Έγινε αγαπημένο θέμα συζήτησης, πρωτοσέλιδο εφημερίδων, θέμα ειδικών ενθέτων. Πώς και πότε θα βγούμε στη σύνταξη! Μία ολόκληρη κοινωνία αγωνιά μήπως δουλέψει λίγους μήνες ή χρόνια παραπάνω. Δεν μας ενδιαφέρει τόσο πια το πώς θα δουλέψουμε, όσο το πώς θα συνταξιοδοτηθούμε.
Μετά από βαρύγδουπους τίτλους, δυσοίωνες προβλέψεις και οιμωγές στα παράθυρα για τα δεινά που περιμένουν τους ασφαλισμένους, με την είσοδο του 2011 το νέο ασφαλιστικό μπήκε σε εφαρμογή. Τι μας έλεγαν ότι μας περιμένει, τι μας περιμένει πραγματικά από δω και πέρα και πόσο εξοντωτικό είναι τελικά;
«Οι μητέρες στο απόσπασμα». Δεν ήταν τίτλος ταινίας του ’70 αλλά πρωτοσέλιδο εφημερίδας για τις αλλαγές στο ασφαλιστικό όσον αφορά στις μητέρες ανηλίκων. Αυτό που θα συμβεί τελικά το 2011 είναι ότι το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης θα αυξηθεί κατά 2 έτη και οι μεν ασφαλισμένες του ΙΚΑ θα πάρουν σύνταξη στα 57 (ή στα 52 για μειωμένη) με 5.500 ένσημα, ενώ στο Δημόσιο το όριο ηλικίας θα αυξηθεί επίσης κατά 2 έτη και θα βγαίνουν σε πλήρη σύνταξη στα 52! Δηλαδή για σύνταξη με 25 χρόνια ασφάλισης θα πρέπει μία μητέρα με ανήλικο να είναι αντί για 50 ετών, 52. Το ερώτημα φυσικά που διατυπώνεται και παραμένει αναπάντητο είναι γιατί θα πρέπει να προστατευτεί μία γυναίκα που γέννησε στα 40 και στα 52 της θα έχει ανήλικο 12 ετών και όχι μία γυναίκα που γέννησε π.χ. στα 30 και δουλεύει κανονικά. Το χειρότερο μάλιστα είναι ότι εάν στην ηλικία των 52 μία γυναίκα είναι μητέρα ανηλίκου, το συνηθέστερο είναι το «ανήλικο» να είναι από 15 έως 17 ετών. Εάν δηλαδή το γέννησε –όπως συνηθίζεται– 35-37 ετών. Γιατί ένα 17χρονο έχει την ανάγκη 24ωρης παρακολούθησης από τη μαμά του η οποία αδυνατεί να πηγαίνει για ένα 8ωρο στη δουλειά; Γιατί αυτή η μαμά μπαίνει «στο απόσπασμα»; Εάν η κοινωνική ευαισθησία αγγίζει τέτοια παρανοϊκά όρια, τότε θα πρέπει να δίνεται σύνταξη και σε μία γυναίκα που στα 30 έχει ανήλικο. Συν τοις άλλοις το πιθανότερο είναι ότι αν στα 30 έχει ανήλικο, αυτό θα είναι το πολύ 5-6 ετών και τότε θα είχε και νόημα το να έχει ανάγκη τη μητέρα του σπίτι.
Μέχρι το 2013 το δικαίωμα συνταξιοδότησης θα πάει όπως και για όλους τους ασφαλισμένους στα 65 έτη για πλήρη σύνταξη ή στα 60 με 40 χρόνια ασφάλισης. Ειδικά για την εξίσωση ορίων ηλικίας όμως, μην ξεχνάμε την καταδικαστική απόφαση εναντίον της χώρας μας από το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, ακριβώς επειδή δεν προχωρούσαμε επί τόσα χρόνια σε αυτή την αύξηση των ορίων.
