We Do Not Care club: Μια νέα τάση, ένα κίνημα ή η αρχή του τέλους του μισογυνισμού;

Τον Μάιο του 2025 η Μέλανι Σάντερς, μια Αφροαμερικανή TikToker στα 40κάτι της, η οποία είχε ήδη κάποιους εκατοντάδες χιλιάδες ακολούθους, μπήκε στο αμάξι της ένα πρωινό, κοίταξε τον εαυτό της στον καθρέφτη του αυτοκινήτου και ξεκίνησε να γελάει.

Είχε μόλις βγει από το σούπερ μάρκετ και, κοιτάζοντας την αντανάκλασή της, συνειδητοποίησε ότι δεν την ένοιαζαν πολλά πράγματα πια. Εκείνη τη στιγμή, αντί να μπει στη διαδικασία να κρίνει τον εαυτό της και να αισθανθεί άσχημα που τα μαλλιά της ήταν αχτένιστα και φορούσε ένα παλιό αθλητικό σουτιέν, επειδή πολύ απλά το πρωί που έφυγε από το σπίτι δεν μπορούσε να βρει άλλο, άνοιξε το κινητό της, μπήκε στο TikTok και ξεκίνησε να ηχογραφεί ένα βίντεο, ξεκινώντας ως εξής:

«Θα ξεκινήσουμε ένα club για την προεμμηνόπαυση και την εμμηνόπαυση, οκ; Και θα το πούμε “We Do Not Care” (δεν μας νοιάζει) club». Μετά συνέχισε να απαριθμεί κάποια από τα πράγματα που δεν την ένοιαζαν εκείνο το πρωί αλλά και γενικότερα.

Μέσα σε λίγες μόνο ώρες το βίντεο της Σάντερς είχε γίνει viral και η ανταπόκριση γυναικών, όπως και τα χιλιάδες σχόλιά τους, ξεπέρασαν κάθε προσδοκία της. Το Club των γυναικών που «δεν τους νοιάζει» φαίνεται να είχε μόλις ιδρυθεί, και μάλιστα με τεράστια επιτυχία και απήχηση.

Αν και είμαι μόνο 42 ετών, εδώ και ένα χρόνο έχω μπει στην προεμμηνόπαυση, μια διαδικασία η οποία είναι άγνωστο πόσα χρόνια θα διαρκέσει. Επίσης, λόγω ενός κληρονομικού θέματος υγείας στο αίμα, δεν μπορώ να κάνω ορμονοθεραπεία, το οποίο σημαίνει ότι το μόνο που μπορώ να κάνω είναι υπομονή και να διαχειριστώ τα πολλαπλά συμπτώματα όσο καλύτερα μπορώ με ό,τι εργαλεία επιτρέπεται να χρησιμοποιήσω όπως αυτά έρχονται, και φεύγουν, και ξανάρχονται.

Ευτυχώς έως τώρα έχω υπάρξει «τυχερή» και έχω βιώσει μόνο έντονες διαταραχές στον κύκλο μου, εμφάνιση κυστών λόγω έλλειψης προγεστερόνης, εφιδρώσεις (και κατά τη διάρκεια της νύχτας αλλά και μέσα στην ημέρα), και περιόδους πολύ κακού ύπνου ― με εφιάλτες ή μη. Λέω τυχερή γιατί, προς το παρόν, δεν είχα σουξεδάκια όπως αισθήματα κατάθλιψης και οργής, brain fog και υπερβολική κόπωση. Stay tuned.

H κυρία Σάντερς ξεκίνησε να βιώνει αυτά και άλλα συμπτώματα μετά από μια υφολική (μερική) υστερεκτομή, πριν περίπου ένα χρόνο, και δήλωσε ότι, ενώ θέλει να ικανοποιήσει τις ανάγκες όλων των ανθρώπων γύρω της και να είναι βέβαιη ότι όλοι είναι χαρούμενοι, δεν έχει πια την ικανότητα να το κάνει όπως το έκανε παλαιότερα και, ως εκ τούτου, πρέπει να συμφιλιωθεί με αυτό. Αφού το πρώτο της βίντεο έγινε επιτυχημένο, συνέχισε τις αναρτήσεις της, είτε απαριθμώντας τα πράγματα τα οποία δεν νοιάζουν την ίδια, είτε διαβάζοντας πράγματα που της είχαν στείλει άλλες γυναίκες που την ακολουθούσαν και βρίσκονταν στην ίδια φάση.

