Στη Ματέρα είδα την πιο συγκλονιστική ανατολή

*Της Θάλειας Ιωάννου

Μάιος 2018... Επιστρέφω ενθουσιασμένη από άλλο ένα ταξίδι στην Ιταλία που ήταν στο μυαλό μου για χρόνια. Το Cinque Terre, τα 5 πολύχρωμα χωριά της Ιταλίας, τις πέντε «γαίες» για να ακριβολογώ. Πάντα τα ταξίδια μου στην Ιταλία έρχονται και φεύγουν αφήνοντάς μου μια δίψα για επιστροφή. Ένα τελευταίο παγωτό, μια βόλτα στις γειτονιές της, ένα τελευταίο «alla prossima» (εις το επανιδείν)... Η ανακάλυψη νέων δεδομένων σε μακρινούς ορίζοντες είναι πάντα οδηγός μου. Στην Ιταλία, για έναν ανεξήγητο λόγο, δεν καταλαβαίνω πώς περνάει ο χρόνος. Μα πόσο γρήγορα περνάει εκεί; Αυτό ήταν πάλι; Τώρα τι; Η πρώτη μου σκέψη στον δρόμο της επιστροφής είναι να κανονίσω το επόμενο. Γυρίζω και βρίσκομαι άμεσα σε αναζήτηση αεροπορικών. Συνοπτικές οι διαδικασίες, σε ένα μήνα είμαι πάλι πίσω στην αγαπημένη μου χώρα. Σειρά έχει η νότια Ιταλία και μια πόλη που θα μου κόψει την ανάσα με την πρώτη ματιά. Προσγειώνομαι στο Bari και φεύγω καρφί για τον προορισμό μου. Σε μια ώρα περίπου φτάνω σε μια πόλη της επαρχίας Μπασιλικάτα και αντικρίζω παντού σημαιάκια που αναγράφουν «Capitale europea della Cultura 2019» (Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2019).

Είμαι στην πολιτιστική πρωτεύουσα για το 2019, τη λένε Ματέρα. Μια πόλη βυθισμένη στην πέτρα και τόσο φωτογενής παράλληλα. Το ταξίδι μου συνδυάστηκε με ένα πέρασμα από το Bari, το Polignano a Mare, τη Monopoli και το Alberobello. Θα μπορούσα να μιλήσω για όλα αυτά αλλά δε θα το κάνω. Στη Ματέρα αξίζει η αποκλειστικότητα. Προσγειώνομαι στο Μπάρι λοιπόν και παίρνω το λεωφορείο για τη Ματέρα. Περίπου μια ώρα η διαδρομή. Είναι απόγευμα, την ώρα που δύει ο ήλιος και η διαδρομή είναι βαμμένη με χρυσά χρώματα λες και με προετοίμαζε γι' αυτό που θα συναντήσω.

Φτάνω στη Ματέρα και συνεχίζω μέχρι εκεί που μπορούσε να φτάσει το ταξί και οδηγούμαι στα Σάσι, το μέρος όπου βρίσκονται τα σπίτια-σπηλιές, οι οποίες κατοικούνταν μέχρι και το 1952, όταν η κυβέρνηση της Ιταλίας αποφάσισε να μεταφερθούν όλοι οι κάτοικοι σε πιο σύγχρονα κτίρια (οι άνθρωποι μέχρι τότε μοιράζονταν τα σπίτια τους με τα ζώα) και σήμερα μέρος αυτών έχει μεταμορφωθεί είτε σε πολυτελή ξενοδοχεία είτε σε εστιατόρια, διατηρώντας πάντα την ταυτότητά τους, με πέτρινα δάπεδα και αντίκες μοιρασμένες στο χώρο. Μια πόλη που είναι χτισμένη πάνω στο χείλος ενός φαραγγιού. Μυρίζει σε κάθε γωνία η πέτρα και οι τοίχοι τρίβονται... Ακαριαίος έρωτας. Ιούλιος μήνας, ο κόσμος έξω στους δρόμους και τις πλατείες, μια πόλη που σφύζει από ζωή. Επέλεξα να μείνω σε αυτό το κομμάτι, μέσα σε ένα από αυτά τα ξενοδοχεία, (Hotel Sassi, Via San Giovanni Vecchio 89) στο Σάσι, το οποίο έχει χαρακτηριστεί από την Unesco (από το 1993) ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Μπορείτε να το κάνετε εικόνα;

Έρχεται να με συναντήσει ένας άνθρωπος από το ξενοδοχείο που είχα κλείσει ώστε να με βοηθήσει να το βρω. Δεν είναι προσβάσιμο αυτό το κομμάτι της πόλης με αυτοκίνητο. Στη διαδρομή σταματάω σε κάθε γωνία και φωτογραφίζω. Θέλω αυτό που βλέπω να το πάρω πίσω μαζί μου με κάποιον τρόπο. «Έλα προχώρα, αυτό είναι το πιο άσχημο μέρος της πόλης, παρακάτω είναι η μαγεία» μου λέει ο κύριος. Ψέματα, απλά τον είχα κουράσει. Η μαγεία βρίσκεται και στον αέρα που αναπνέεις σε αυτήν την πόλη.

