Σε έναν καλύτερο κόσμο δεν θα υπήρχαν θόρυβοι, και θα ζούσαμε όλοι στον Παράδεισο. Όμως ο Παράδεισος είναι ένα τρομερά κουραστικό μέρος, βαρετό, καθόλου γνήσιο. Γι’ αυτό, αν μπορεί να κάνει κάτι κανείς για να καλυτερέψει τη ζωή του, την ημέρα του, το περιβάλλον του, είναι να μάθει να κλείνει τα αυτιά του στους θορύβους. Ο κόσμος δεν θα αλλάξει· αλλά μπορούμε πάντα να κάνουμε κάτι εμείς για να αποφεύγουμε τους θορύβους του. Και, μαζί, τον ίδιο τον κόσμο.
Γενικά μιλώντας, η ικανότητα να απομονώνεσαι από κάθε ήχο που δεν έχεις επιλέξει εσύ να ακούγεται στο περιβάλλον σου βελτιώνει τη συγκέντρωσή σου, μειώνει το άγχος και σου προσφέρει τις στιγμές ηρεμίας που σου είναι απαραίτητες για να μην τρελαθείς, ή για να μην αποτρελαθείς. Ακολουθούν δυο-τρεις πρακτικές συμβουλές για να «κλείσεις τα αυτιά σου» στους θορύβους, χωρίς να χρειάζεται να απομονωθείς σε ένα ερημικό νησί. Αν και αυτό είναι η βέλτιστη λύση. Βασικά, δεν είναι τόσο συμβουλές, όσο ημίμετρα. Κι αυτό γιατί το πρόβλημα είναι μεγάλο, και απαιτεί μόνο δραστικές λύσεις. Όπως αυτή με το ερημικό νησί. Στους Τροπικούς.
Η φασαρία του δρόμου, ο θόρυβος τού απέναντι
Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα, δεν μπορεί να επινοηθεί μεγαλύτερο βασανιστήριο από αυτό. Και, φευ, είναι καλοκαίρι πια. Πράγμα που σημαίνει ανοιχτές μπαλκονόπορτες: οι Κερκόπορτες του εφιάλτη που λέγεται μηχανάκι, και του τρόμου που ακούει στο όνομα Ο Ηλίθιος Γείτονας με την Τηλεόραση. Λοιπόν, δεν υπάρχουν λύσεις γι’ αυτά τα προβλήματα. Κάποιοι θα σας συστήσουν ωτασπίδες, κάποιοι άλλοι θα σας πουν να φοράτε white noise ακουστικά ή με ενεργή ακύρωση θορύβου (noise-cancelling), ή να ακούτε —πάντα στα μεγάλα, κιμπάρικα ακουστικά σας— μουσική για ασανσέρ, ή τζαζ (που είναι κι αυτή μουσική για ασανσέρ αλλά ακριβότερη), ήχους της φύσης (που είναι κι αυτή μουσική για ασανσέρ, αλλά για ασανσέρ τρελοκομείου), ambient μουσική, που δεν ξέρουμε τι σημαίνει αλλά κάποιοι ισχυρίζονται πως δρα τάχα αγχολυτικά και βοηθά στη συγκέντρωση, ειδικά αν δουλεύεις από το σπίτι, και άλλα τέτοια. Κάποιοι άλλοι, πάλι, θα σας πουν να μετακομίσετε — νά επιτέλους κάτι λογικό. Και τέλος, κάποιοι θα σας πουν να κάνετε υπομονή μέχρι τα πρώτα κρύα, οπότε και θα ξανακλείσετε τις μπαλκονόπορτες. Δεν έχουμε να προσθέσουμε πολλά. Θα σας λέγαμε να έχετε πάντα τα πάντα κλειστά, αλλά δεν θα το κάνετε — θα σκάσετε. Οπότε δεν έχουμε λύσεις εδώ, δυστυχώς. Κάντε υπομονή, ο χειμώνας θα ’ρθει κάποια στιγμή, πού θα πάει;
Δημιουργώντας έναν προσωπικό Χώρο Γαλήνης: DIY