Ακόμα και αυτά πλασματικά! Και ενώ όταν άνοιξε η συζήτηση για το ασφαλιστικό ακούγαμε σε κάποια τηλεπαράθυρα ότι «θα δουλεύουμε μέχρι τα 70 για να βγούμε στη σύνταξη αν χρειαζόμαστε 40 χρόνια ασφάλισης», αποκαλύφθηκε η ντρίπλα. Τα έτη ασφάλισης που απαιτούνται σε κάθε ταμείο για να θεμελιώσει κάποιος δικαίωμα συνταξιοδότησης δεν θα είναι καν όλα πραγματικής εργασίας, αλλά και πλασματικά. Συγκεκριμένα, με εξαγορά θα αναγνωρίζονται: στρατιωτική θητεία, γονική άδεια ανατροφής των παιδιών, εκπαιδευτική άδεια άνευ αποδοχών μέχρι 2 έτη, χρόνος σπουδών για την απόκτηση ενός μόνο πτυχίου ανώτερης ή ανώτατης εκπαίδευσης, χρόνος ανεργίας, χρόνος απεργίας. Χωρίς εξαγορά αναγνωρίζονται: χρόνος επιδότησης λόγω ασθένειας μέχρι 300 μέρες, χρόνος επιδότησης τακτικής ανεργίας, χρόνος κύησης και λοχείας και ακόμα 1 χρόνος για το πρώτο παιδί και από 2 χρόνια για το δεύτερο και το τρίτο. Το 2011 οι ασφαλισμένοι θα μπορούν να αναγνωρίσουν μέχρι 4 έτη και μέχρι το 2014 τα πλασματικά έτη θα μπορούν να φτάνουν τα 7! Παράδειγμα: γυναίκα ασφαλισμένη στο Δημόσιο με 22 μόλις έτη ασφάλισης εξαγοράζει 3 πλασματικά έτη το 2011 και συμπληρώνει 25ετία. Η ασφαλισμένη αυτή θεμελιώνει δικαίωμα συνταξιοδότησης με 36 έτη (σε όλο τον εργασιακό βίο ανεξαρτήτως αν έχει ένσημα και από τον ιδιωτικό και από το δημόσιο τομέα) σε ηλικία 58 ετών. Ούτε 70, ούτε 100 όπως έγραφαν τα πανό στις συγκεντρώσεις. Είναι τόσο μεγάλη δηλαδή μία γυναίκα 58 ετών;
Όσο πιο αργά τόσο το χειρότερο. Ένα άλλο θέμα που τεχνηέντως αποσιωπάται είναι το θέμα του χρόνου υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων. Όταν νεαροί και νεαρές εκρήγνυνται σε πορείες ή μπροστά σε κάμερες για τις «σαρωτικές αλλαγές που δεν εξαιρούν κανέναν», αντιλαμβάνονται ότι όσο πιο αργές, όσο πιο ήπιες είναι οι αλλαγές, τόσο δυσμενέστερες θα είναι για τη νέα γενιά; Τα ταμεία με τις σκανδαλώδεις ρυθμίσεις, που έβγαζαν σε σύνταξη άτομα 40 ή 45 ετών, χτύπησαν κόκκινο. Όσο το πάρτι συνεχίζεται, τόσο η κατάσταση θα φτάνει στο μη περαιτέρω. Οι τίτλοι «Τη γλιτώνουν οι προ του 1983 ασφαλισμένοι» το αντιλαμβάνονται οι «επαναστάτες» νέοι ότι θα έπρεπε να τους εξοργίζουν; Γιατί όσο συνεχίσουν να αιμορραγούν τα ταμεία, τόσο πιο σαρωτικές αναγκαστικά θα είναι οι αλλαγές στο μέλλον. Για ποιον κόπτονται και μάχονται λοιπόν; Για να συνεχίσουν κάποιοι να στραγγίζουν προς όφελός τους τα ταμεία του ιδιωτικού τομέα; Για αυτούς που μπήκαν από το παράθυρο σε ένα υπερχρεωμένο Δημόσιο, το οποίο αναγκάζεται να δανείζεται για να τους δίνει σύνταξη από τα 45 μέχρι τα 90 τους χρόνια; Δηλαδή, για άλλα 45 χρόνια; Επί πόσα έτη πλήρωσαν εισφορές για να δικαιούνται επί 45 χρόνια να τους πληρώνουν τα ταμεία συντάξεις; Και βέβαια, τελικά, μετά από συζητήσεις, διαβουλεύσεις και διαμαρτυρίες οι προ του ’83 θα παραμείνουν ανεπηρέαστοι από τις αλλαγές, αλλά αυτό αναγκαστικά σημαίνει μεγαλύτερες μειώσεις για τους νέους ασφαλισμένους μελλοντικά. Εξέλιξη μάλιστα των τελευταίων ημερών αφορά σε στρογγύλεμα της συνταξιοδότησης στην 37ετία χωρίς όριο ηλικίας, κάτι το οποίο όπως είχε ανακοινωθεί αρχικά από το 2011 καταργείται. Τα σενάρια αυτή τη στιγμή είναι δύο. Είτε όσοι έχουν συμπληρώσει 35 έτη το 2010 να έχουν τη δυνατότητα εξόδου με 37 χωρίς όριο ηλικίας μέχρι και το 2012, είτε όσοι έχουν άνω των 10.500 ενσήμων να έχουν την ευχέρεια συνταξιοδότησης με 37 έτη χωρίς όριο ηλικίας μέχρι το 2012. Με την αλλαγή αυτή της τελευταίας στιγμής εξαιρούνται από την αύξηση ορίων ηλικίας (στο 58ο έτος φέτος και στο 59ο το 2012) άλλοι τόσοι χιλιάδες εργαζόμενοι.
