Οι συντάξεις μειώνονται στο όνομα της μη μείωσης

Το ζήτημα των συντάξεων αναδεικνύεται σε πεδίο προεκλογικής αντιπαράθεσης, όπως το θέλει η παράδοση που έχει δημιουργηθεί. Με το εκλογικό σώμα να είναι ολοένα μεγαλύτερο σε ηλικία και το brain drain και την αδιαφορία πολλών νέων για τις πολιτικές εξελίξεις να ανεβάζει ακόμη περισσότερο το εκλογικό ειδικό βάρος των ηλικιωμένων, καταλαβαίνουμε ότι τα κόμματα πρέπει να συγκρουστούν, υποχρεωτικά, σε αυτό το πεδίο.

11 μειώσεις

Επί κυβέρνησης Τσίπρα οι συντάξεις μειώθηκαν με 11 διαφορετικούς τρόπους. Μερικοί από αυτούς είναι:

• Η αύξηση του ποσοστού εισφοράς υπέρ της χρηματοδότησης του συστήματος Υγείας από 4% σε 6% για τις κύριες συντάξεις όπως η επιβολή, για πρώτη φορά, ανάλογης εισφοράς 6% στις επικουρικές συντάξεις.
• Επανυπολογισμός των επικουρικών συντάξεων από τον Ιούνιο του 2016 με περικοπές σε συνταξιούχους των οποίων το άθροισμα της κύριας και επικουρικής σύνταξης ξεπερνάει τα 1.300 ευρώ μεικτά.
• Νέες μειώσεις στα εφάπαξ
• Σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ για 370.000 χαμηλοσυνταξιούχους με αποτέλεσμα να έχει περιοριστεί στα 15 ευρώ τον μήνα 
• Κατάργηση του οικογενειακού επιδόματος συζύγου στις κύριες συντάξεις
• Πλήρης κατάργηση των οικογενειακών επιδομάτων στις επικουρικές συντάξεις
• Μείωση της εθνικής σύνταξης για τις συντάξεις αναπηρίας
• Μεσοσταθμική μείωση της τάξης του 14% για τις νέες συντάξεις που αποδίδονται μετά τον Ιούνιο του 2016

Διαρκής επιδείνωση

Η οικονομική κατάσταση των συνταξιούχων χειροτερεύει συνεχώς. Οι προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν μειώσει με δεκάδες τρόπους τις συντάξεις, οι οποίες στο ξεκίνημα της προσαρμογής ήταν πολύ πάνω από τις δυνατότητες της εθνικής οικονομίας. Η μεγαλύτερη λιτότητα που επέβαλε η κυβέρνηση Τσίπρα στους συνταξιούχους, σε συνδυασμό με την παράταση της λιτότητας που είχαν επιβάλει οι προηγούμενες κυβερνήσεις της περιόδου του προγράμματος και του μνημονίου, έχουν οδηγήσει πολλούς από αυτούς σε εξαιρετικά δύσκολη θέση.

Το χειρότερο είναι ότι και οι μειωμένες συντάξεις εξακολουθούν να είναι πολύ πάνω από τις δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας. Ο λόγος εργαζόμενων προς συνταξιούχους είναι εφιαλτικός, εφόσον έχουμε 3,7 εκ. εργαζόμενους για 2,6 εκ συνταξιούχους και μπορεί να επιδεινωθεί.

Η επικράτηση μορφών ελαστικής απασχόλησης περιορίζει τα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων και τη δυνατότητα χρηματοδότησης αξιοπρεπών συντάξεων. Προσθέστε το brain drain και τους θανάτους που ξεπερνούν τα τελευταία χρόνια σταθερά τις γεννήσεις και έχετε μια γενική εικόνα της επερχόμενης ασφαλιστικής-συνταξιοδοτικής καταστροφής.

Παιχνίδι τακτικής

Η κυβέρνηση υπέγραψε και τη μείωση των παλαιών συντάξεων για να εξασφαλίσει την έξοδο από το πρόγραμμα-μνημόνιο, τώρα όμως προσπαθεί να πάρει πίσω την υπογραφή της για να αποφύγει τη μεγάλη δυσαρέσκεια των παλαιών συνταξιούχων.