Σε συνέχεια του προηγουμένου, οι ειδικοί επί της Ησυχίας —κάτι influencer, κάτι πανεπιστημιακοί, κάτι τέτοιοι, αξιοσέβαστοι όλοι, όχι σαν εμάς— θα σας πουν πως στο χέρι σας είναι να δημιουργήσετε μια «φούσκα» ησυχίας, έναν διαστημικό θόλο που μέσα του θα είστε εσείς και οι σκέψεις σας, και όχι οι ακάλεστοι ήχοι του σύμπαντος κόσμου. Ξαναλέμε ότι κάτι τέτοιο δεν είναι όσο εύκολο ακούγεται, αλλά τέλος πάντων. Πώς το κάνουμε; Καταρχάς, επιλέγουμε να ζούμε τον μισό χρόνο μόνο, όταν ο καιρός είναι κάπως ανθρώπινος. Τις δύο εποχές του θέρους η κατάσταση δεν παλεύεται, απαιτεί θερινή νάρκη. Για το άλλο εξάμηνο λοιπόν, όταν ξυπνήσουμε και βγούμε από τη σωτήρια φωλιά μας, κρεμάμε βαριές κουρτίνες, στρώνουμε χαλιά, υψώνουμε τις βιβλιοθήκες μας μέχρι το ταβάνι και τις φορτώνουμε βιβλία. Οι μαξιλάρες στο πάτωμα (και τα πουφ για τον αναγνώστες μας της τρίτης ηλικίας, αν έχουμε τέτοιους) κάνουν επίσης δουλίτσα. Μια-δυο γάτες στον χώρο, ξαπλωμένες εδώ κι εκεί, απορροφούν κι αυτές το κατιτίς τους. Δεν θα σας προτείνουμε να χρησιμοποιήσετε συσκευές λευκού θορύβου (white noise machines), εκείνες που υποτίθεται ότι καλύπτουν τους ενοχλητικούς ήχους με ουδέτερους και χαλαρωτικούς, γιατί μάς φαίνεται κακόζηλο όλο αυτό, και μια στάλα βλακεία. Ούτε να βάλετε σιντριβανάκια εδώ κι εκεί, γιατί ο κελαρυστός τους ήχος έχει στείλει πολύ κόσμο στο Δαφνί. Εννοείται πως δεν ανοίγετε τα παράθυρα ποτέ, και έχετε αλλάξει τα κουφώματα με τετάρτης γενεάς, από αυτά τα ωραία, τα διπλοκάμπινα. Και μένετε εκεί, ακίνητοι. It’s a peaceful life.
Καθώς δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά για τους εξωτερικούς θορύβους —δεν ζούμε όλη μέρα σπίτι μας άλλωστε, κι αν πούμε στους ανθρώπους στον δρόμο ή «στο γραφείο» να σκάσουν, θα μας συλλάβουν: θεωρείται τρόπον τινά παράνομο—, μπορούμε παρ’ όλα αυτά πάντα να κάνουμε κάτι για τους υπόλοιπους. Το σύνθημα εδώ είναι: Φίλτραρε τον θόρυβο της πληροφορίας. Κάθε ήχος στο καταραμένο κινητό (έρευνες θέλουν) αφαιρεί μια γεμάτη βδομάδα από τη ζωή μας. Είναι σαν να ’ναι βράδυ και να σε σκουντάει ξαφνικά κάποιος στον ώμο. Από πίσω. Μέσα από ένα σοκάκι. Ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης of all people. Απενεργοποιήστε τις ειδοποιήσεις, εκτός από εκείνες που θα αφορούν τον θάνατο αθλίων δικτατόρων. Δεν τις θέλετε τις άλλες, έτσι κι αλλιώς ανοίγετε τα σάιτ με τις ειδήσεις κάθε είκοσι λεπτά, είστε κάπως περίεργος. Κυρίως όμως: επιτέλους δοκιμάστε να μπείτε λιγότερες φορές στα σόσιαλ. Όχι μηδέν φορές: απλά λιγότερες. Δεν είναι ηρωίνη (οκέι, ίσως είναι χειρότερο), οπότε κάντε το, είστε μεγάλα παιδιά. Ένα κόλπο. Θέλετε ένα κόλπο; Λοιπόν, μην μπαίνετε για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα στα σόσιαλ: κάπως όπως με το fasting. Η ψηφιακή δίαιτα κατεβάζει τους δείκτες της ψηφιακής χοληστερόλης δραστικά. Κι αυτό πιστοποιημένο από μεγάλες έρευνες. Γενικά: μην αφήνετε τις ειδήσεις (και κυρίως τις μη-ειδήσεις των ΜΚΔ, αυτή την άτακτη σπείρα) να μπαίνουν απρόσκλητες στη ζωή σας: σας κλέβουν χρόνο, ενέργεια και καθαρότητα σκέψης. Σας σταυρώνουν. Αντισταθείτε, join the Rebellion.