Η μέρα μου στη Ματέρα ξεκινάει με τη θέα στο Σάσι και την πιο φωτεινή ανατολή ηλίου που έχω συναντήσει (η καλύτερη δύση ανήκει στην Κωνσταντινούπολη). Σίγουρα βοηθάει η πέτρα σε αυτό. Απόλυτη ησυχία για να αγναντέψεις και να χορτάσεις το φως που πέφτει και λούζει τις πέτρες. Η συνέχεια έχει πολύ περπάτημα.

Ανηφόρες, μπαλκονάκια που τα χωράνε όλα, μπουγάδες, πολλά «buongiorno», παντού φως και εξερεύνηση στα Σάσι. Ο ήλιος φωτίζει κάθε γωνία σε αυτή τη μυστηριώδη πόλη. Περιπλανιέμαι στα σοκάκια, χάνομαι συνέχεια δηλαδή, μέχρι να σταματήσει ο ήλιος να καίει τον ουρανό. Αμέτρητες σπηλιές, βράχια, πέτρινα σπίτια και κινηματογραφικά σκηνικά (σε αυτή την πόλη έχει γυριστεί και η ταινία «Τα πάθη του Χριστού», με τον Μελ Γκίμπσον).

Στη Ματέρα θα συναντήσετε εκκλησίες (περισσότερες από 100), μοναστήρια αλλά και μουσεία. Αξίζει να επισκεφθείτε τo Casa Noha, ένα σπίτι το οποίο έχει μετατραπεί σε ιστορικό μουσείο και παρακολουθώντας τα βίντεο που προβάλλονται στο εσωτερικό του μπορείτε να ανακαλύψετε την ιστορία της πόλης και τη μετάβαση απο τις σπηλιές-κατοικίες στο σήμερα. Σχετικά με την αρχιτεκτονική διαστρωμάτωση, στο ψηλότερο σημείο βρίσκονταν τα σπίτια των πλουσίων και στο κάτω μέρος έμενε ο απλός λαός που εργαζόταν γι' αυτούς. Λίγο παρακάτω, στο Palazzo Pomarici θα συναντήσετε και το Musma, το μουσείο σύγχρονης γλυπτικής της πόλης. Ένα ταξίδι στην Ιταλία πάντα θα περιλαμβάνει ένα κομμάτι τέχνης, ιστορίας και πολιτισμού. Στην κορυφή του λόφου Civitas βρίσκεται ο καθεδρικός ναός, ο οποίος χρονολογείται από τον 13ο αιώνα και προσφέρει πανοραμική θέα στα Σάσι. Αυτή η πόλη των 60.000 περίπου κατοίκων (2.000 κατοικούν στα Σάσι), σε αντίθεση με τις περισσότερες πόλεις της Ιταλίας, δε θα σας εντυπωσιάσει με τα αξιοθέατά της αλλά με την ακατέργαστη ομορφιά της. Με την αυθεντικότητα, τις έντονες εντυπώσεις που θα σας αφήσει, την ενέργεια και το δέος που θα νιώσετε περπατώντας την. Είναι μια ζωντανή γειτονιά.

Τα απογεύματα στην Ιταλία ενδείκνυνται για ιταλικό παγωτό, «aperitivo» και ηλιοβασίλεμα με τον ήλιο να σβήνει πάνω στις πέτρες της πόλης. Όταν πεινάσετε θα δοκιμάσετε τα τοπικά ζυμαρικά «orecchiette», τα «cavatelli» και μπακαλιάρο. Πολύ μπακαλιάρο. Υπάρχει σε κάθε μενού στο νότο. Το βράδυ, κάθε στενό είναι γεμάτο φωνές και γέλια. Μπαράκια και κόσμος που κάθεται έξω. Οι ντόπιοι, παρόλο που μεγάλο μέρος αυτών έχει μεταφερθεί εκτός των Σάσι, το βράδυ δίνουν όλοι ραντεβού εκεί. Στα σοκάκια, τις πλατείες, τα παραδοσιακά ιταλικά εστιατόρια και τις gelateries.

Έτσι κυλάει η ζωή στη Ματέρα κι έτσι με μάγεψε. H «ντροπή της  Ιταλίας», κατά τον Πρωθυπουργό Ιταλίας αναφερόμενος στις συνθήκες που ζούσαν οι άνθρωποι μέχρι την εκκένωση των Σάσι, μεταμορφώθηκε σήμερα στην Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης.

Δε συνηθίζω να πηγαίνω δεύτερη φορά στα μέρη που ταξιδεύω. Στη Ματέρα, όμως, θα επιστρέψω, το έχω υποσχεθεί στον εαυτό μου και εύχομαι να συναντηθούμε εκεί.

Ελάτε να με βρείτε στο @thaleinio να ταξιδέψουμε παρέα.