Η ΝΔ είχε καταψηφίσει τις μειώσεις στις συντάξεις με τον νόμο Κατρούγκαλου και για τους παλιούς και για τους νέους συνταξιούχους, σε μια προσπάθεια να βελτιώσει το κοινωνικό της προφίλ και να απαντήσει στην προπαγάνδα του ΣΥΡΙΖΑ περί νεοφιλελεύθερης ΝΔ.

Οι Ευρωπαίοι εταίροι προσυπέγραψαν στην αρχή την απαίτηση του ΔΝΤ για νέα γενική μείωση των συντάξεων, τώρα όμως φαίνεται να χαλαρώνουν τη στάση τους. Στην τελική ευθεία προς τις ευρωεκλογές του Μαΐου 2019 και με ανοιχτό το θέμα της Ιταλίας επιδιώκουν να κλείσουν τα άλλα οικονομικά και πολιτικά μέτωπα. Επιπλέον, εμφανίζονται ικανοποιημένοι με την κυβέρνηση Τσίπρα εφόσον προχώρησε στο διαρθρωτικό σκέλος της μείωσης των συντάξεων, δηλαδή στο τι θα ισχύσει από εδώ και στο εξής.

Η επιχειρηματολογία Τσακαλώτου σύμφωνα με την οποία οι παλιοί συνταξιούχοι δεν θα είναι για μεγάλο διάστημα «βάρος» στο ασφαλιστικό-συνταξιοδοτικό σύστημα ενισχύεται από το γεγονός ότι οι άνω των 70 ξεπερνούν το 1,5 εκ., δηλαδή αποτελούν την πλειοψηφία των συνταξιούχων.

Οι Ευρωπαίοι εταίροι θέλουν να επιτρέψουν τη ματαίωση της προγραμματισμένης μείωσης των παλαιών συντάξεων, χωρίς όμως να αναλάβουν οποιοδήποτε πολιτικό κόστος. Δεν θέλουν να κατηγορηθούν από κόμματα της αντιπολίτευσης και τους φορολογούμενους πολίτες των χωρών τους ότι «χαρίζονται» στην Ελλάδα, δημιουργώντας πρόσθετες δυσκολίες στη διαχείριση του ελληνικού χρέους. Γι’ αυτό θέλουν να κλείσουν το μάτι στη ματαίωση της μείωσης των συντάξεων που είναι προγραμματισμένη για τον Ιανουάριο του 2019, χωρίς να καταργήσουν πλήρως το μέτρο, όπως ζητάει η ΝΔ για να μη βρεθεί στη δυσάρεστη θέση, σε περίπτωση που γίνει κυβέρνηση, να το εφαρμόσει.

Ανεξάρτητα από τους ελιγμούς τακτικής της κυβέρνησης και των Ευρωπαίων εταίρων και τις επιθυμίες της ΝΔ, είναι σχεδόν βέβαιο ότι τα πράγματα θα πάνε χειρότερα στο μέλλον.

Πρώτον, δημιουργούνται δύο κατηγορίες συνταξιούχων, οι νέοι με χαμηλότερες συντάξεις και οι παλαιοί με κάπως καλύτερες. Αυτό θα προσβληθεί στα δικαστήρια και θα βρεθούμε στην ανάγκη να κάνουμε την αναγκαία προσαρμογή με τον ένα ή τον άλλο τρόπο και πάντα προς τα κάτω.

Δεύτερον, η αρνητική δημογραφική προοπτική, το brain drain και οι ελαστικές μορφές εργασίας, η αβέβαιη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και τα υψηλά επιτόκια που θα αντιμετωπίσουμε, όταν βγούμε στις αγορές και θα κάνουν ακριβότερη την εξυπηρέτηση του χρέους του Δημοσίου, συνδυάζονται για να προετοιμάσουν τις μελλοντικές μειώσεις των συντάξεων.