Τα δημόσια πανεπιστήμια είναι δημόσιες υπηρεσίες. Ανήκουν στους πολίτες, στην Πολιτεία και υπόκεινται στους νόμους του κράτους. Συνεπώς όποιος εμποδίζει με κάθε τρόπο την ομαλή λειτουργία τους ή όποιος τα καταστρέφει δέχεται και τις συνέπειες του νόμου. Δεν ανήκουν στους φοιτητές, στους καθηγητές, στους διοικητικούς, στα Συμβούλια διοίκησης, στον Υπουργό Παιδείας ή στα κόμματα. Το αυτοδιοίκητο δεν επιτρέπει σε κανένα να ανέχεται ή να υποβοηθά παράνομες δραστηριότητες εντός του. Αυτοδιοίκητο δεν σημαίνει ασυλία των παντός είδους παρανομούντων. Τα εντεταλμένα όργανα του πανεπιστημίου είναι υποχρεωμένα να εξασφαλίζουν την απρόσκοπτη λειτουργία τους.
Αλλά τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια δεν ανήκουν στην Πολιτεία. Το σε ποιους ανήκουν είναι περίπλοκο. Σίγουρα ανήκουν σε φοιτητικές ή άλλες εξωφοιτητικές μειοψηφίες αφού μπορούν ατιμωρητί να τα καταλαμβάνουν, να τα σπάνε ή να βιαιοπραγούν κατά εργαζομένων σε αυτά. Σίγουρα ανήκουν και στους διοικητικούς αφού μπορούν, κατά την απεργία τους, να τα κλείνουν ή να εμποδίζουν την μισθοδοσία των εργαζομένων σε αυτά. Ανήκουν και στους πρυτάνεις που μπορούν να αναστέλλουν τη λειτουργία τους κατά το δοκούν. Ανήκουν και στα πολιτικά κόμματα των οποίων οι βουλευτές μπορούν να διευκολύνουν την κατάληψη χώρων τους ή να προστατεύουν τους καταληψίες. Ανήκουν και στους παράνομους μικροπωλητές που μπορούν να αποθηκεύουν σε αυτά το εμπόρευμά τους. Πρόσφατα μάθαμε ότι στον περιβάλλοντα χώρο του ΕΚΠΑ, στα Ιλίσια κάποιοι άγνωστοι έχουν στήσει μια παράγκα. Πριν από ένα χρόνο στο χώρο των Προπυλαίων γίνονταν ελεύθερα διακίνηση και χρήση απαγορευμένων ουσιών. Και όλα αυτά γιατί σύμφωνα με την κυριαρχούσα ερμηνεία του Ασύλου τα πάντα επιτρέπονται αν είναι στο χώρο των πανεπιστημίων.
Στα πρόσφατα γεγονότα κατάληψης του κεντρικού κτηρίου του ΕΚΠΑ, στα Προπύλαια, ο νέος πρύτανης κ. Θ. Φορτσάκης αποφάσισε να σταθεί στο ύψος τους αξιώματός του. Του αξίζουν συγχαρητήρια. Συγκρούστηκε με τους καταληψίες και τους βουλευτές που ενεπλάκησαν στην υπόθεση και ζήτησε τη συνδρομή της Πολιτείας στην προσπάθειά του για το αυτονόητο δηλαδή την απρόσκοπτη λειτουργία του ΕΚΠΑ. Η κοινωνία είναι μαζί του. Μαζί του είναι και μεγάλο μέρος των καθηγητών του ιδρύματος αλλά και των καθηγητών όλης της χώρας που βλέπουν ότι μια αλλαγή υποδείγματος μέσω του ΕΚΠΑ θα σημάνει την αλλαγή για όλα τα πανεπιστήμια της χώρας. Πλην όμως, πέρα από κάποιες γενναίες προσωπικές παρεμβάσεις, το σύνολο του εκπαιδευτικού προσωπικού σιωπά. Γιατί οι περισσότεροι δεν θέλουν να μπλέξουν, γιατί δεν θέλουν να συγκρουστούν με το καθεστώς που θέλει τα πανεπιστήμια κτήμα των συντεχνιών, γιατί δεν θέλουν ενδεχομένως να σταθούν απέναντι στον επόμενο υπουργό Παιδείας. Αλλά έτσι δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα. Αν τα ίδια τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, με πρώτους τους καθηγητές, δεν αντισταθούν στα φαινόμενα ανομίας που αφορούν άμεσα την εργασία και το λειτούργημά τους, από ποιους περιμένουν την αλλαγή; Οποιαδήποτε παρέμβαση της Πολιτείας ή των πρυτανικών αρχών δεν θα έχει κανένα ουσιαστικό αντίκρισμα αν δεν βρει έμπρακτη συμπαράσταση εκ των έσω.