Αυτά είναι κόλπα ζόρικα, αλλά πιάνουν
Είναι και κάποια τεχνικές, όμως, που μπορούν να μας βοηθήσουν. Δεν είναι αστείο, δεν είναι κάτι που πρέπει να μας κάνει ακόμα να χαμογελάμε ειρωνικά: μεγαλώσαμε. Ας αναρωτηθούμε, μάλιστα: Μπας και ήταν τελείως ανόητος ο Ντέιβιντ Λιντς που εξασκούνταν μια ζωή στον διαλογισμό; «ΤΙ;! Να κάνουμε διαλογισμό;» Έεε… βασικά, ναι. Γιατί όχι; Και δεν είναι απαραίτητο, ξέρετε, να πάτε σε κάποιο μυστικιστικό κέντρο γεμάτο περίεργους τύπους που κάνουν «ομμμ…» και γυρνάνε με κελεμπίες και σάρι, ή με το βρακί. Μπορείτε να το κάνετε πιο κάζουαλ εσείς, πιο στο τζάμπα. Σε κάθε περίπτωση: συχνά, οι πιο ενοχλητικοί θόρυβοι δεν είναι απαραίτητα εξωτερικοί, αλλά έρχονται από μέσα μας. Είναι και οι φωνές που ακούμε από τον εαυτό μας, οι γνώμες των άλλων, οι πιέσεις της κοινωνίας, η σύγκριση με τους άλλους, και τα λογής «πρέπει». Η εξάσκηση στον διαλογισμό μάς βοηθά να εστιάσουμε στο παρόν, στη «στιγμή», στον εαυτό μας, και να αγνοήσουμε τους θορύβους που θέλουν το κακό μας, θέλουν να μας κόψουν μικρά-μικρά κομματάκια. Με την πρακτική —με τη λάτρα, με την προπόνηση, με επιμονή, όχι σήμερα ούτε μέσα σε μια βδομάδα—, μαθαίνει κανείς να φιλτράρει τον θόρυβο σαν να κλείνει έναν διακόπτη στο μυαλό του. Για αρχή, αρκεί να επιλέξετε ένα ήσυχο σημείο στο σπίτι σας και να εστιάσετε στην αναπνοή σας για 5-10 λεπτά. Όταν ακούτε έναν θόρυβο (από έξω ή από μέσα σας), αναγνωρίστε τον χωρίς να τον κρίνετε… και επιστρέψτε στην αναπνοή σας. Αν σας αρέσει αυτό το παιχνίδι, θα μάθετε πώς γίνεται καλύτερα και ορθότερα: μά από βιντεάκια, μά από αλλού. Από την άλλη, μπορείτε απλώς να επιλέξετε να έχετε μερικά λεπτά σιωπής κάθε μέρα: μερικά λεπτά χωρίς μουσική, χωρίς κινητό, χωρίς βιβλίο, χωρίς τίποτε: να κάνετε ένα reset στο νευρικό σας σύστημα. Αφήστε λίγο χώρο για το τίποτα. Μην ξεχνάτε ποτέ ότι το κενό δεν είναι χάσιμο χρόνου: είναι προϋπόθεση για να γεννηθεί κάτι νέο — ή απλώς ένας τρόπος να ηρεμήσετε. Ή, απλώς, ότι έχει, είναι, αυταξία.
Δεν μπορούμε να απαγορεύσουμε τον κόσμο να κάνει φασαρία. Μπορούμε όμως να σταματήσουμε να τον ακούμε διαρκώς ή στη διαπασών. Ας κλείσουμε τα αυτιά μας στα άχρηστα, και ας αφήσουμε χώρο για αυτά που όντως έχουν σημασία: τον εαυτό μας, τις σκέψεις μας, τους ανθρώπους που αγαπάμε, τέτοια πραγματάκια. Κλείνοντας τα αυτιά στους θορύβους, δεν γινόμαστε πιο απομονωμένοι, αλλά πιο ελεύθεροι, πιο «συνειδητοί», πιο ειλικρινείς με τον εαυτό μας. Και αυτός είναι ο πραγματικός στόχος: να ζει κανείς τη ζωή του, χωρίς να προσπαθεί να ακούει τη μουσική —και τις στριγκλιές— των άλλων.
