Το σκουλήκι της ακραίας φτώχειας

Το ανέκδοτο με το σκουλήκι έχει πολλές παραλλαγές. Να μία. Η κυρία βάζει στα παιδιά να γράψουν μια έκθεση για τον ελέφαντα. Ο Τοτός όμως δεν έχει διαβάσει για τον ελέφαντα, δεν το είχε θεωρήσει sos. Είχε όμως διαβάσει για το σκουλήκι. Κι έτσι ξεκινάει. Ο ελέφαντας είναι ένα μεγάλο ζώο που έχει μια ουρά που μοιάζει με... σκουλήκι. Το σκουλήκι, λοιπόν, είναι ατελές ασπόνδυλο ζώο με μακρύ κυλινδρικό σώμα που αποτελείται απο δακτύλιους... Και έτσι συνεχίζει γράφοντας μια ωραιότατη έκθεση για το σκουλήκι. Πάντως ήξερε οτι η ουρά του ελέφαντα μοιάζει κάπως με σκουλήκι.

Να και μια άλλη παραλλαγή, όχι τόσο αστεία όμως. Το ρεπουμπλικανικό κόμμα στην Αμερική έχει σαν σύμβολο τον ελέφαντα (απο το 1874 περίπου). Η ουρά του ελέφαντα, όπως παρατήρησε ο ευρηματικός Τοτός, μοιάζει με το σκουλήκι. Το αγκυλόστομα λοιπόν, ή hookworm, είναι ένα ταπεινό σκουλήκι που ζει συνήθως στα ταπεινά έντερα των πολύ φτωχών. Θεωρείται παγκοσμίως ως μία απο τις «παραμελημένες τροπικές ασθένειες» που σχετίζονται με την ανέχεια και τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης. Συναντιέται ως επί το πλείστον στις λεγόμενες χώρες του τρίτου κόσμου όπου εκατομμύρια άνθρωποι νοσούν απο το σκουλήκι που γατζώνεται στα έντερα τους και τους ρουφάει κυριολεκτικά το αίμα, με πολλά δυσάρεστα και επώδυνα συμπτώματα.

Ο επιφανής καθηγητής Philip Alston, Ειδικός Εισηγητής (Special Rapporteur) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για την ακραία φτώχεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα, πριν από έναν χρόνο, έκανε μια επισκεψούλα στην Αμερική για να εξετάσει τι γίνεται εκεί με την ακραία φτώχεια. Μάλιστα, στην Αμερική. Άκουσον, άκουσον. Τι δουλειά είχε να επισκεφτεί την Αμερική, μία απο τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου να δει αν υπάρχει ακραία φτώχεια εκεί. Και όμως πήγε. Και να που στην αναφορά που συνέταξε (εδώ ο σύνδεσμος για όσους ενδιαφέρονται να τη διαβάσουν) εμφανίζεται μεγαλοπρεπώς το ταπεινό σκουλήκι, το αγκυλόστομα, σε διάφορες φτωχές επαρχίες, περιοχές ή γειτονιές σε μεγαλουπόλεις στην Αμερική όπoυ ζουν άστεγοι, στις αποκαλούμενες «tent cities», ή οιονεί άστεγοι σε τροχόσπιτα, ή σε σπίτια εκτός δικτύου αποχέτευσης.

Το αμερικανικό ιατρικό κατεστημένο δήλωνε με σιγουριά και αυταρέσκεια μέχρι πριν απο μερικά χρόνια ότι το εν λόγω σκουλήκι είχε εξαφανιστεί απο την Αμερική από τη δεκαετία του ’80. Όμως μια σχετική έρευνα, η οποία δεν διέλαθε της προσοχής του Alston, στοιχειοθέτησε ότι το σκουλήκι ζει και βασιλεύει στην Lowndes County, Αλαμπάμα, μία απο τις φτωχότερες, ίσως η φτωχότερη κομητεία στην Αμερική. Και για να μην κατηγορούμε μόνο τον ελέφαντα για το σκουλήκι, ας σημειωθεί ότι η κομητεία παραδοσιακά ψηφίζει τους Δημοκρατικούς. Εδώ θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για το γαϊδούρι, το σύμβολο του Δημοκρατικού κόματος, και το σκουλήκι.

