Οι σκύλοι μάς αγαπούν. Είναι πιστοί. Και θέλουν να περνούν καλά. Και να κάνουν βόλτες — συχνά ατελείωτες, ανάλογα πάντα και με τις καιρικές συνθήκες. Και να μυρίζουν τα δέντρα, τα ΚΑΦΑΟ, τις γωνίες κλπ. Και να τρώνε οτιδήποτε βρουν πεσμένο στο έδαφος και στο πεζοδρόμιο, μεταξύ δε αυτών και μερικά ολότελα σάπια πράγματα που μέχρι πριν λίγες ώρες περπατούσαν, έτρεχαν και έψαχναν τροφή στα σκουπίδια. Και να κυλιούνται στις λάσπες και στα χώματα. Και να μυρίζουν ξένα σκυλιά ή να ξεμαλλιάζονται με ξένα σκυλιά, ή έστω να εκτοξεύουν εμπρηστικά σχόλια εναντίον τους. Και να τρώνε. Και μετά να τρώνε ξανά. Και ξανά. Και ξανά. Αυτά αναφορικά με τους σκύλους. Οι γάτες όμως…
Α, οι γάτες είναι άλλο πράγμα. Αυτοί οι αρχιστράτηγοι, οι αρχιτέκτονες της οικιακής κυριαρχίας, δεν μοιάζουν με κανέναν άλλον. Και σίγουρα όχι με κάποιο «κατοικίδιο». Το μόνο κατοικίδιο μεταξύ ενός ανθρώπου και μιας γάτας είναι ο άνθρωπος.
«Η γάτα διαθέτει απόλυτη συναισθηματική ειλικρίνεια. Τα ανθρώπινα όντα, για διάφορους λόγους, μπορούν να κρύψουν τα αισθήματά τους. Η γάτα όχι». Έρνεστ Χέμινγουεϊ.
Από την πρώτη στιγμή της εγκατάστασής τους στο σπίτι σχεδιάζουν με άκρα προσοχή και λεπτομέρεια την άνευ όρων κατάκτηση του προσωπικού μας χώρου. Δεν νοείται ΚΑΝ προσωπικός χώρος όταν στα πέριξ υπάρχει έστω και η ιδέα μιας γάτας. Ή έστω και η ιδέα του μουστακιού μιας γάτας. Τα πάντα είναι δικά τους· ή, αν δεν είναι, οφείλουν να τους παραδοθούν.
«Αγαπώ τις γάτες επειδή μ’ αρέσει το σπίτι μου. Και σιγά-σιγά οι γάτες γίνονται η ψυχή του». Ζαν Κοκτό.
Αν χαίρονται γι’ αυτό; Για αυτήν ή την άλλη κατάκτηση; Για τη διαρκή επέκταση της αυτοκρατορίας τους; Ας το θέσουμε διαφορετικά: χαίρεται ο ανέστιος σαμουράι όταν κατισχύει σε ακόμη μία μονομαχία; Όχι, δεν χαίρεται. Απλώς συνεχίζει τον δρόμο του, κι όπου τον βγάλει. Έτσι και οι γάτες: όχι, δεν χαίρονται. Απλώς συνεχίζουν να διεκδικούν κι άλλα, και κατόπιν ακόμη περισσότερα. Σαν ένας Δημιουργός που μετάνιωσε τη γένεση του κόσμου, μαζεύουν πίσω όσα υπάρχουν για να μαζευτούν. Με βαριεστημάρα.
«Το μικρότερο αιλουροειδές είναι ένα αριστούργημα». Λεονάρντο ντα Βίντσι.
Γιατί βαριούνται. Βαριούνται θανάσιμα. Κάνουν όμως κάτι γι’ αυτό; Παίζουν ίσως; Όχι, δεν παίζουν. Όσα πολύχρωμα και ντιντινιστά παιχνίδια κι αν τους αγοράσεις, δεν θα παίξουν ούτε για μια στιγμή. Θα τα αγνοήσουν με την ευγενική αδιαφορία μιας βασίλισσας που βαριέται τις προσφορές των υπηκόων της γιατί είναι τόσο ταπεινές, τόσο φτηνές, τόσο για πέταμα. Ακόμη και αν αυτά που της πήρες είναι πανάκριβα.
