Η κούρσα προς την κόλαση ή το μεγάλο δίλημμα του Τσίπρα

Η κυβέρνηση, εκ των πραγμάτων αναγκασμένη από τις αντικειμενικές συνθήκες που επικρατούν, έχει αρχίσει να συζητά υπό πραγματικές συνθήκες το χρονοδιάγραμμα που οδηγεί σε εκλογές. Δύο είναι τα βασικά ζητήματα που την απασχολούν.

Το πρώτο αφορά τη συνολική ρύθμιση του κλεισίματος του τρέχοντος προγράμματος. Εξ αντικειμένου αυτή η διαδικασία επιταχύνεται λόγω του επερχόμενου ιταλικού ζητήματος. Βρυξέλλες και Αθήνα βιάζονται να ολοκληρώσουν τη συζήτηση γύρω από τις εκκρεμότητες, ρύθμιση χρέους, προαπαιτούμενα και βεβαίως την επανερχόμενη στο προσκήνιο πιστοληπτική γραμμή.

Το δεύτερο ζήτημα αφορά τη συνολική ρύθμιση του «μακεδονικού» ζητήματος. Από τα δύο αυτά κυρίαρχα θέματα εξαρτώνται άμεσα και οι εξελίξεις.

Έχουμε και λέμε. Στο Μαξίμου κατέληξαν το βράδυ της Τρίτης και την Τετάρτη το πρωί πως το πακέτο συμφωνίας Αθηνών - Σκοπίων θα πρέπει να έχει συνυπογραφεί από τους δύο πρωθυπουργούς το αργότερο μεταξύ 7 και 8 Ιουνίου. Όντως η συμφωνία σχεδιάζεται να υπογραφεί στις Πρέσπες. Το πακέτο αυτό περιλαμβάνει:

1) Το όνομα, που θα είναι κατά πάσα πιθανότατα το Άνω ή Βόρεια Μακεδονία. Ενδεχομένως να υπάρχει και έκπληξη με τρίτη, σύνθετη ονομασία.

2) Τη χρήση του ονόματος για πάσα χρήση «ERGA OMNES».

3) Ρήτρα - οδικό χάρτη για την εφαρμογή του τους 18 μήνες. Η Αθήνα επέμενε σε οδικό χάρτη διάρκειας ενός έτους και τα Σκόπια σε διετές χρονοδιάγραμμα. Η λύση βρέθηκε στη μέση.

4) Δημοψήφισμα στην ΠΓΔΜ χωρίς ακόμη να είναι γνωστός ο χαρακτήρας του, συμβουλευτικός ή αποφασιστικός.

5) Τη διενέργεια εκλογών στην ΠΓΔΜ προκειμένου να διασφαλιστεί η συνταγματική αναθεώρηση. Αν ο Ζόραν Ζάεφ κρίνει πως διαθέτει τώρα συνταγματική πλειοψηφία, δεν θα προσφύγει σε πρόωρες εκλογές. Η πλειοψηφία αυτή εξαρτάται από τη συμπεριφορά των βουλευτών του δεξιού και εθνικιστικού κόμματος VMRO. Δούρειος Ίππος στο VMRO είναι ο Νικόλα Ντιμιτρόφ, υπουργός Εξωτερικών της ΠΓΔΜ. Σχεδιάζεται ο προσεταιρισμός ικανής ομάδας βουλευτών του κόμματος αυτού της οποίας η ψήφος θα είναι καταλυτική. Προς αυτή την κατεύθυνση δραστηριοποιήθηκαν το Βερολίνο, η Ουάσινγκτον και οι Βρυξέλλες. Ο Νικόλα Ντιμιτρόφ και η οικογένειά του διαθέτουν πολύ καλά ερείσματα στον δεξιό - εθνικιστικό (φιλοβουλγαρικό) χώρο. Ο πατέρας του ήταν και υπουργός Παιδείας του Γκρουέφσκι. Ο ίδιος ο σημερινός υπουργός Εξωτερικών ανήκε στο VMRO, αλλά αυτονομήθηκε τα 3-4 τελευταία χρόνια.

