Τα καφέ, μπαρ και εστιατόρια στη Ρόδο κατεβάζουν πλαϊνές τέντες από χοντρό διαφανές πλαστικό, για να κόβει ο αέρας. Ή, στοιβάζουν τις θερινές καρέκλες από την μέσα μεριά του προστατευτικού πλαστικού, και κατεβάζουν ρολά για το χειμώνα. Μέσα σε μια βδομάδα, ένα-ένα τα μπαράκια γύρω από το ξενοδοχείο μας σκουπίζουν τις αυλές, στοιβάζουνε τα τασάκια σε ντάνες, αποσυνδέουν τα ηλεκτρικά τους και σκοτεινιάζουν. Τα ξενοδοχεία θα μείνουν ανοιχτά ως 11/11, μετά μαζεύονται κι αυτά – ελάχιστα ξενοδοχεία δουλεύουν το χειμώνα. Τον Νοέμβριο, που σταματούνε οι πτήσεις τσάρτερ, καμιά δεκαπενταριά τεράστια κρουαζιερόπλοια θα «πιάσουν» στο λιμάνι, και ο κόσμος θα γεμίσει πάλι τα σοκάκια της Μεσαιωνικής πόλης. Μόνο που αυτός ο κόσμος, των κρουαζιερόπλοιων, δεν καταναλώνει: τρώει και πίνει μέσα στα πλοία, άντε να πάρει ένα παγωτό στο χέρι όταν βγει στην στεριά. Έτσι λένε τουλάχιστον οι Ρόδιοι, που αναστενάζουν μοιρολατρικά στο τέλος της σεζόν.
Η πόλη είναι προετοιμασμένη για τον χειμώνα, μια και αυτό το σώου, άνοιξε-κλείσε, το ζούνε οι κάτοικοι από την δεκαετία του ’70, ίσως και του ’60. Μιλάμε για μεγάλο νησί, με 115.490 κατοίκους, οι 50.000 από τους οποίους βρίσκονται στην πόλη της Ρόδου. Πεντακόσια ξενοδοχεία, 150.000 κλίνες, τριάντα-και-βάλε εκατομμύρια τουρίστες το χρόνο: οι αριθμοί της Ρόδου είναι εντυπωσιακοί.
Η Μεσαιωνική Πόλη, με αραιά πλην όμως κάμποσα γκρουπ να κυκλοφορούν ακόμα στα σοκάκια, με βροχές και ψύχρα στο τελευταίο κομμάτι του φθινοπώρου, είναι ακόμα πιο εντυπωσιακή.
Υπάρχει η «νέα» πόλη, η αγορά με τα μαγαζιά, οι πεζόδρομοι με την νεολαία, το φεστιβάλ καφετέριας, που μοιάζει να έχει περισσέψει από το καλοκαίρι. Στην περιοχή πίσω από το καζίνο, μικρά και μεγάλα ξενοδοχεία σε κάθε τετράγωνο με αναμμένα φώτα νέον και υγρές τζαμαρίες, και τουριστικά σουπερ-μάρκετ, με βατραχοπέδιλα κρεμασμένα ακόμα μέσα από τα πλαστικά «ανεμοκόφτια», δίπλα σε φούτερ και τεχνικολόρ ψυγεία αναψυκτικών. Τις μέρες που βρέχει, το βοτσαλωτό καλντερίμι στην Μεσαιωνική Πόλη γλιστράει σαν διάολος. Ηλικιωμένοι τουρίστες βαδίζουν προσεκτικά στηριγμένοι στα μπαστούνια τους, ή τοίχο-τοίχο.
Η Μεσαιωνική Πόλη είναι μαγική, εννοείται: χρονολογείται από το 515, οι Οσπιταλιέρι του Τάγματος των Ιπποτών Αγίου Ιωάννου της Ιερουσαλήμ κατείχαν το νησί από το 1309 ως το 1523, μια περίοδο της Ιστορίας στην οποίαν, λόγω επικείμενης εφηβείας, κανένας δεν πρόσεχε στο μάθημα. Τώρα η «Παλιά Πόλη», φωτισμένη σέπια-ρόδινη από τον φθινοπωρινό ήλιο, με οχυρά, τείχη, κάστρα, πύργους, στενάκια, καφασωτά, εκκλησίες χτισμένες πάνω σε αρχαίους ναούς, γενικά ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΑ όπου πέφτει το μάτι σου, είναι πραγματικά λες και κρατάει την Ραπουνζέλ κρυμμένη κάπου (όπου θα την ανακαλύψεις εσύ, το γατόνι-ετεροχρονισμένος τουρίστας, εκτός εποχής). Οι τουρίστες της Ρόδου σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που βρήκα στο πάντα αξιόπιστο Ιντερνετ, είναι κατά σειρά: Άγγλοι, Γερμανοί, Σουηδοί, Πολωνοί, Ρώσοι, Ιταλοί και Ισραηλινοί. Αυτήν την εποχή, όλοι είναι οκτακοσίων ετών – αισθάνεσαι τσικό. Μια παρέα σχετικά νέες (πενηντάρες!) Ισραηλινές μου λέει ότι στο Ισραήλ δεν γίνεται καθόλου συνέχεια πόλεμος, κακώς δείχνουνε μόνον μάχες και τέτοια, τα πράγματα είναι πολύ ασφαλή και ειρηνικά εκεί, θα έπρεπε να γυρίζονται στο Ισραήλ ταινίες με έρωτες, όχι με πολέμους. Μια ηλικιωμένη Γερμανίδα μετράει τα 3.50 ευρώ του καφέ της με μονόλεπτα (στο Βιλαμπάχο, ακόμα πλένουνε…) Τρείς Αμερικάνοι επίσης ηλικιωμένοι την πέφτουν ευγενικά σε λόκαλ άτομο που καπνίζει τσιγάρο. Το άτομο προσποιείται επίσης ευγενικά ότι δεν μιλάει Αγγλικά («δε μου γα…έστε»).
