφική διάσταση κατέχει οργανική θέση στο έργο του, αποτελώντας αναπόσπαστο κομμάτι του λογοτεχνικού και του θεατρικού εργαστηρίου γραφής του. Σε μια διαδρομή που διαρκεί 20 χρόνια, από τις ταφικές φωτογραφίες («Ύστερο βλέμμα», 1996) έως την τελευταία του έκθεση («Κτερίσματα», 2013), ο συγγραφέας, μέσω της φωτογραφικής του κάμερας, εμπλουτίζει τη διαδρομή και την ωρίμανση ενός βλέμματος που αποτυπώνεται όχι μόνο στα βιβλία του ή τις θεατρικές παραστάσεις του, αλλά διαπερνά και διαμορφώνει αυτό καθαυτό το βλέμμα της γραφής του.
«Κτερίσματα» (2013)
Νεκροί, άστεγοι, αυτοβιογραφικά κάτοπτρα (Καΐμη, Βιζυηνός), καλοκαιρινή ραστώνη, σεξουαλικό πένθος. Έξι εκθέσεις σε μια εικοσαετία (υπάρχει και δείγμα από τη νέα, έγχρωμη φωτογραφική περίοδο του συγγραφέα), έξι χνάρια μιας «σπασμένης» ιστορίας σε ασπρόμαυρες εικόνες.
«Αυτοπροσωπογραφία ενός άλλου» (2007)
Γράφει ο Μισέλ Φάις στον κατάλογο της έκθεσης «Αναμφίβολα σε ζητήματα αμεσότητας και πιστότητας η φωτογραφία παίρνει κεφάλι, έναντι της λογοτεχνίας και της ζωγραφικής. Γι’ αυτό ακριβώς μ’ ενδιαφέρουν οι φωτογραφίες που έχουν αρρωστήσει από το πάθος της λογοτεχνίας και της ζωγραφικής. Με άλλα λόγια οι φωτογραφίες που πασχίζουν να φανερώσουν κάτι που δεν υπάρχει, ένα νόημα που αναπνέει εξαιτίας της προνομιακής του αδυναμίας να αιχμαλωτιστεί από τα μάτια».
«Γ.Μ. Βιζυηνός» (2006)
«...Αν δεχτούμε λοιπόν ότι κάθε πρόσωπο, αντικείμενο ή τοπίο στη λογοτεχνία αναπνέει και υπάρχει χάρη στην αδυναμία μας να το δούμε, θα έλεγα, συμμετρικά, ότι κάθε πρόσωπο, αντικείμενο ή τοπίο στη φωτογραφία αναπνέει και υπάρχει όταν χάνει την υλικότητά του, όχι στο όνομα κάποιου συμβολισμού ή τεχνικής εξαΰλωσης, αλλά στο όνομα της αναπαράστασης ενός κάποιου ψυχανεμίσματος, ενός βλέμματος που μεσιτεύει ανάμεσα στο όνειρο, στη λήθη ή στην απώθηση, μ’ έναν τρόπο όμως αδρό, τραχύ, σχεδόν σωματικό, σαν να ανεβάζουμε κάτι απότομα από τον βυθό της ύπαρξης.
Με δυο λόγια πηγαίνουμε από το ρεαλισμό του αντικειμένου, στο ρεαλισμό της επιθυμίας».
* Το Σάββατο, 6 Φεβρουαρίου, στις 12.30 π.μ., η Ελένη Παπαργυρίου (διδάκτορας Φιλολογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης), που μελετά τη σχέση λογοτεχνίας και φωτογραφίας, θα συνομιλήσει με τον Μισέλ Φάις με αφορμή την αναδρομική έκθεση φωτογραφίας του «Σπασμένο βλέμμα» (1996-2016) που φιλοξενείται στην γκαλερί του βιβλιοπωλείου Πλειάδες.
9°