6)  Ο Αλέξης Τσίπρας, αν κρίνει πως διαθέτει την απαραίτητη πλειοψηφία στη Βουλή, θα φέρει τη συμφωνία για επικύρωση. Θα απολέσει την ψήφο των ΑΝΕΛ. Βασίζεται στον προσεταιρισμό άλλων πολιτικών ομάδων. Αν κρίνει πως η συμφωνία δεν περνά από τη Βουλή, θα αποφύγει το εγχείρημα. Λόγω της χρονικής ρήτρας και του οδικού χάρτη η συμφωνία αυτή μπορεί και να χαρακτηριστεί ως πλαίσιο-συμφωνία ή ενδιάμεση συμφωνία και να χρειαστεί επικύρωση όταν ολοκληρωθεί ο χρονικός - οδικός χάρτης.

7) Αν όλα κυλήσουν ομαλά (θα το γνωρίζουμε στις 10-15 Ιουνίου), τότε ο Αλέξης Τσίπρας θα αποστείλει τρεις επιστολές. Η πρώτη προς το ΝΑΤΟ, η δεύτερη προς την ΕΕ και η τρίτη προς την αξιωματική αντιπολίτευση. Στην επιστολή αυτή θα κατατίθεται ο οδικός χάρτης της συμφωνίας και η έννοια του «ERGA OMNES». Η τελική ενσωμάτωση των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ, καθώς και η ολοκλήρωση της ενταξιακής πορείας στην Ε.Ε. θα νομιμοποιηθούν μόνο όταν όλες οι δεσμεύσεις της ΠΓΔΜ θα έχουν πραγματοποιηθεί.

8) Το χρονοδιάγραμμα αυτό για το «Μακεδονικό» λήγει με τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. στα τέλη Ιουνίου και με τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούλιο.

Το άλλο ζήτημα

Η επερχόμενη «ιταλική καταιγίδα» αποτελεί πλέον και την απόλυτη προτεραιότητα των Βρυξελλών. Οι αναλύσεις είναι σαφείς. Το λαϊκιστικό κόμμα των 5 Αστέρων και η ακροδεξιά Λέγκα του Βορρά αναμένεται να σαρώσουν στις επόμενες πρόωρες εκλογές, είτε αυτές διεξαχθούν μέσα στο καλοκαίρι ή αργότερα. Τα δύο αυτά κόμματα αναμένεται να κερδίσουν την απόλυτη πλειοψηφία και στο Κοινοβούλιο και τη Γερουσία. Η πολιτική στροφή της Ιταλίας θεωρείται αναπόφευκτη. Αυτή η επερχόμενη κρίση αναγκάζει την Ε.Ε. και κυρίως το Βερολίνο να σπεύσει για το κλείσιμο της ελληνικής εκκρεμότητας. Με μία διαφορά: Εδώ και μερικά εικοσιτετράωρα επανέρχεται με επιμονή το ζήτημα της πιστοληπτικής γραμμής. Αυτή η «γραμμή» υπολογίζεται από τους ειδικούς σε ένα συνολικό ποσό - μαξιλάρι της τάξης των 20 δισ. Η Αθήνα διαθέτει κομπόδεμα της τάξης των 20 δισ. Σύνολο 40. Αυτό είναι το «αμορτισέρ» που θα χρησιμοποιηθεί σε περίπτωση επιδείνωσης της ιταλικής κρίσης η οποία θα καταστήσει αβίωτα τα επιτόκια δανεισμού.

Τα δύο σενάρια για τις εκλογές

Όλα όσα ειπώθηκαν μέχρι στιγμής αναγκάζουν το Μαξίμου να επεξεργαστεί δύο διαφορετικά σενάρια.