Ενδεικτικά κάποια από αυτά συμπεριλαμβάνουν: δεν μας νοιάζει να ή αν… ξυρίζουμε τα πόδια μας, φαίνεται η κυτταρίτιδά μας όταν φοράμε σορτσάκια, τα εσώρουχά μας ταιριάζουν, πεινάτε ―δεν κλειδώσαμε την κουζίνα―, το σπίτι δεν είναι σε άριστη κατάσταση, αν τα παπούτσια μας είναι cute, αρκεί να είναι βολικά, αν δεν σου αρέσει αυτό που βλέπεις, απλά κοίτα αλλού.

Πίσω από όλο αυτό υπάρχει μια τεράστια κοινωνική συζήτηση, η οποία έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι γυναίκες έχουν κουραστεί με όλα. Με το «όλα» εννοούμε την ―όχι πάντα σιωπηλή― απαίτηση της κοινωνίας να πρέπει σε καθημερινή βάση να είναι υπεύθυνη για όλα και να τα κάνει όλα τέλεια, και μάλιστα χαμογελώντας με ικανοποίηση και ευγνωμοσύνη. Οι άκρως μη ρεαλιστικές αυτές προσδοκίες και απαιτήσεις φαίνεται δε να προέρχονται τόσο από άνδρες όσο και από γυναίκες.

Και τα δύο φύλα θα σχολιάσουν ή θα ασκήσουν κριτική το ίδιο εύκολα ή γρήγορα για το γεγονός ότι αποφάσισες να σταματήσεις να βάφεις τα μαλλιά σου, για τις ρυτίδες σου, τα κιλά σου, αν τα νύχια σου (των χεριών ή των ποδιών) είναι βαμμένα κ.λπ.

Ενώ διάβαζα τα διάφορα άρθρα που έχουν γραφτεί ως τώρα για τη νέα αυτή τάση που ξεκίνησε η κυρία Σάντερς ―τα οποία θεωρούσα ότι θα ήταν πολλά, και θα ξεκινούσαν έναν «διάλογο», αλλά δεν ήταν― μου γεννήθηκαν διάφορα ερωτήματα. Να σημειώσω εδώ ότι η κυρία Σάντερς, με μια κωμική διάθεση (ή και όχι, δεν είμαι σίγουρη) εμφανίζεται σε κάποια βιντεάκια της φορώντας ένα ζευγάρι γυαλιά στο πρόσωπό της, ένα στο κεφάλι της και ένα στον «λαιμό» της μπλούζας της.

Τα ερωτήματα αυτά προσπάθησα να τα απαντήσω μόνη μου, χωρίς να ασκήσω κριτική, και ουσιαστικά χωρίς να γίνω και εγώ μία από αυτές τις γυναίκες. Όλοι μας βέβαια σχολιάζουμε και όλοι μας κριτικάρουμε, λίγο ή πολύ, κάτι που δεν καταλαβαίνουμε ή δεν ανταποκρίνεται «σωστά» στις πεποιθήσεις μας… το θέμα είναι πόσο το αναγνωρίζουμε και το ελέγχουμε, και πότε αυτό γίνεται κακοπροαίρετο και τοξικό.

Κάτω από ένα άρθρο για αυτό το θέμα στο New York Times μία γυναίκα έγραψε: «Στις αρχές των 40 μου ξεκίνησα να παίρνω βάρος και πρόσεξα πως αυτό με έκανε αόρατη στην ανεπιθύμητη ανδρική προσοχή, και μου άρεσε». Ήθελα να μάθω γιατί η προσοχή ήταν ανεπιθύμητη και γιατί αισθάνθηκε ανακούφιση στην απουσία της. Είχε κάποια άσχημα βιώματα ή γενικά δεν το ήθελε πια; Το ερώτημα γεννήθηκε ξεκάθαρα γιατί ήθελα να κατανοήσω καλύτερα.

Ένα δεύτερο ερώτημα είχε να κάνει με τον γενικότερο ισχυρισμό ότι οι γυναίκες βάφουν τα μαλλιά τους ή κάνουν πεντικιούρ ή ντύνονται για να ικανοποιήσουν ή να μην προσβάλλουν άλλες γυναίκες. Αρχικά αναρωτήθηκα αν είχα κάνει ποτέ το ίδιο, και μετά γιατί δεν ντύνονται ή δεν βάφουν τα μαλλιά τους για τον εαυτό τους.