Βέβαια, μπορεί και να μην ισχύει τίποτε από τα παραπάνω. Μπορεί απλώς να πεθάνουμε όλοι ακούγοντας τον γείτονα που έβαλε τις ειδήσεις.
Αλλά μπορεί και κάτι να ισχύει.
* * *
ΤΟ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΑΣ
Λοιπόν; Ποιο ήταν το πιο σημαντικό γεγονός της ζωής σας; Ποιο σάς καθόρισε; Ποιο σάς έκανε τον άνθρωπο που είστε σήμερα;
Πολύ θα θέλαμε να μάθουμε. Εάν το σκεφτείτε και το βρείτε, πείτε το μας με ένα μέιλ. Δεν χρειάζονται πολλές λεπτομέρειες. Μόνο το πλαίσιο. Ευχαριστούμε.
Νά ένα μυθιστόρημα πλούσιο, γεμάτο αλήθεια, ομορφιά, και ειλικρίνεια: την πηγή της μόνης τέχνης που αξίζει. Ένα μυθιστόρημα που μπαίνει μέσα σου και σε κατακλύζει, που σε ερωτεύεται και το ερωτεύεσαι. Μεγάλη λογοτεχνία.
Και έχουμε εδώ μια μετάφραση-αποκάλυψη, ένα δεύτερο έργο τέχνης. Είναι σκέτη απόλαυση αυτό το στοχαστικό βιβλίο — να το πάρετε. Μια ιστορία έρωτα… και όχι μόνο. Βασικό μυθιστόρημα, και μια έκδοση μάννα εξ ουρανού.
Νά το οπισθόφυλλο:
Μέσα από τη ματιά του αστού πρωταγωνιστή του, ενός στοχαστικού σαραντάρη που δεν συνήλθε ποτέ από τις εμπειρίες του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, το μυθιστόρημα αυτό σκηνοθετεί μια λησμονημένη και ιδιαίτερη γενιά του μεσοπολέμου, μια γενιά χωρίς καθορισμένη ταυτότητα. Η δράση εκτυλίσσεται με φόντο την εκρηκτική και οργιώδη δεκαετία του 1920, όπου παρελαύνουν εμβληματικές μορφές, όπως ο Πικάσο και οι ντανταϊστές της Πλας Πιγκάλ, ο Κοκτώ, κέντρα διασκέδασης αλλά και επιδεικτικοί περίπατοι στο δάσος της Βουλώνης. Παρόλες τις ανόητες καταστάσεις και συμπεριφορές που τον περιστοιχίζουν, ο Αυρηλιανός παρασύρεται από έναν βασανιστικό και ανέφικτο έρωτα για τη Βερενίκη, μια νεαρή παντρεμένη επαρχιώτισσα η οποία διψάει για το «απόλυτο». Με σπάνιο σασπένς, που δεν εξαντλείται στις 800 περίπου σελίδες του, ο Αυρηλιανός ενός άγνωστου στην Ελλάδα Αραγκόν κερδίζει τους αναγνώστες και δικαιολογεί την κατάταξή του στα καλύτερα μυθιστορήματα του 20ού αιώνα.