1) Το σενάριο του ντέρμπι
Αυτό προϋποθέτει πως ο Αλέξης Τσίπρας προκηρύσσει εκλογές στη ΔΕΘ (περί τις 10 Σεπτεμβρίου). Οι εκλογές διεξάγονται έως τα τέλη Οκτωβρίου. Αυτή η επιλογή σημαίνει πως ο πρωθυπουργός επιθυμεί «να το παλέψει», όπως δηλώνουν χαρακτηριστικά συνεργάτες του. Σε αυτή την περίπτωση, αν ο ΣΥΡΙΖΑ βρεθεί στην αξιωματική αντιπολίτευση θα ασκήσει σκληρή στάση έναντι της κυβέρνησης Μητσοτάκη με ορίζοντα τις αυτοδιοικητικές και τις ευρωπαϊκές εκλογές. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ενδεχομένως να κυβερνά με το ΚΙΝΑΛ. Η φθορά της κυβέρνησής του θα είναι ορατή. Στόχος του Αλέξη Τσίπρα θα είναι μία σχετικά άμεση επαναπροσφυγή στις κάλπες, αλλά με απλή αναλογική. Οι λόγοι είναι αυτονόητοι. Είναι όμως ο μόνος τρόπος για να επιβιώσει πολιτικά ώστε να διεκδικήσει την επάνοδό του.

2) Το σενάριο της ήττας
Αυτό προϋποθέτει πως Μαξίμου και Κουμουνδούρου έχουν αποδεχθεί την επερχόμενη εκλογική καταστροφή και διεκδικούν απλώς μία παράταση της αγωνίας σε κυβερνητικούς θώκους. Οι αναλυτές προβλέπουν πως η κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει σοβαρά ζητήματα λόγω ενεργειακού από τις αρχές Δεκεμβρίου. Υπό τις παρούσες διεθνείς συνθήκες η λέξη «καύσιμο» για οποιαδήποτε χρήση θα είναι απαγορευμένη λέξη το επόμενο χειμώνα. Ήδη το Μαξίμου θεωρεί πως η ομολογία Σταθάκη, ότι δηλαδή τίποτε δεν μπορεί να γίνει με τους φόρους στα καύσιμα, έχει στοιχίσει πολιτικά περισσότερο και από τη διαχείριση του «Μακεδονικού». Άλλωστε από 1η Ιανουαρίου θα κοπούν και οι συντάξεις. Αναμένεται να πληγούν περίπου 1.300.000 συνταξιούχοι σε κάποιο βαθμό. Εντωμεταξύ οι ανατιμήσεις στην αγορά (σούπερ μάρκετ) θα είναι ορατές λόγω των τιμών στα καύσιμα. Όποιος προχωρήσει σε εκλογές σε τέτοιο κλίμα, αυτοκτονεί. Σε μία τέτοια περίπτωση, αν το Μαξίμου επιλέξει διεξαγωγή εκλογών το 2019 θα έχει αποδεχθεί τη συντριβή του. Συνεπακόλουθα, θα έχει αποδεχθεί και τον άμεσο κίνδυνο διάσπασης του ΣΥΡΙΖΑ.    

Αντιλαμβάνεται ο παρατηρητής των εξελίξεων πως όλα τα παραπάνω δεν έχουν τίποτε να κάνουν με την αξιωματική αντιπολίτευση και τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Οι εξελίξεις τρέχουν ερήμην των πολιτικών αντιπάλων του Αλέξη Τσίπρα. Επί της ουσίας πρόκειται για μία μοναχική κούρσα ενός μοναχικού αναβάτη. Τουλάχιστον έτσι το εκλαμβάνουν συνεργάτες του στο Μαξίμου και κομματικά στελέχη στην Κουμουνδούρου. Όλα θα έχουν ξεκαθαρίσει περισσότερο γύρω στα μέσα Ιουνίου. Δεν θα έχουν αλλάξει ωστόσο οι παράμετροι. Η πολιτική άλγεβρα είναι για μία ακόμη φορά ανελέητη.