Πριν από περίπου μία δεκαετία, που κατάλαβα τον εαυτό μου καλύτερα και βρήκα το προσωπικό μου στιλ, άφησα πίσω μου ό,τι δεν μου άρεσε ή δεν με βόλευε ή δεν ένιωθα «εγώ» φορώντας το

Πριν από περίπου μία δεκαετία, που κατάλαβα τον εαυτό μου καλύτερα και βρήκα το προσωπικό μου στιλ ―το οποίο αποτελείται κυρίως από τζιν, ιδιαίτερα ή μονόχρωμα t-shirt, ολόσωμες φόρμες, αθλητικά παπούτσια (τύπου sneakers, όχι γυμναστηρίου) και χοντρά ασημένια κοσμήματα―, άφησα πίσω μου ό,τι δεν μου άρεσε ή δεν με βόλευε ή δεν ένιωθα «εγώ» φορώντας το, τουτέστιν φούστες, τα περισσότερα φορέματα (κάποια ακόμα μου αρέσουν αρκετά) και οτιδήποτε σε λουλουδικό. Να τονίσω ότι όλα αυτά που δεν φοράω εγώ μπορεί να τα δω σε κάποιον και να τα θαυμάσω, αλλά ξέρω ότι επάνω μου θα είναι «ξένα» κι αντί να τα φοράω, θα με «φοράνε».    

Έκτοτε, βέβαια, εννοείται ότι έχω δεχθεί σχόλια τύπου «μα γιατί δεν φοράς ποτέ φορεματάκια ή φούστες;» ή «γιατί μέσα στο κατακαλόκαιρο βάζεις τζιν και αθλητικά;» (αυτό έχει να κάνει κυρίως με τη ζέστη, αλλά αυτό είναι μια άλλη κουβέντα) ή «γιατί βάφεις τα μαλλιά σου τόσο σκούρα;». Δεν είμαι cyborg και κάποιες φορές αυτά τα σχόλια με έχουν ενοχλήσει, αλλά τις περισσότερες φορές, αντί να εξηγώ, απλά δηλώνω «γιατί αυτό μου αρέσει και αυτό με κάνει να αισθάνομαι όμορφα» και η κουβέντα σταματάει εκεί. Αναγνωρίζω όμως ότι τα σχόλια, τουλάχιστον αυτά που μου είπαν κατάμουτρα ―πίσω από την πλάτη μου δεν ξέρω τι έχει ειπωθεί―, δεν ειπώθηκαν με κακεντρέχεια· ίσως και εκείνοι απλά αναρωτήθηκαν, όπως και εγώ.

Σε ένα άρθρο στο The Atlantic, η Άννα Χολμς λέει ότι, ενώ η ίδια η Σάντερς θεωρεί ότι το club αυτό είναι ένα νέο κίνημα με μέλη, η Χολμς πιστεύει ότι είναι περισσότερο μια εξέγερση κατά του μισογυνισμού και θεωρεί ότι είναι πολλές οι γυναίκες οι οποίες συμφωνούν με αυτό και το δηλώνουν είτε έμμεσα είτε άμεσα στα σχόλια που αφήνουν κάτω από τον λογαριασμό της Σάντερς.

Ενδεχομένως να ισχύει, το κύριο μήνυμα όμως της Σάντερς φαίνεται να είναι η γενικότερη άγνοια, όπως και η έλλειψη διαλόγου και αναγνώρισης που υπάρχει για την τεράστια (και από άποψης χρόνου αλλά και βαρύτητας) αυτή περίοδο που περνάνε οι γυναίκες στην προεμμηνόπαυση και την εμμηνόπαυση. Και ενώ τα μηνύματα αυτά, τα πράγματα δηλαδή τα οποία πια δεν τους νοιάζουν, μπορεί να έχουν απήχηση σε γυναίκες όλων των ηλικιών και να αρχίσουν σταδιακά να απελευθερώνουν νεότερες γυναίκες, απευθύνονται κυρίως σε αυτές οι οποίες αναζητούν, σε αυτή τη δύσκολη φάση της ζωής τους, τη δύναμη και την αλληλεγγύη να απαλλαγούν από δεσμά που τους έχουν επιβληθεί εδώ και δεκαετίες.