Νά και ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα:
Έφερε το χέρι στο μάγουλό της και κούνησε πέρα δώθε το κεφάλι, τα μάτια στο ταβάνι. Η κυρία Ντυβίν, η καθαρίστρια του Αυρηλιανού, είχε τη σεβαστή ηλικία που της επέτρεπε, χωρίς να προκαλεί κουτσομπολιά, να σερβίρει έναν άντρα στο κρεβάτι. Κοντή, μελαχρινή, οι χόνδροι του λαιμού πεταχτοί, ίσως κάποια βρογχοκήλη, τα μάτια γουρλωτά και μια έκφραση που περνούσε από το εμπιστευτικό στο άκρως σοβαρό, στο απερίφραστα δραματικό. Το πιγούνι εντελώς χωρισμένο από το πρόσωπο, δεν ξέρεις γιατί ούτε πώς. Το αριστερό μάγουλο πολύ πιο χοντρό από το άλλο. Αλλά αυτό, έλεγε, το έχουν στην οικογένεια. Η αδελφή μου, ο καημένος ο πατέρας μου... Αν την αφήσεις να πάρει φόρα, είχε θείους, ξαδέλφια και πάει λέγοντας, πρώτα το μάγουλο, έπειτα το εμφύσημα ενός θείου, οι συμφορές της γιαγιάς, ο άντρας της Ζερμαίν που το έσκασε με το ταμείο, και ο μακαρίτης κύριος Ντυβίν, στα Γραφεία Κηδειών από πατέρα σε γιο, και ο αδελφός του, ο κουνιάδος της κυρίας Ντυβίν στον οποίον έλαχε μια σοβαρή... «Κυρία Ντυβίν, είχατε ποτέ φαρμακοποιό στην οικογένειά σας;» «Φαρμακοποιό; Τι ιδέα! Όχι, κύριε, όχι. Είχαμε λίγο από όλα στην οικογένεια... έναν βοηθητικό του αποικιακού στρατού, μπακάληδες, μια ξαδέλφη, ας μη μιλήσω καλύτερα γι’ αυτήν, τελοσπάντων ... λίγο από όλα... αλλά φαρμακοποιό, αυτό ποτέ, κύριε, ποτέ. Σας το ορκίζομαι!» Είχε βγάλει από την ντουλάπα τη γραβατοθήκη και τακτοποιούσε την πολύχρωμη συλλογή του Αυρηλιανού, όταν διέκοψε: «Ο κύριος δεν τρώει το πρωινό του! Τόσος κόπος να διασχίσω το ποτάμι, να εκτεθώ σ’ αυτόν τον αέρα, για να το φάει ο κύριος ζεστό... Το αυγό είναι μελάτο... Όπως αρέσει στον κύριο...»
Και ένα μικρό βιογραφικό του συγγραφέα:
Ποιητής, μυθιστοριογράφος, κομμουνιστής και δανδής, ο Αραγκόν (1897-1982) πήρε μέρος σε όλες τις λογοτεχνικές και πολιτικές περιπέτειες του 20ού αιώνα. Στο έργο του αναδύθηκαν όλα τα ερωτήματα που τίθενται αναπάντητα ώς τώρα. Πού βρίσκεται ο αληθινός έρωτας και πώς αντιμετωπίζεται η απεριόριστη επιθυμία; Σε τι χρησιμεύει η τέχνη; Τι ακριβώς είναι αυτό το ασύλληπτο πράγμα που αποκαλούμε «πραγματικό κόσμο»; Ποιος είναι αυτός που εκλαμβάνουμε ως εγώ; Καρπός εξώγαμης σχέσης, ο Αραγκόν δεν θα αναγνωριστεί ποτέ από τον –διάσημο πολιτικό– πατέρα του. Ξεκινάει σπουδές ιατρικής (1914), γνωρίζει τον Αντρέ Μπρετόν και πρωτοδημοσιεύει ποίηση το 1918 και πρόζα το 1921. Το 1925 διακόπτει τις σχέσεις του με τον συγγραφέα Ντριέ Λα Ροσέλ, ομολογημένο πρότυπο του Αυρηλιανού και μετέπειτα φιλοναζιστή. Το 1927 ο Αραγκόν προσχωρεί στο Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα και έναν χρόνο αργότερα συναντά την Έλσα Τριολέ στην Coupole του Μονπαρνάς. Το 1932 έρχεται σε ρήξη με τον Μπρετόν και τον σουρεαλισμό. Το 1957 τιμάται με το Βραβείο Λένιν Λογοτεχνίας. Ο «Αυρηλιανός» γράφεται μέσα στην Κατοχή κι εκδίδεται το 1945 στις εκδόσεις Γκαλιμάρ, χωρίς αρχικές δάφνες. Η εφημερίδα Le Monde κατέταξε το μυθιστόρημα πεντηκοστό πρώτο στα 100 Βιβλία του Αιώνα.
Βρείτε το στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς σας, ή όπου αλλού σάς αρέσει να προμηθεύεστε τα βιβλία σας.
«Ξυπνάτε από τα μνήματα αδικοσκοτωμένοι / Να δήτε την πατρίδαν σας απελευθερωμένη. / Ξυπνάτε από τα μνήματα, δεν είσθε πια ραγιάδες / Ξυπνάτε κι ήρθ’ η λευθεριά, έφυγαν οι αγάδες»
Ο ναός του Αγίου Δημητρίου είναι σαν χρονοκαψούλα, μέσα του συνυπάρχουν, αλληλεπιδρούν και νοηματοδοτούν η μια την άλλη οι μεγάλες ιστορικές στιγμές που σημάδεψαν τη Θεσσαλονίκη
12°