ΟΛΟΙ μιλάνε Αγγλικά στην Ρόδο, και μάλιστα άπταιστα. Έχει τους πιο ευγενικούς οδηγούς της Ελλάδας: σταματάνε για να περάσουν οι πεζοί, όπως Ευρώπη! Η κίνηση στο κέντρο είναι τρελή, ειδικά τις ώρες που αρχίζουν και που σχολάνε τα σχολεία. Με ξεναγούν στο Διεθνές Κέντρο Συγγραφέων και Μεταφραστών Ρόδου, ένα υπέροχο κτίριο του 1829 με ψηλά ταβάνια και ξύλινα πατώματα. Και πάρα πολλά βιβλία, βιβλία-αντίκες από την περίοδο της Ιταλικής Κατοχής (1912-1948), σύγχρονα, συγγράμματα και δεν συμμαζεύεται. Το ΔΟΠΑΡ οργανώνει από σεμινάρια και παρουσιάσεις βιβλίων μέχρι εκθέσεις, μελέτες, ομιλίες, λέσχες φιλαναγνωσίας, εκδηλώσεις και επιπλέον ασχολείται με την συντήρηση/εκτίμηση παλιών βιβλίων. Ίσως και με άλλα πράγματα που δεν πρόλαβα να σημειώσω. Από τα μεγάλα παράθυρα, στην άκρη-άκρη της πόλης, φαίνεται δίπλα σου η ακτή της Τουρκίας, είκοσι μίλια απέναντι.
Η πόλη της Ρόδου, Παλιά και νέα, είναι αλλιώτικη από τις άλλες πόλεις, λίγο Ιταλική, λίγο ιπποτική, λίγο Τούρκικη και πολύ Ελληνική, σαν αίσθηση. Χίλιοι επτακόσιοι Εβραίοι συνελήφθησαν από τους Γερμανούς τρείς βδομάδες πριν τελειώσει ο πόλεμος και μόνον οι εκατόν εξήντα επέζησαν. Σήμερα, καμιά τριανταριά ζούνε στη Ρόδο, η οποία έχει μια συναγωγή. Έχει τρία λιμάνια, μία μαρίνα. Πέντε καθημερινές εφημερίδες, δύο εβδομαδιαίες. ‘Εχει την Μεσαιωνική Πόλη τέλεια διατηρημένη, ακριβώς σαν τις καρτ-ποστάλ, και μια αρχαία ακρόπολη, στον Λόφο Μόντε Σμιθ. Έχει ωραίο Μουσείο, ωραιότατο Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου, ένα ενυδρείο, το μεγάλο πάρκο Ροδινού, το καζίνο, χίλια αξιοθέατα που θέλεις καιρό για να τα δεις. Δεν την αισθάνεσαι την Κρίση όσο στις κακόμοιρες ηπειρωτικές πόλεις της Ελλάδας, γιατί στη Ρόδο δουλεύει καλά ο τουρισμός. Όλοι βγάζουν τα σπίτια τους στο air-b-n-b, επίσημα ή ανεπίσημα. Σχεδόν όλοι δουλεύουν στον τουρισμό ή σε υπηρεσίες σχετικές με τον τουρισμό. Εκτός δηλαδή που η Ρόδος είναι ο Παράδεισος της ομπρέλας (ακόμα, ναι – η ομπρέλα πάει σύννεφο).
Πού θέλω να καταλήξω: επειδή τα καλοκαίρια γίνεται σκοτωμός στη Ρόδο, επειδή μέσα στη σεζόν είναι ακριβός προορισμός αλλά και επειδή είναι μια πανέμορφη πόλη που αξίζει να την γυρίσει κανείς… να η ευκαιρία, για εμάς. Τους Έλληνες, εννοώ, που η εποχή μας είναι εκτός εποχής…
Τα πολλά και διαφορετικά κομμάτια της δένουν μεταξύ τους με φροντίδα και αγάπη, την οποία αγάπη καταθέτουν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους οι κάτοικοί της…
11°