Πάντως, για να μην κολάμε μόνο στο σκουλήκι, εκτιμάται ότι περίπου 12 εκατομμύρια Αμερικανοί πάσχουν από μία τουλάχιστον από τις λεγόμενες παραμελημένες τροπικές νόσους, συμπεριλαμβανομένου και του ιού Zika.

Σταχυολογώ κάποια συμπληρωματικά στατιστικά στοιχεία τα οποία φωτίζουν τις πτυχές της ακραίας φτώχειας και της αθλιότητας που ζουν ουκ ολίγοι Αμερικανοί πολίτες.

Τα στοιχεία βρίσκονται στην αναφορά του Philip Alston.

→ Τον Σεπτέβριο του 2017 περισσότεροι από έναν σε κάθε οχτώ Αμερικανούς ζούσαν στην φτώχεια (40 εκατομμύρια, ή 12.7% του πληθυσμού) και σχεδόν οι μισοί (18.5 εκατομμύρια) σε συνθήκες ακραίας φτώχειας. Σημειωτέον και προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, τα στοιχεία αυτά βασίζονται σε επίσημες εκτιμήσεις απο την Αμερικανική Υπηρεσία Απογραφής (United States Census Bueau) η οποία ορίζει τις επίσημες μετρήσεις φτώχειας (Official Poverty Measures) και τις επαναπροσδιορίζει ετησίως.

→ Τα ποσοστα βρεφικής θνησιμότητας το 2013 ήταν τα υψηλότερα από όλες τις αναπτυγμένες χώρες.

→ Τα επίπεδα ανισότητας είναι πολύ ψηλότερα από αυτά στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.

→ Με όρους προσβασιμότητας σε νερό και υπηρεσίες αποχέτευσης, οι ΗΠΑ καταλαμβάνουν την 36η θέση στον κόσμο.

→ Το ψηλότερο ποσοστό φυλάκισης στον κόσμο, πιο πάνω από Τουρκμενιστάν, Ελ Σαλβαδόρ, Κούβα, Ταϊλάνδη και Ρωσία. Περίπου 5 φορές πάνω από τον μέσο όρο ΟΟΣΑ.

→ Το ποσοστό φτώχειας στους νέους είναι το ψηλότερο από όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ, με 25% των νέων να ζούν στην φτώχεια σε σύγκριση με λιγότερο από 14% στις χώρες του ΟΟΣΑ.

→ Η Αμερική είναι στην 35η θέση από τις 37 με όρους φτώχειας και ανισότητας στον ΟΟΣΑ.

→ Σύμφωνα με την Παγκόσμια Βάση Δεδομένων για την Εισοδηματική Ανισότητα (the World Income Inequality Database) η Αμερική έχει το ψηλότερο Gini (μέτρηση ανισότητας, όχι το τζίνι από το λυχνάρι) από όλες τις δυτικές χώρες.

→ Σύμφωνα με το Stanford Center on Poverty and Inequality τα ποσοστά παιδικής φτώχειας είναι συστηματικά τα ψηλότερα από Καναδά, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Σουηδία και Νορβηγία.

→ Ο αριθμός των παιδιών που ζουν σε συνθήκες φτώχειας είναι σοκαριστικός.Το 2016, 18% των παιδιών –περίπου 13.3 million– ζούσαν στη φτώχεια με τα ποσοστά να είναι ψηλότερα στις πολιτείες του νότου, Μισισίπι και Νέο Μεξικό στο 30% και Λουιζιάνα στο 29%.

→ Οι εκτιμήσεις για τους άστεγους που δημοσίευσε το σχετικό Υπουργείο (Department of Housing and Urban Development) τον Δεκέμβριο του 2017, είναι 553.742, που περιλαμβάνει 76.500 στην Νέα Υόρκη, 55.200 στο Λος Αντζελες και 6.900 στο Σαν Φρανσίσκο. Αν και ειδικοί θεωρούν ότι αυτές οι εκτιμήσεις υπολείπονται του πραγματικού αριθμού αστέγων, π.χ.  για το Σαν Φρανσίσκο οι εκτιμήσεις μιλούν για  21,000 άστεγους.