Η Χολμς το περιγράφει ως μια άδεια που δίνουν στον εαυτό τους ώστε να αισθανθούν πιο ελεύθερες, αλλά η λέξη «άδεια», αν και κατανοώ πως την εννοεί, με προβλημάτισε και τη θεωρώ λανθασμένη. Η άδεια προϋποθέτει συνήθως κάποιον που τη δίνει, κρύβει μερικές φορές κάτι ενοχικό, όπως για παράδειγμα η άδεια για να φας ένα γλυκάκι ενώ κάνεις διατροφή, και υποδηλώνει ότι είναι περιορισμένη σε χρόνο.

Ο σκοπός δεν είναι να δώσεις στον εαυτό σου άδεια να μη μαζέψεις το σπίτι σου μια μέρα, αλλά να σκοτωθείς τις επόμενες, σκοπός είναι να καταλάβεις ότι το σώμα σου και οι αντοχές σου αλλάζουν, οπότε αναπόφευκτα θα πρέπει να αλλάξουν και οι προτεραιότητές σου, και αυτό είναι ΟΚ. Σκοπός δεν είναι να δώσεις άδεια στον εαυτό σου να αφήσεις τη ρίζα των μαλλιών σου να μεγαλώσει και με την πρώτη ευκαιρία να τρέξεις στο κομμωτήριο, σκοπός είναι να σκεφτείς εάν θες πραγματικά να τα ξαναβάψεις και, αν το κάνεις, αν αυτό θα είναι για σένα, γιατί κάνει εσένα να αισθάνεσαι όμορφα όταν κοιτάζεσαι στον καθρέφτη, ή επειδή ικανοποιεί κάποιον άλλον.

Οι influencers προσπαθούν να πείσουν κοριτσάκια και μεγαλύτερες γυναίκες να αγοράσουν το τάδε προϊόν ομορφιάς, να κάνουν botox ή να υποβληθούν σε άλλες επεμβάσεις, για να αποκτήσουν το «τέλειο» πρόσωπο και το ιδανικό σώμα

Στον αντίποδα, η Χολμς μάς επιστεί την προσοχή και στο γεγονός ότι ενώ το κίνημα της Σάντερς προσπαθεί να απελευθερώσει, υπάρχουν αντίστοιχοι παράγοντες που κάνουν το αντίθετο. Αναφέρεται βεβαίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στους αμέτρητους influencers, που προσπαθούν να πείσουν τόσο κοριτσάκια όσο και μεγαλύτερες γυναίκες να αγοράσουν το τάδε προϊόν ομορφιάς, να κάνουν botox ή να υποβληθούν σε άλλες επεμβάσεις, για να αποκτήσουν το «τέλειο» πρόσωπο, το ιδανικό σώμα, για να προλάβουν τις ρυτίδες και όλα τα άλλα κακά που έρχονται με τη γήρανση του σώματος.

Αυτός ο «πόλεμος» μου θύμισε αυτό το αρχαίο παιχνίδι/άθλημα, τη διελκυστίνδα, όπου το σχοινί ίσως να συμβολίζει τη ζωή που θέλουμε να έχουμε ―ή ακόμα και εμάς τους ίδιους― και τις δυνάμεις που μας επηρεάζουν, ενώ προσπαθούμε να τη ζήσουμε με τον καλύτερο τρόπο που μπορούμε ή γνωρίζουμε.

Και αφού μπήκα και εγώ στον χορό, λέω να χορέψω ―κάτι που δεν κάνω συχνά και θα 'θελα ν' αλλάξω― και να συνεισφέρω και εγώ στον διάλογο που ξεκίνησε η κυρία Σάντερς. Και ενώ είναι πολλά αυτά που πλέον δεν με νοιάζουν, θα αρκεστώ σε δύο:

• Δεν με νοιάζει αν δεν σου αρέσουν ή αν δεν «καταλαβαίνεις» τα τατουάζ μου, δεν τα έκανα για σένα.
• Δεν με νοιάζει εάν σε ενοχλεί ή σε προβάλλει το γεγονός ότι σε αυτή τη φάση της ζωής μου δεν θέλω παιδιά ― δεν έχεις ιδέα αν τα ήθελα και δεν μπόρεσα, αν δεν πρόλαβα και στο τέλος της ημέρας, δεν σε αφορά και δεν σε επηρεάζει.