«Ποιους πιάνουν οι δαγκάνες του νέου ασφαλιστικού». Άλλος ένας αγαπημένος και χιλιοειπωμένος τίτλος που διαβάζαμε όλο το προηγούμενο διάστημα εκτός από το «Οι μητέρες στο απόσπασμα» είναι και αυτός με τις δαγκάνες ή τη «δαμόκλειο σπάθη». Το σίγουρο πάντως είναι ότι μετά από τόσες συζητήσεις και διορθώσεις, οι αλλαγές δεν θα είναι και τόσο σκληρές όσο μας περιέγραφαν. Με εξαίρεση τις μητέρες ανηλίκων –που εξηγήσαμε παραπάνω– η επιβάρυνση στα όρια ηλικίας αλλά και στα απαιτούμενα έτη ασφάλισης θα είναι κλιμακούμενη, κατά 2 έτη το πολύ ανά έτος, τα επόμενα 3 έως 7 χρόνια. Για παράδειγμα, εργαζόμενος στα Βαρέα που μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί με 35 έτη ασφάλισης στο 55ο έτος θα έχει προσαύξηση του ορίου κατά 9 μήνες ανά έτος για να φτάσει από το 55ο στο 60ό έτος το 2017! Και για να σταματήσει η καραμέλα για σύνταξη στα 70, ποτέ δεν τέθηκε θέμα αύξησης του γενικού ορίου ηλικίας. Το 65ο παραμένει γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης. Αυτό που αλλάζει είναι ο μ.ο. ηλικίας συνταξιοδότησης, από 61,5 πάει 63,5 εκεί όπου ήταν περίπου, δηλαδή, το 2003, αλλά οι πελατειακές εθελούσιες έξοδοι της περιόδου 2004-9 τον μείωσαν κατά 2 έτη. Ανεξαρτήτως, όμως, Μνημονίου, τα όρια ηλικίας κάποια στιγμή έπρεπε να αυξηθούν εξαιτίας και της αύξησης του προσδόκιμου. Η σχέση εργαζομένων ασφαλισμένων από 4 προς 1 έχει γίνει 1,7 προς 1!
«Νυστέρι στις συντάξεις χωρίς αναισθητικό». Σύνηθες ήταν επίσης το λογοπαίγνιο με το νυστέρι στους τίτλους εφημερίδων και τηλεοράσεων όσον αφορά στις μειωμένες συντάξεις που φέρνει το νέο σύστημα. Η αλήθεια είναι ότι σε βάθος χρόνου θα υπάρξουν μειώσεις. Δεν είναι όμως αλήθεια ότι οι συντάξεις θα μειωθούν κατά 30% όπως ακουγόταν. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του Υπουργείου Εργασίας και με συγκεκριμένους υπολογισμούς που ανακοινώθηκαν, οι συντάξεις με βάση το νέο τρόπο υπολογισμού μειώνονται κατά μέσο όρο 7% και μάλιστα η μείωση αυτή εξελίσσεται σταδιακά και ολοκληρώνεται σε 30 χρόνια. Σε αυτό το αποτέλεσμα θα καταλήγουμε όταν θα υπολογίζεται η σύνταξη με το σύνολο του ασφαλιστικού βίου.
Όταν είχε αναλάβει η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας (Ανδρέας Λοβέρδος και Γιώργος Κουτρουμάνης) είχαν αποκαλύψει ότι «αν ακολουθούσαμε τη μέχρι τώρα πορεία το 2010 τα ασφαλιστικά ταμεία θα χρειάζονταν επιπλέον 18 δις ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό». Το ποσό αυτό αποτελεί το 7,6% του ΑΕΠ! Μήπως τελικά αντί για τις μητέρες, «στο απόσπασμα» μπαίνει η κοινή λογική;
ΙΚΑΆντρες: χρειάζονται 300 ένσημα παραπάνω (10.800 για σύνταξη στα 58).
Γυναίκες: χρειάζονται 400 ένσημα παραπάνω (10.400 για σύνταξη στα 58).
Μητέρες ανηλίκων: ανεβαίνει το όριο κατά 2 έτη (στα 57 για πλήρη, στα 52 για μειωμένη με 5.500 ένσημα).
Βαρέα: 7.500 ένσημα και ηλικία 55 ετών και 9 μηνών.
ΔΗΜΟΣΙΟ Άντρες: από φέτος χρειάζονται 36 αντί 35 έτη ασφάλισης για σύνταξη στα 58.
Γυναίκες: από φέτος χρειάζονται 36 αντί 35 έτη ασφάλισης για σύνταξη στα 58 – με 15ετία από φέτος θα βγαίνουν στη σύνταξη αντί για τα 60 στα 61.
Μητέρες ανηλίκων: με 25 χρόνια ασφάλισης ανεβαίνει κατά 2 έτη το όριο από τα 50 στα 52. Το 2012 στα 55 και το 2013 στα 65. Για μειωμένη οι αντίστοιχες ηλικίες είναι: 50, 53, 60.
Το ίδιο δικαίωμα επεκτείνεται και στους πατέρες ανηλίκων.
Από 1/1/2011 οι νεοπροσλαμβανόμενοι στο Δημόσιο ασφαλίζονται στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
11°