«Υπάρχουν δύο μέσα καταφυγής από τις δυστυχίες της ζωής: η μουσική και οι γάτες». Άλμπερτ Σβάιτσερ.
Αλήθεια όμως: γιατί να κυνηγήσει ένα ποντίκι-παιχνίδι, όταν ένα τσαλακωμένο αλουμινόχαρτο, ένα στιλό, το σωληνάριο με τα ντεπόν ή ένα χαρτί περιτυλίγματος προσφέρουν απεριόριστες δυνατότητες τακτικής εξάσκησης; Γιατί να σκαρφαλώσει στο κολοσσιαίο δεντρόσπιτο που της αγόρασες για τα γενέθλιά της —και σου στοίχισε ένα νοίκι— όταν μπορεί να αναρριχηθεί στην κουρτίνα σαν μικρογραφία ιαγουάρου σε έκσταση; Ναι, δεν υπάρχει λόγος να το κάνει. Εσύ, πάντως, είσαι υποχρεωμένος να συνεχίσεις να της προσφέρεις τη συμπεφωνημένη δεκάτη.
«Τι μεγαλύτερο δώρο από την αγάπη μιας γάτας;» Τσαρλς Ντίκενς.
Πώς θα σου το ανταποδώσουν; Λάθος ερώτηση. Οι γάτες δεν θα ανταποδώσουν τίποτε, ποτέ. Ό,τι κάνουν, το κάνουν επειδή τούς ήρθε, έτσι ξαφνικά. Δεν ανταποδίδουν καμία χάρη — γιατί δεν θέλουν χάρες. Είναι αυτάρκεις. Κι έτσι και κάνεις το λάθος και το ξεχάσεις, έχουν τους τρόπους τους να σου το υπενθυμίσουν — όχι πάντα διακριτικά, αλλά με την ουρά τους, φέρ’ ειπείν, μέσα στο φλιτζάνι του καφέ σου, ή πατώντας πάνω στο βιβλίο που διαβάζεις, ή στο τηλεκοντρόλ τη στιγμή του πέναλτι, ή ακόμη πιο συχνά στο πληκτρολόγιο όταν βιάζεσαι να απαντήσεις σε ένα μέιλ.
«Αν τα ζώα μπορούσαν να μιλήσουν, ο σκύλος θα ήταν ένας αδέξιος, ειλικρινής τύπος, αλλά η γάτα θα είχε τη σπάνια χάρη να μη λέει ποτέ μια λέξη παραπάνω». Μαρκ Τουέιν.
Ή πάνω στα διπλωμένα, κολλαριστά σεντόνια που έβγαλες από την ντουλάπα για να τα στρώσεις στο κρεβάτι — και βέβαια δεν θα τολμήσεις να τους πεις να κατέβουν από εκεί. Γιατί τα σεντόνια δεν σου ανήκουν. Το κρεβάτι δεν σου ανήκει. Και γιατί δεν είσαι ανόητος: ξέρεις πόσο καίει το περιφρονητικό βλέμμα που θα σου ρίξουν έτσι και υποπέσεις σ’ αυτό το αμάρτημα, και δεν θέλεις να το νιώσεις πάνω στο πρόσωπό σου σαν χαστούκι.
«Οι γυναίκες και οι γάτες θα κάνουν ό,τι τους αρέσει, και οι άντρες και οι σκύλοι θα πρέπει να χαλαρώσουν και να συνηθίσουν σ’ αυτή την ιδέα». Ρόμπερτ Α. Χάινλαϊν.