Αξίζει τον κόπο να σταθεί κάποιος για λίγο στο Λος Άντζελες, γνωστό εκτός των άλλων εδώ σε μας και από την επιτυχημένη τηλεοπτική σειρά LAPD. Εκεί, λοιπόν, στο όμορφο Λος Άντζελες, την πόλη των αγγέλων, την πόλη του Hollywood που φιλοξενεί τα μεγαλύτερα κινηματογραφικά studios, υπάρχει μια περιοχή που έχει χαρακτηριστεί από την εφημεριδα «Los Angeles Times» ως εθνική ντροπή και που φαίνεται πως δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τα χειρότερα στρατόπεδα προσφύγων, ή κέντρα φιλοξενίας, όπως αποκαλούνται κατ’ ευφημισμόν. Για να μη μας λένε για τη δική μας Μόρια. Είναι το γνωστό, αν και δεν διαφημίζεται στους τουριστικούς οδηγούς, Skid Row, ανατολικά του Main Street, νότια του Third Street, δυτικά του Alameda Street και βόρεια του Seventh Street. Η αδιαφιλονίκητη πρωτεύουσα των αστέγων στην Αμερική. Περίπου 2.000 άτομα μοιράζονται εννιά δημόσιες τουαλέτες. Η μυρωδιά από ούρα και κόπρανα είναι αβάσταχτη και πολλοί χρησιμοποιούν κουβάδες τους οποίους αδειάζουν όπου μπορούν. God bless America indeed.

Αλλά ας αφήσουμε την πόλη των αγγέλων και των αστέγων. Μόνο θα πρότεινα σε όποιον σκέφτεται να πάει στο Λος Αντζελες για διακοπές, να περάσει μια βολτίτσα από το Skid Row.

Ένα ερώτημα που αναζητά απάντηση είναι γιατί συμβαίνει αυτό στη χώρα των ευκαιριών και του Αμερικάνικου Ονείρου.

Στη χώρα που υποτίθεται ότι αν θες να δουλέψεις, θα τα καταφέρεις.

Μια αφήγηση είναι ότι οι φτωχοί, οι άστεγοι και οι κάθε λογής κακομοίρηδες, είναι τεμπέληδες εκ γενετής ή εκ πεποιθήσεως, έχουν βολευτεί με τα επιδόματα και περνάνε ζωή και κότα. Ότι είναι επιλογή τους, όπως ας πούμε είναι επιλογή του καθένα να δουλέψει σκληρά και να ’χει και την πισινούλα του και τρία αυτοκίνητα και να στέλνει τα καμάρια του να σπουδάσουν στο Πανεπιστήμιο Columbia και σε άλλα εξαιρετικά ιδρύματα που χρεώνουν πάνω από πενήντα χιλιάδες δολάρια τον χρόνο. Διαδοχικές κυβερνήσεις στην Αμερική αλλά και δημαρχιακές διοικήσεις όχι μόνο στο Λος Άντζελες, και όχι μόνο οι ελέφαντες αλλά και τα γαϊδούρια,  φαίνεται ότι ασπάζονται αυτή την αφήγηση που βέβαια δεν είναι καθόλου καινούργια. Αρκεί κανείς να ανατρέξει στη Βικτωριανή Αγγλία, και στην Αμερική,  τον 19ο αιώνα και θα συναντήσει ουσιαστικά την ίδια αφήγηση για τους φτωχούς. Όπως και να ’χει, οι συστηματικές και διαχρονικές προσπάθειες αντιμετώπισης του φαινομένου, όχι μόνο μέσα στη δαιμονοποίηση αλλά και ποινικοποίηση, αποτελούν ένα καθόλα λογικό επακόλουθο αυτής της αφήγησης. Γιατί όντως σε πολλές πόλεις και κομητείες οι αρχές ουσιαστικά ποινικοποιούν τη ζωή των αστέγων με συλλήψεις και πρόστιμα για πλημμελήματα να αυξάνονται συνεχώς.

