Πίσω από τη Ροτόντα, η άλλη Ροτόντα

Πίσω από τη Ροτόντα, κέντρο απόκεντρο, απέναντι από τη Φιλοσοφική, στα ενδότερα που ορίζονται με σύνορο εισόδου το γιγάντιο γκράφιτι στη γωνία με τη Μελενίκου: στα μέρη του διάσημου ουζερί Ναυτιλιακή, του φοιτητικού καφέ Διεθνές (τακ τουκ ολημερίς και ολυνυχτίς χτυπούν τα πούλια πάνω στο τάβλι), του υπαίθριου γυμναστηρίου μέσα στο πάρκο και της καθαγιασμένης τριπλέτας Λου Ριντ, Ίγκι Ποπ και Ντέιβιντ Μπάουι κάδρο που κοιτά τους θαμώνες του αλτέρνατιβ Ιπποπόταμου, αραχτούς στα τραπεζάκια φρέντο - μπίρα έξω. Στα μέρη του Κόκκινου Φούρνου με τα αφράτα τα ψωμιά και τα σπέσιαλ σαντουιτσάκια που έχει θρέψει και συνεχίζει να σιτίζει όλο το φοιτηταριό που κατοικεί στα πέριξ και πιο ψηλά σε Κασσάνδρου, Αγίου Δημητρίου και Ολυμπιάδος. Στη γειτονιά του Chris που οι πιτσάρες του (1,5 ευρώ το τσαλακωμένο τεμάχιο) θρέφουν γενιές και γενιές και της οδού Αποστόλου Παύλου, γνωστής και ως Στα κρασάδικα ένεκα καφενείων που κολλητά το ένα με το άλλο σερβίρουν φτηνό χύμα κρασί, εξού και το βραδυνό πατείς με πατώσε από νεαναριό. 

Αν το θες σε Μπομπ Μάρλεϊ, ρούμια και μπίρες, τραβάς για τη διάσημη Κολομβία επί της Μανωλάκη Κυριακού και, αν αναρωτιέσαι ποιος ήταν αυτός και προς τι η τιμή, αυτός ήταν: ένας Θεσσαλονικιός πρόκριτος επιχειρηματίας, τραπεζίτης και υποπρόξενος της Δανίας, που οι Τούρκοι τον δολοφόνησαν και δήμευσαν την περιουσία του. 

Πίσω από τη Ροτόντα, στα στενάκια με τα κομμωτήρια και τα φωτοτυπάδικα, τις εμβληματικές εκδόσεις University Press που στεγάζονται στην οδό Αρμενοπούλου. Κωνσταντίνος Αρμενόπουλος, Βυζαντινός δικαστικός λειτουργός και νομικός συγγραφέας που διετέλεσε Νομοφύλαξ και Καθολικός κριτής των Ρωμαίων στη Θεσσαλονίκη, ένα από τα υψηλότερα δικαστικά αξιώματα στην Θεσσαλονίκη. Ο Δικηγορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης εκδίδει τη μηνιαία νομική επιθεώρηση Αρμενόπουλος αδιάλειπτα από το 1946 προς τιμή του, αλλά καμιά φορά, εδώ κάποιες παλαιότερες νύχτες, ο νόμος δεν πολυμετρούσε. Μάρτυράς μου ο Τζαμάλ, το χιπχόπι που δούλευε μεροκάματο σε κοντινό ψιλικατζίδικο και να πώς τα περιέγραψε εκείνα τα χρόνια στο «Φαβέλα»: «Δολοφονία στη Ροτόντα για ένα εφηβικό φιλί, τους μπάτσους κανένας δεν τους καλεί, μονάχα ασθενοφόρο, τα παπούτσια του νεκρού μέχρι να ’ρθεί, γίναν δώρο και πάλι σιγή». Παλιά αυτά τα άγρια, επαναλαμβάνω, επί μνημονίων, τότε που η πίσω πλευρά της Ροτόντας παραδόθηκε στην πρέζα και την παρανομία, όχι τώρα που στην περιοχή η χαρά επανέκαμψε. 

Και εάν τυχόν η ανοιξιάτικη βραδιά σου γνέψει, εμπρός μαρς, για γκουρμεδιές όλοι έξω, κυνήγα την ευτυχία στην ξακουστή Ντάνγκαρα που μαγειρεύει φλωρινιώτικη κουζίνα σπέσιαλ και σουτ μακάλο, τηγανητά κεφτεδάκια με αλευρόσαλτσα, σκόρδο και ξύδι, πιάτο σήμα κατατεθέν της Κεντροδυτικής Μακεδονίας. Και ύστερα για ποτά στον πολυχώρο Tabya εκ του τάμπια/προμαχώνας/οχύρωμα, όπως ονομαζόταν όλη η περιοχή που βρισκόταν εκατέρωθεν του Μακεδονικού τείχους. Μετά την αποχώρηση των Τούρκων από την πόλη, εδώ εγκαταστάθηκαν οι Έλληνες, και έτσι το 1912 χτίστηκε η οικία Δούμπλα όπως λεγόταν το εμβληματικό κεραμιδί σπίτι που εντός του στεγάζεται το Tabya. Ανατρέχω στον Κώστα Τομανά και το βιβλίο του «Δρόμοι και Γειτονιές της Θεσσαλονίκης»: «Ο Δούμπλας ήταν γιατρός της Δημαρχίας και απολύθηκε μετά τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920, όταν σε μια συγκέντωση φώναξε: Κάτω η τυραννία των Βασιλοφρόνων. Δεν ήταν η πρώτη του περιπέτεια, είκοσι χρόνια πριν, την εποχή του Μακεδονικού Αγώνα, ανεύθυνοι χωριάτες από την περιοχή της Κολοπάντζας σκότωσαν είκοσι επτά ντεμπερλήδες εργάτες που δούλευαν στα τουβλοποιεία του Χαρμανκιόι, απέναντι από τις σημερινές εγκαταστάσεις της Esso Pappas. Οι τουρκικές αρχές πήγαν στην Κουλακιά, έπιασαν καμιά ογδoνταριά χωριάτες ως ύποπτους για τη δολοφονία και τους κλείσανε στα μπουντρούμια του Διοικητηρίου. Ανάμεσά τους και ο γιατρός Δούμπλας, που είχε μόλις πάρει το πτυχίο του από το Πανεπιστήμιο των Αθηνών και ασκούσε το επάγγελμα λαθραία στην περιοχή της Κολοπάντζας. Ο γιατρός θεωρήθηκε ιδιαίτερα ύποπτος, πρώτον, επειδή είχε έρθει από την Αθήνα και, δεύτερον, επειδή οι Τούρκοι καταλάβαιναν καλά τι σήμαινε Έλληνας γιατρός στα μέρη του Βάλτου, με τις συνεχείς συγκρούσεις κομιτατζήδων και ελλήνων ανταρτών. Ο Δούμπλας αποφυλακίστηκε έπειτα από παρέμβαση του διευθυντή του Οικονομικού Τμήματος των αστυνομικών σταθμών, Ιωάννη Κύρου, που με το κύρος του και μερικές χρυσές λίρες απάλλαξε και φυγάδευσε τον γιατρό». Πίσω από τη Ροτόντα, κέντρο απόκεντρο όβερ.