Και γιατί άραγε τα κάνουν όλα αυτά; Μα, δεν θέλει ερώτημα. Τα κάνουν γιατί μπορούν. Γιατί η γάτα δεν είναι ένα κατοικίδιο. Δεν είναι ένα «ζωάκι». Είναι μια δύναμη της φύσης, ένας παράγοντας ανατροπής της καθημερινότητάς σου. Ένας τυφώνας τυλιγμένος σε βελούδο. Και κανείς δεν καλεί κοντά του έναν τυφώνα. Άλλωστε οι γάτες, έτσι κι αλλιώς, δεν έρχονται όταν τις καλείς. Αυτό δα έλειπε. Δεν είναι σκύλοι, που ανταποκρίνονται με ενθουσιασμό και σάλια σε κάθε αναφώνηση του ονόματός τους.
«Στην αρχαιότητα οι γάτες λατρεύονταν σαν θεοί. Αυτό δεν το έχουν ξεχάσει». Τέρι Πράτσετ.
Οι γάτες έρχονται μόνο όταν το αποφασίσουν οι ίδιες, και το αποφασίζουν οι ίδιες μόνο όταν έχουν κάτι να μας πουν. Δεν το καταλαβαίνουμε πάντα —για την ακρίβεια, σχεδόν ποτέ—, και όχι επειδή εκείνες δεν μιλούν τη γλώσσα μας: αλλά επειδή εμείς δεν μιλάμε τη δική τους. Οι άνθρωποι έχουν χίλιες γλώσσες, αλλά οι γάτες μία. Κάποτε θα ξέρουμε ίσως τι προσπαθούν με τόσο νωθρή αποφασιστικότητα να επικοινωνήσουν. Ή και όχι. Ελπίζουμε πάντως στην Α.Ι., και στο μέλλον. Αν και μπορεί αυτό που θα μάθουμε να μη μας αρέσει…
«Ο χρόνος που περνάς με μια γάτα δεν είναι ποτέ χαμένος». Κολέτ.
Όπως θα μάθουμε και τι ακριβώς συμβαίνει με τις πόρτες και τις γάτες. Με τη Γάτα του Σρέντιγκερ στο Κατώφλι. Τότε που ναι μεν θέλει να βγει, αλλά ταυτόχρονα θέλει και να ξαναμπεί. Όταν απαιτεί να της ανοίξεις για να φύγει, και ουρλιάζει για να της ξανανοίξεις για να επιστρέψει. Αυτό το μέγα φιλοσοφικό ερώτημα θα απαντηθεί από την τεχνητή νοημοσύνη την ημέρα που θα γραφτεί από μια Α.Ι. το πρώτο υποψήφιο για Μπούκερ μυθιστόρημα. Αλλά όχι πιο πριν.
«Η μία γάτα φέρνει την επόμενη». Έρνεστ Χέμινγουεϊ.
Ώς τότε, θα αναρωτιόμαστε τι τους έχουμε κάνει και δεν μας αφήνουν να κοιμηθούμε, καθώς τραγουδάνε άριες σε υψίσυχνες νότες εν τω μέσω της νυκτός, ή καλούν πνεύματα του σκότους και του ερέβους, ή προσπαθούν να επικοινωνήσουν με την πατρίδα τους πέρα στον Σείριο. Ή όταν χιμούν στο κρεβάτι μας μόλις μάς πήρε γλυκά-γλυκά ο ύπνος, προσπαθώντας, όχι να μη ρίξουν το πορτατίφ, αλλά να το ρίξουν ακριβώς πάνω στο κεφάλι μας. Ή στο πάτωμα, για να ξυπνήσουν και τους από κάτω.
«Όταν δεν αισθάνομαι καλά, το μόνο που χρειάζεται είναι να παρατηρώ τις γάτες μου και η δύναμή μου επιστρέφει. Μελετώ αυτά τα πλάσματα, είναι οι δάσκαλοί μου». Τσαρλς Μπουκόφσκι.
Δεν μπορείς να βγάλεις νόημα με δαύτες. Μπορείς μόνο να τις υπομένεις, όπως υπομένουν κι εκείνες την παρουσία σου. Και να νιώθεις ευγνώμων όποτε σου επιδαψιλεύουν ένα ζεστό βλέμμα, ένα ανοιγοκλείσιμο των ματιών τους, ένα άγγιγμα στο πρόσωπο με την πατούσα τους — ή ίσως ένα φιλί.
15°