Ο νέος νόμος για την τριτοβάθμια εκπαίδευση προέβλεπε ότι τα πανεπιστήμια έπρεπε να προχωρήσουν σε νέους κανονισμούς λειτουργίας των. Αλλά δεν έγιναν. Και δεν έγιναν σκοπίμως. Με το υπάρχον νομικό πλαίσιο είναι πρακτικά αδύνατον ο Πρύτανης ή κάποια άλλη πανεπιστημιακή αρχή να αποβάλει τους συστηματικά παρανομούντες για κάποιο χρονικό διάστημα ή και για πάντα. Δηλαδή η Πολιτεία είναι ανίσχυρη απέναντι σε όποιον επιλέγει για πολιτικούς λόγους να εμποδίζει τη λειτουργία των πανεπιστημίων της. Αυτή σίγουρα είναι μια νίκη της κομματοκρατίας και του συντεχνιασμού, όλων εκείνων των δυνάμεων που αντιλαμβάνονται τα πανεπιστήμια ως χώρους ταξικής ή συντεχνιακής πάλης και όχι ως χώρους έρευνας και μάθησης. Τα αυτοδιοικούμενα ΑΕΙ πρέπει να αυτοπροστατευθούν. Όσο δεν το κάνουν, για πολιτικούς λόγους, θα είναι έρμαια όποιου επιθυμεί την καταστροφή τους.
Είναι γνωστό στην κοινωνία μας ότι ένα μέρος της Αριστεράς υποθάλπει τις καταλήψεις. Γι αυτό και ενοχλήθηκε στην απόφαση του κ. Θ. Φορτσάκη να προστατεύσει με ιδιωτικές εταιρίες τους χώρους. Είναι προφανές ότι καμιά εταιρία φύλαξης δεν μπορεί να σταματήσει 100 ή περισσότερους φοιτητές που θέλουν να καταλάβουν ένα χώρο. Όπως είναι σαφές ότι το πανεπιστήμιο δεν μπορεί να είναι αποκλεισμένο από τους πολίτες. Και βέβαια να εποπτεύονται οι ευαίσθητοι χώροι, να υπάρχει κάποιος έλεγχος, αλλά η υπόθεση πάταξης της απόλυτης ανομίας είναι υπόθεση της πανεπιστημιακής κοινότητας και έχει τα εργαλεία για να το κάνει. Είναι ζήτημα πολιτικής απόφασης. Αλλά καλόν είναι να γνωρίζει και το μέρος της Αριστεράς ότι στην επόμενη εποχή θα αντιμετωπίσει, ως εξουσία πια, όλους αυτούς που σήμερα ανέχεται ή υποθάλπει. Ίσως και άλλα φρούτα ακροδεξιάς καταγωγής και προελεύσεως που θα θελήσουν να χρησιμοποιήσουν δοκιμασμένα μέσα υπονόμευσης των θεσμών. Ειδικά αυτών που έχουν ως αντικείμενο την επιστημονική έρευνα και τη γνώση. Τώρα λοιπόν που βρίσκεται μια ανάσα από το όνειρο ας σκεφτεί και λίγο την επόμενη μέρα. Μια μέρα δύσκολη για όλους.
