Όποιος θελήσει να δει, έστω και επιφανειακά, την κατάσταση του φιλελεύθερου χώρου στη σημερινή Ελλάδα, εύκολα θα διαπιστώσει ότι και για τους φιλελεύθερους, ισχύσει ό,τι και για όλους τους άλλους: πολυδιάσπαση / κομμάτιασμα /κατακερματισμός. Κατακερματισμός στην άκρα δεξιά, στην κεντροδεξιά, στην κεντροαριστερά και στη κομμουνιστική αριστερά. Γιατί οι φιλελεύθεροι ν΄ αποτελούν εξαίρεση;
Ο μικρός φιλελεύθερος ελληνικός χώρος, πέρα από ανεξάρτητους διανοούμενους κάθε άλλο παρά αμελητέους (Νίκος Δήμου, Ανδρέας Ανδριανόπουλος, πολλοί πανεπιστημιακοί, αξιόλογοι δημοσιογράφοι, ορισμένοι συγκροτημένοι επιχειρηματίες κλπ), διαθέτει και πολιτικά σχήματα, που συνοπτικά είναι τα εξής:
1. Η «Δημοκρατική Συμμαχία» με επικεφαλής τη Ντόρα Μπακογιάννη
2. Η «Δράση», με επικεφαλής το Στέφανο Μάνο
3. Η «Φιλελεύθερη Συμμαχία», με επικεφαλής το Γρηγόρη Βαλλιανάτο
4. Η «Δημιουργία ξανά!», με επικεφαλής το Θάνο Τζήμερο (εγώ τη βάζω σ΄ αυτή τη λίστα, κρίνοντας από τις θέσεις της, η ίδια δεν αυτοχαρακτηρίζεται «φιλελεύθερη»).
Μεμονωμένοι φιλελεύθεροι έχουν περισωθεί στη Νέα Δημοκρατία (Μαριέτα Γιαννάκου, Κωστής Χατζηδάκης, Κυριάκος Μητσοτάκης, ίσως και κάνας δυο ακόμα), ενώ μέχρι και μερικοί από τους σοσιαλδημοκράτες του ΠΑΣΟΚ έχουν μετρημένες φιλελεύθερες αναφορές.
Ενόψει των εκλογών, τα πράγματα εξελίσσονται ως εξής:
1. Η «Δράση» και η «Φιλελεύθερη Συμμαχία» κατεβαίνουν σε συνεργασία
Ειδικότερα, είναι ολοφάνερο ότι η κ. Μπακογιάννη και ο κ. Μάνος δεν μπορούν να τα βρούν. Η πρώτη διαθέτει ένα συμπαγές εκλογικό σώμα στην Κρήτη (υπολογίζεται σε 50.000 -60.000 ψήφους), αλλά σέρνει και μια ορισμένη παλαιοκομματική κληρονομιά. Ο κ. Μάνος διακρίνεται για τον πρακτικό του νου και τις συγκεκριμένες προτάσεις, έχει θετικό παρελθόν ως μοντέρνος υπουργός, αλλά είναι αρκετόν καιρό εκτός τρέχουσας πολιτικής και δε διαθέτει εκλογικό μηχανισμό. Ο κ. Τζήμερος, που έχει ξεκινήσει πολύ δυναμικά, ούτε ν΄ακούσει δε θέλει για συνεργασία με παλιούς πολιτικούς. Τέλος, οι όποιοι φιλελεύθεροι στο ΠΑΣΟΚ και στη ΝΔ κάθονται στ΄ αυγά τους και δεν μετράνε στις διεργασίες.
Οι δημοσκοπήσεις δίνουν στην κ. Μπακογιάννη πότε 2%, πότε 2,5%, πότε 3% - δηλαδή μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Η σύμπραξη Μάνου - «Φιλελεύθερης Συμμαχίας» δεν έχει ακόμα μετρηθεί δημοσκοπικά, θα μου προκαλούσε όμως μεγάλη έκπληξη, αν περνούσε το 0,5% - 1,5%. Ούτε το κόμμα του κ. Τζήμερου έχει μετρηθεί, απ΄ όσο ξέρω.
Με τα δεδομένα αυτά, στις εκλογές του Μάη (τότε δε θα γίνουνε;) το πιθανότερο σενάριο είναι ότι κανένα φιλελεύθερο σχήμα δεν πρόκειται να μπει στη βουλή. Αντιθέτως, με κοινή κάθοδο είναι σχεδόν βέβαιο ότι το συμμαχικό σχήμα θα μπει.
Εδώ τώρα είναι, κατά τη γνώμη μου, η στιγμή των αμοιβαίων -ακόμα και των μονομερών- υποχωρήσεων. Όχι μόνο γιατί ποτέ στην ελληνική βουλή δεν έχει μπει φιλελεύθερο κόμμα, αλλά ιδίως γιατί στις δύσκολες σημερινές συνθήκες, οι ρεαλιστικές / μεταρρυθμιστικές θέσεις του φιλελευθερισμού έχουν πράγματα να προσφέρουν και να πουν, σε όσους βέβαια έχουν τη διάθεση
12°