Μια διαφορετική αφήγηση είναι ότι οι φτωχοί, οι άστεγοι, αυτοί που έχουν ξεβραστεί σαν κοινωνικά λύματα στα πεζοδρόμια, δεν διάλεξαν ως life style να κατουράνε και να αφοδεύουν σε κουβάδες. Δεν διάλεξαν το σκουλήκι να τους κρατάει συντροφιά και να τους ζεσταίνει τα σωθικά τις κρύες νύχτες. Κοινωνικοί και πολιτικοί μηχανισμοί που δεν έχουν να κάνουν με καμία συνωμοσία, παράγουν και αναπαράγουν με ανατριχιαστική συνέπεια και συστηματικότητα τα φαινόμενα στην Αμερική που τόσο γλαφυρά περιγράφει και αναλύει ο εισηγητής του ΟΗΕ.

Δεν εξέπληξε κανένα βέβαια ότι η κυβέρνηση Trump διά στόματος της Nikki Haley, Πρέσβειρας στα Ηνωμένα Έθνη (παραιτήθηκε πρόσφατα, αλλά μην την ξεχάσετε ακόμα, κάποια στιγμή μάλλον θα την δείτε σαν υποψήφια για την προεδρία), αντέδρασε σφοδρά στην ομολογουμένως σκληρή κριτική στην πολιτική του Trump, που περιείχε η αναφορά του Alston, ο οποίος δεν μάσησε τα λόγια του και το διατύπωσε χωρίς περιττά στολίδια: οι αλλαγές στο φορολογικό σύστημα, είπε, και οι προτεινόμενες περικοπές στο κονδύλιο για την πρόνοια, θα έχουν ως αποτέλεσμα τη δραματική αύξηση της ανισότητας και της ακραίας φτώχειας.

Όπως δεν εξέπληξε κανέναν ότι η σχέση του Trump με το Συμβούλιο του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαίωματα (Human Rights Council) ήταν ήδη τουλάχιστον τεταμμένη. Η Nikki το χαρακτήρισε ως βόθρο πολιτικής μεροληψίας (“cesspool of political bias”) και ανακοίνωσε τότε ότι οι ΗΠΑ θα αποχωρήσουν από το συμβούλιο, όπερ και έγινε στις 19 Ιουνίου 2018. Σημειωτέον ότι αυτή ήταν η πρώτη φορά που κάποια χώρα αποχώρησε από τότε που δημιουργήθηκε το Συμβούλιο το 2006.

Το Αγκυλόστομα, λοιπόν...

Είναι ένας παρασιτικός νηματώδης σκώληκας, ή σκουλήκι στην καθομιλούμενη, και ζει στο λεπτό έντερο ανθρώπων και ζώων... Όταν η φιλαριοειδής προνύμφη (μολυσματικό στάδιο) διαπερνά το άθικτο δέρμα, εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος. Στη συνέχεια μεταφέρεται στους πνεύμονες και στη συνέχεια μέσω του βήχα μπορεί να καταποθεί και να φτάσει στο λεπτό έντερο. Η προνύμφη ωριμάζει αργότερα στο λεπτό έντερο προς την ενήλικη μορφή και τα θηλυκά μπορεί να αποθέτουν μέχρι 30.000 αυγά την ημέρα. Τα αυγά που απελευθερώνονται με τα κόπρανα παραμένουν στο έδαφος. Προσοχή, μην περπατάτε ξυπόλητοι, ειδικά αν βρεθείτε προς Αλαμπάμα μεριά. Τα γονιμοποιημένα αυγά στο έδαφος εκκολάπτονται σε μη μολυσματικές ραβδιτόμορφες προνύμφες και στη συνέχεια ωριμάζουν σε μολυσματικές προνύμφες. Οι φιλαριοειδείς προνύμφες μπορεί να διεισδύσουν στη συνέχεια σε ένα άλλο εκτεθειμένο δέρμα και να αρχίσει ένας νέος κύκλος μόλυνσης.